کمیّت اقرار در اثبات جرایم: کفایت یک ‌بار یا لزوم تکرار؟

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، بروجرد، ایران

2 استادیار، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، بروجرد، ایران

چکیده

در شریعت اسلامی بر اساس برخی دلایل، اقرار از جملۀ ادلۀ اثبات دعوا به‌شمار آمده است. با این‌حال دربارۀ کمیّت اقرار مثبِت جرایم، دیدگاه‌های مختلفی ابراز شده‌اند. برخی، اصل را بر کفایت یک بار اقرار برای اثبات جرم قرار داده‌اند و استثنائاتی را بر آن برشمرده‌اند، اما گروهی اثبات جرایم را عموماً در گرو تکرار اقرار دانسته‌اند و اصل را بر تکرار اقرار گذاشته‌‌اند. در این میان، برخی فقها و نویسندگان کوشش کرده‌اند که با تفکیک میان جرایم حق‌اللّهی و جرایم حق‌النّاسی، نظریۀ دیگری را در این زمینه مطرح کنند. مقالۀ حاضر، با اتخاذ روش توصیفی تحلیلی، به نقد و بررسی دیدگاه اخیر پرداخته و به این نتیجه رسیده است که دیدگاه یادشده در حوزه‌های مفاهیم و دلایل، ابهامات و چالش‌های متعددی دارد و در عمل نیز نظام رسیدگی‌های قضایی را با مشکلاتی مواجه می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Quantity of Confession in Proving Crimes: Sufficiency of a Single Confession or Necessity of Multiple confessions?

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ezzati 1
  • Javad Riahi 2
1 M.A Student, Faculty of Humanities, University of Ayatollah Al-'Ozma Broujerdi, Broujerd, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Humanities, University of Ayatollah Al-'Ozma Broujerdi, Broujerd, Iran
چکیده [English]

Based on some reasons in Islamic law, the confession is one of the evidences for proving litigation. There are different views, however, on the number of positive confession needed for proving offenses. Some argue that except exceptional cases, a single confession is generally sufficient for proving offenses, but, others believe that proving offenses generally necessitates multiple confessions. Meanwhile, some jurists and authors distinguishing the crimes related to the divine rights (haqqollah) from the ones related to the man’s rights (haqqonnas), asserted another theory in this respect. The present article, using a descriptive-analytical method, has criticized this viewpoint and concluded that it has many ambiguities and challenges in the fields of concepts and reasons and if it enforced, the judicial proceedings will face some problems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Confession Quantity
  • Condition of Repetition
  • Judicial Proceedings
  • Criminal Jurisprudence

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. حاجی ده‌آبادی، احمد (1389). قواعد فقه جزایی، قم: پژوهشگاه حوزه ودانشگاه.
    2. خزایی، میثم؛ زرگریان، طه (1394). شرطیت تکرار اقرار در فقه جزایی اسلام (نقدی بر مادۀ 172 قانون مجازات اسلامی)، مجلۀ پژوهش‌های فقهی، دورۀ 11، شمارۀ 3: 625 - 648.
    3. محقق داماد، سید مصطفی (1406ق). قواعد فقه، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
    4. مقتدایی، مرتضی (5/2/1388). درس خارج فقه حوزۀ علمیۀ قم، تارنمای مدرسۀ فقاهت.
    5. مکارم شیرازی، ناصر (1425ق). تعزیر و گسترۀ آن، قم: انتشارات مدرسة الإمام علی‌بن ابی‌طالب(ع).
    6. ب) عربی
    7. ابن‌ادریس حلی، محمدبن احمد (1410ق). السرائر الحاوی لتحریرالفتاوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
    8. بهجت، محمد تقی (1426ق).جامع المسائل، قم: دفترمعظمٌ‌له.
    9. بجنوردی، محمدبن حسن موسوی (1401ق). قواعد فقهیه، تهران: مؤسسۀ عروج.
    10. تبریزی، جواد (1417ق). أسس الحدود و التعزیرات، قم: دفتر مؤلف.
    11. حر عاملی، محمدبن الحسن (1409ق). وسایل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشرعیة، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
    12. حسینی روحانی، سید صادق (1412ق).فقه الصادق علیه السلام، قم: دارالکتاب مدرسۀ امام صادق(ع).
    13. حسینی، علی (1407ق). الحکم و مصادر التشریع فی اصول الفقه الاسلامی، بیروت: بی‌نا.
    14. خوانساری، سید احمدبن یوسف (1405ق).جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
    15. خویی، سید ابوالقاسم (1422ق). مبانی تکملة المنهاج، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی (ره).
    16. سبزواری، سید عبدالأعلی (1413ق). مهذّب الأحکام فی بیان الحلال والحرام، قم: مؤسسۀ المنار.
    17. شربینی، محمدبن احمد خطیب (1377ق).مغنی المحتاج إلی معرفة معانی الفاظ المنهاج، قاهره: بی‌نا.
    18. شهید اول، محمدبن مکی (1417ق). الدروس الشرعیة فی فقه الامامیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
    19. شهید ثانی، زین‌الدین‌بن علی (1413ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم: مؤسسۀ المعارف الإسلامیه.
    20. ـــــــــــــــــــــــــــ (1410ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
    21. طباطبایی حائری، سید علی‌بن محمد (1418ق).ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلایل، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
    22. طوسی، محمدبن حسن (1400ق).النهایۀ فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت: دارالکتاب العربی.
    23. طوسی، محمدبن علی‌بن حمزه (1408ق). الوسیله الی نیل الفضیله، قم: انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی (ره).
    24. علامه حلی، حسن‌بن یوسف (1413ق). مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
    25. ـــــــــــــــــــــــــــ (1410ق). ارشاد الأذهان الی أحکام الأیمان، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
    26. ـــــــــــــــــــــــــــ (1420ق).تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیه، مشهد: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
    27. فاضل لنکرانی، محمد (1422ق).تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة، قم: مرکز فقهی ائمۀ اطهار(ع).
    28. فاضل هندی، محمدبن حسن (1416ق). کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
    29. فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی (بی‌تا).مفاتیح الشرائع، قم: انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی (ره).
    30. مجلسی اصفهانی، محمد تقی (1406ق).روضة المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، قم: مؤسسۀ فرهنگی اسلامی کوشانپور.
    31. محقق حلی، جعفربن حسن (1408ق). شرائع الاسلام فی المسائل الحلال و الحرام، قم: انتشارات اسماعیلیان.
    32. مغنیه، محمد جواد (1421ق).فقه الامام الصادق علیه السلام، قم: مؤسسۀ انصاریان.
    33. مقـدس اردبیلـی، احمـد (1403ق).مجمـع الفائـده و البرهـان فـی شـرح ارشـاد الاذهـان، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
    34. موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم (1427ق).فقه الحدود و التعزیرات، قم: مؤسسه النشر لجامعة المفید رحمة الله.
    35. موسوی خمینی، سید روح‌اللّه (1390). تحریر الوسیله، نجف: انتشارات الآداب.
    36. موسوی گلپایگانی، سید محمد رضا (1412ق).الدر المنضود فی احکام الحدود، قم: دارالقرآن الکریم.
    37. نجفی، محمد حسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
مجله علمی
دوره 16، شماره 4
دی 1399
صفحه 629-650

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 23 اردیبهشت 1398
  • تاریخ بازنگری: 02 مرداد 1398
  • تاریخ پذیرش: 02 مرداد 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار