تاملی فقهی-حقوقی در ماهیت «رای نمایندگان مجلس شورای اسلامی» و اقتضائات آن در عمل نمایندگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق دانشکدة حقوق دانشگاه علامه طباطبایی، قم، ایران

2 گروه حقوق، دانشکدة حقوق، دانشگاه آزاد واحد قم، قم، ایران

3 گروه حقوق، دانشکدة حقوق، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

تصمیم‌سازی در خصوص امکان اجبار نمایندگان مجلس به مشارکت در رأی‌گیری و نیز «امکان‌پذیری نظارت بر رأی یا نظارت‌گریزی این مسئله» و «میزان اختیار نماینده در تعیین نوع رأی» و «مالکیت نماینده بر رأی و شناسایی آثار مالکیت بر آن» و وضع قانون یا کد رفتاری در حوزة شفافیت آرای نمایندگان از جمله انگاره‌ها و آثار مترتب بر «ماهیت رأی نمایندگان مجلس شورای اسلامی» است. بر این اساس اهمیت و ضرورت مسئلة این نوشتار را می‌توان کانونی و محوری بودن «ماهیت رأی» نسبت به مسائل اقماریِ پیش‌گفته دانست. مقالة توصیفی‌ـ تحلیلی پیش رو با هدف بررسی ماهیت رأی از منظر فقهی‌‌ـ حقوقی و شناسایی آثار مترتب و اقتضائات ناشی از ماهیت رأی به نتایجی دست یافته است. از نتایج روشی این نوشته می‌توان به این نکته توجه داد که برای پی‌جویی حکم و طبیعت رأی نیازی به تحلیل آن‌ها در قالب‌های معین فقهی نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Jurisprudential-Legal Reflection on the Nature of the "Vote of Representatives of the Islamic Council" and Its Requirements in the Practice of Representation

نویسندگان [English]

  • Seyyed Mohsen Qaemi Khargh 1
  • Mohammad Beiruti 2
  • Alireza Zare Shahne 3
1 Department of Jurisprudence and Principles Faculty of La, Allameh Tabatabai University, Qom, Iran
2 Department of Law, Faculty of Law, Qom Branch Azad University, Qom, Iran
3 Department of Law, Faculty of Law, Farabi School of Tehran University, Qom, Iran
چکیده [English]

Decision-making regarding the possibility of forcing the members of parliament to participate in voting, as well as "the possibility of monitoring the vote or avoiding monitoring" and "the extent of the representative's authority in determining the type of vote" and "the representative's ownership of the vote and identification of the effects of ownership on it" and establishing a law or code of conduct in the field of transparency of the representatives' votes are some of the images and effects on the "nature of the vote of the representatives of the Islamic Council". Therefore, the importance and necessity of the question of this article may be the focal point of the issue of "the nature of the vote" compared to the previously mentioned peripheral issues. The article uses a descriptive-analytical method. It aims at examining the nature of the vote from a jurisprudential-legal point of view and identifying the consequences and conditions arising from the nature of the vote. One of the methodological results of this article is that in order to find the ruling and the nature of the judgment, it is not necessary to analyze them in certain jurisprudential formats which is more concerned with the relationships among individuals (individual jurisprudence). It seems that by maintaining the jurisprudential approach and considering the principle of non-being divine of essences and named objects as well as the signing of trends and ways of advancing affairs in political jurisprudence, it is possible to analyze the nature of the vote from a jurisprudential perspective with a governance approach. Another point is that the vote on the validity of the dividers and the subject of the vote (and not necessarily on the relationship between the representative and the people or the qualified Fagih) can have a common and mixed nature such as the nature of the vote being like a testimony when submitting it to a person or withdrawing it during impeachment, as well as the nature of the mandate or its specific nature to public law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vote
  • representatives of the Islamic Council
  • act of representation
  • constitutional rights
  • political jurisprudence

مراجع

قرآن
نهج البلاغه
ابن‌جوزی، عبدالرحمن (1414). زاد المسیر. بیروت: المکتب الاسلامی. ج 3.
ابن‌قدامه، عبدالله (بی‌تا). المغنی. بیروت: دار الکتاب العربی. بی‌تا. ج 12.
الاملی النجفی، میرزا هاشم (1405). مجمع الافکار و مطرح الانظار. لبنان: مطبعه العلمیه.
انصاری، باقر (1387). حقوق ارتباط جمعی. تهران: سمت
برقی، احمد بن محمد (1371). المحاسن. تحقیق: جلال‌الدین مصحح. چ 2. قم: دار الکتب الاسلامیه. ج 2.
بهوتی، منصور (1418). کشاف القناع. بیروت: دار الکتب العلمیه. ج 6.
جعفری، علی؛ رهبرپور، محمدرضا (1396).ر. مسئولیت مدنی نقض حریم خصوصی داده‌ها در فقه امامیه و حقوق موضوعه. پژوهش حقوق خصوصی، سال پنجم، شمارة هجدهم.
حائرى، سید کاظم (1415). القضاء فی الفقه الإسلامی. قم: مجمع اندیشة اسلامى.
حر عاملی، محمد بن حسن (1409). وسائل الشیعه. قم: مؤسسة آل البیت. ج 27.
حسینی روحانی، سید محمد (1420). المرتقى إلى الفقه الارقى (کتاب الخیارات). تهران: مؤسسه الجلیل للتحقیقات الثقافیه. ج 2.
حکمت‌نیا، محمود (1389). آرای عمومی؛ مبانی، اعتبار، و قلمرو. پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
الشاوی، توفیق (1412). فقه الشوری و الاستشاره. بیروت: دار الوفاء.
شمس‌الدین، محمدمهدى (1413). اصول الحکم و الاداره فى الاسلام. چ 3. قم: دار الثقافه.
طالقانی، سید محمود (1362). پرتوی از قرآن. چ 4. تهران: شرکت سهامی انتشار. ج 5.
طباطبائی قمّى، سید تقى (1426). مبانی منهاج الصالحین. قم: قلم ‏الشرق.
طباطبایی، سید محمدحسین (1362). المیزان. چ 4. تهران: دار الکتب الاسلامیه. ج 6.
ـــــــــــــــــــــــــــــ (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. مترجم: سید محمدباقر موسوی همدانی. چ 5. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزة قم. ج 4.
طبرسی، فضل بن حسن (1408). تفسیر جوامع الجامع. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ج 2.
عاملی، زین الدین بن علی (1413). مسالک الأفهام. قم: موسسه معارف اسلامی، ج 14.
فیاض، محمداسحاق (بی‏تا). منهاج الصالحین. بی‏جا: بی‏نا.
قاضی، سید ابوالفضل (1385). بایسته‏های حقوق اساسی. چ 27. تهران: میزان.
قرضاوی، یوسف (1417). الاجتهاد فی الشریعه. کویت: دار القلم.
مجلسی، سید محمدباقر(1403). بحار الانوار. بیروت: مؤسسه الوفا. ج 10.
مصباح یزدی، محمدتقی (1377). حقـوق و سیاسـت در قـرآن. قـم: مؤسسة امام خمینی.
ـــــــــــــــــــــــــــــ (1383). حقوق و سیاست در قرآن. قم: مؤسسه امام خمینی. ج 1.
مصطفوى، سید محمدکاظم (1423). فقه المعاملات. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
معرفت، محمدهادی (1377). ولایت فقیه. قم: التمهید.
نجفی، محمدحسن (1407). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نقیبی، سید ابوالقاسم (1389). حریم خصوصی در مناسبات و روابط اعضای خانواده. فقه و حقوق خانواده (ندای صادق). جلد ۱، شمارة ۵۲.
واعظی، احمد (1380). حکومت اسلامی. قم: مسامیر.
وحیدخراسانى، حسین (1428). منهاج الصالحین. چ 2. قم: مدرسه امام باقر علیه السلام. ج 9.
Allen, A. (2003). The Practical handbook of the Practical ethics. Oxford: Oxford University Press.
Al-Omli Al-Najafi, M. H. (1984). Majmaa Al-afkar Va Matmah Al-anzar. Lebanon: Al-Alamiya Press. (in Arabic)
Al-Shawi, T. (1991). Fiqh al-Shuri and al-Astishara. Beirut: Dar al-Wafa. Vol. 1. (in Arabic)
Ameli, Zain al-Din bin Ali (1413). Masalek Al-Afham. Qom: Institute of Islamic Studies, vol. 14.
Ansari, B. (1387). Law of mass communication. Tehran: Position.
Barki, A. M. (1991). Al-Mahasin. research by Jalal al-Din Mashah. Second edition. Qom: Dar al-Kitab al-Islamiya. Vol. 2. (in Persian)
Berween, M. (2002). The Fundamental Human Rights: An Islamic Perspective. The International Journal of Human Rights, 6(4). 135.
Bhuti, M. (1997). Keshaf al-Qanaa. Beirout: Dar Al-kotob Al-Elmiyah. Vol. 6. (in Arabic)
Fayaz, M.I. (n.d.) Minhaj al-Salehin. (in Arabic)
Foord, K. (2000). Defining privacy, Victorian law reform commission.
Ghazi, S. A. (2006). Essential rights. 27th edition. Tehran: Mizan Publishing House. (in Arabic)
Haeri, S. K. (1994). Al-Qadaa fi Al-Fiqh al-Islami. Qom: Islamic Thought Forum. Vol. 1. (in Arabic)
Hekmatnia, M. (2010). Public Opinions, Basics, Validity and Territory. Islamic Culture and Thought Research Institute. (in Persian)
Hosseini Rouhani, S. M. (1420). Al-Murtaqa Ela al-Fiqh al-Arqa (Book of Al-Khiyarat). Tehran: Al-Jalil Institute for Al-Thaqiqat Al-Taqafiyah. Vol. 2. (in Arabic)
Hur Amili, M. H. (1998). Vasael al-Shia. Qom: Al-Al-Bayt Institute. Vol. 27. (in Arabic)
Ibn-Juzi, A.R. (1993). Zad al-Masir. Beirut: Al-Maktab al-Islami. Vol. 3. (in Arabic)
Ibn-Qudama, A. (n.d.). Al-Mughni. Beirut: Dar al-Kitab al-Arabi. Vol. 12. (in Arabic)
Jafari, A. Rahbarpour, M. (2016). Civil liability for breach of data privacy in Imami jurisprudence and law. Private Law Research Quarterly, 5th year, 18th issue. (in Persian)
Kropf, M. E. (2016). Institutions and the Right to Vote in America. Publisher Palgrave Macmillan US, ISBN 978-1-137-30171-0.
Majlesi, S. M.B. (1982). Bihar al-Anwar. Beirut: Al-Vafa Institute. Vol. 10. (in Arabic)
Marefat, M.H. (1998). Velayat Faqih. Qom: Al-Tamhid. (in Persian)
Misbah Yazdi, M.T. (1998). Law and politics in the Qur'an. Qom: Imam Khomeini Foundation. (in Persian)
------------------------. (2004). Law and Politics in the Qur'an. Qom: Imam Khomeini Institute. Vol. 1. (in Persian)
Mustafawi, S. M.K. (2002). Fiqh al-Moamalat. Qom: Al-Nashar al-Islami Institute. (in Arabic)
Najafi, M.H. (1986). Jawaher Al-Kalam Fi Sharh Sharia al-Islam. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. (in Arabic)
Naqeibi, S. Q. (2009). Privacy in the relationships of family members. Fiqh and Family Law Quarterly (Nedai Sadegh), Vol. 1, No. 52. (in Persian)
Pildes, R. H. (2007). What Kind of Right is 'The Right to Vote?. Virginia Law Review in Brief, Vol. 93.
Qaradawi, Y. (1976). Al-Ijtihad fi al-Sharia. Kuwait: Dar al-Qalam. Vol. 1. (in Arabic)
Shams al-Din, M.M. (1992). Usul al-Hukm Va Al-Edara fi al-Islam. Qom: Dar al-Thaghafah. Vol. 3. (in Arabic)
Smartt, U. (2014). Media & Entertainment Law. London: Routledge.
Tabarsi, F. H. (1988). Tafsir Javamee al-Jame. Tehran: Tehran University Publications. Vol. 2.
Tabatabaei, S. M.H. (1982). Al-Mizan. 4th edition. Tehran: Dar Al-Kitab al-Islamiya. Vol. 6. (in Arabic)
----------------------- (1995). Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an. translated by Seyyed Mohammad Baqir Mousavi Hamdani. 5th edition. Qom: Islamic Publications Office of the Qom Hozha Teachers' Society. Vol. 4. (in Persian)
Tabatabai Qommi, S. T. (2005). Mabani Minhaj Al-salehin. Qom: Qalam-al-Sharq. (in Arabic)
Taleghani, S. M. (1982). A Light from the Qur'an. 4th edition. Tehran: Publishing Company. Vol. 5. (in Persian)
Vaezi, A. (2010). Islamic Government. Qom: Masamir. Vol. 1. (in Perrsian)
Vahid Khorasani, H. (2006). Minhaj al-Salehin. 2th edition. Qom: Madrasah of Imam Baqir. Vol. 9. (in Arabic)
 
مجله علمی
دوره 20، شماره 2
تیر 1403
صفحه 129-138

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 21 خرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 09 تیر 1402
  • تاریخ پذیرش: 09 تیر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار