راهبردهای سیاست جنایی اسلام در جرایم علیه تمامیت جسمانی در پرتو اصل حفظ خون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه فقه و حقوق، پژوهشکدة نظام‌های اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، تهران، ایران

چکیده

سیاست جنایی اسلام در جرایم بر ضد تمامیت جسمانی بر اصولی مانند اصل امنیت، اصل کرامت، اصل شخصی بودن مجازات، و ... بنا شده است که ساختار اصلی آن را شکل می‌دهد و راهبردهای سیاست جنایی اسلام در این نوع از جرایم در سه سطح پیشگیری اجتماعی، پیشگیری وضعی، و پیشگیری کیفری در چارچوب همین اصول تدوین شده است. یکی از این اصول اصل حفظ خون است که مقالة حاضر درصدد تبیین راهبردهای ناشی از این اصل و جانمایی منطقی آن‌ها در سیاست جنایی اسلام در جرایم بر ضد تمامیت جسمانی است. این نوشتار با گردآوری داده‌ها از اسناد دینی شامل آیات و روایات، متون فقهی، و تفاسیر قرآن کریم به روش توصیفی‌ـ تحلیلی به تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و اثبات اصل حفظ خون و راهبردهای ناشی از آن پرداخته است. یافته‌ها نشان می‌دهد سیاست جنایی اسلام در سطح پیشگیری کیفری خود در پرتو اصل حفظ خون دو راهبرد مهم «ادلة اثبات حداکثری» و «احتیاط در خون» را در مرحلة دادرسی کیفری پیش‌بینی کرده است. این دو راهبرد ناظر به یک‌دیگر برای ایجاد یک نوع تعادل در مبارزه با جرایم بر ضد تمامیت جسمانی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Islamic criminal policy strategies in crimes against bodily integrity in the light of the principle of protection of blood

نویسنده [English]

  • Ali Mohammadi Jorkuyeh
Department of Jurisprudence and Law, Research Institute of Islamic Systems, Research Institute of Islamic Culture and Thought, Tehran, Iran
چکیده [English]

Islamic criminal policy in crimes against bodily integrity is based on principles such as the principle of security, the principle of dignity, the principle of personal punishment, etc., which forms its main structure, and the strategies of Islamic criminal policy in this type of crime are three levels of prevention. Social, situational prevention and criminal prevention have been developed within the framework of these principles. One of these principles is the principle of preserving blood, and this article aims to explain the strategies derived from this principle and their logical placement in in the criminal policy of Islam crimes against bodily integrity. By collecting data from religious documents including Quran verses and narrations, jurisprudence texts and interpretations of the Holy Quran, this article analyzed the data and proved the principle of blood conservation and the strategies resulting from it. The findings of this research show that the criminal policy of Islam in its level of criminal prevention in the light of the principle of preservation of blood, has predicted two important strategies "evidence of maximum proof" and "precaution in blood" in the stage of criminal proceedings. These two strategies look at each other to create a kind of balance in the fight against crimes against physical integrity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic criminal policy
  • criminal prevention
  • the principle of preserving blood
  • Qassama
  • caution in blood
الاردبیلى، احمد بن محمد (1403 ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
الأسدی، حسن بن یوسف (علامه حلی) (1413 ه. ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1413 ق). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة. چ 2. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1414 ق). تذکرة الفقهاء. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
الأسکافی، ابن الجنید (1416 ق). فتاوی ابن الجنید. الإعداد: الشیخ علی پناه الاشتهاردی. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
الحسینی الحائری، السید کاظم (1423 ق). القضاء فی الفقه الاسلامی. قم: مجمع الفکر الاسلامی. بی‌چا.
الحلبى، تقى‌الدین بن نجم‌الدین (ابوالصلاح الحلبی) (1403 ق). الکافی فی الفقه. اصفهان: کتابخانة عمومى امام امیرالمؤمنین(ع).
الحلی، جعفر بن الحسن (محقق حلی) (1408 ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. چ 2. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
الحلی، محمد بن ادریس (1410 ق). السرائر. چ 2. قم: جامعه المدرسین.
الحلی، یحیى بن سعید (1405 ق). الجامع للشرائع. قم: مؤسسة سید الشهداء العلمیه.
الخوانساری، السید احمد (1355). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. چ 2. تهران: مکتبه الصدوق.
السبزوارى، السید عبدالأعلى (1413 ق). مهذّب الأحکام. چ 4. قم: مؤسسة المنار، دفتر حضرت آیت‌الله.
الطباطبایى الحائرى، السید على بن محمد (1418 ق). ریاض المسائل. قم: مؤسسه آل البیت(ع).
الطرابلسى، عبدالعزیز بن براج (1406 ق). المهذب. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
الطوسی، محمد بن حسن (1387 ق). المبسوط فی فقه الإمامیه. چ 3. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
ــــــــــــــــــــــــ (1400 ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى. بیروت: دار الکتاب العربی. بی‌چا.
ـــــــــــــــــــــــ (1407 ق). تهذیب الأحکام. چ 4. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
ــــــــــــــــــــــــ (1407 ه. ق). الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
العاملى، زین‌الدین بن على (شهید ثانى) (1413 ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیه.
العکبری بغدادی، محمد بن محمد (الشیخ المفید) (1415 ق). الانتصار فی انفرادات الإمامیه. قم: مؤسسة النشر الاسلامی. بی‌چا.
فیض کاشانی، محمدمحسن (1406 ق). الوافی. اصفهان: مکتبه الامام امیرالمؤمنین علی(ع) العامه.
القمی، محمد بن على ابن بابویه (صدوق) (1386 ق). علل الشرائع. قم: کتاب‌فروشی داوری.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1413 ق). من لایحضره الفقیه. چ 2. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1415 ق). المقنع. قم: مؤسسة امام هادى(ع).
الکلینى، محمد بن یعقوب (1429 ق). الکافی. قم: دار الحدیث.
المجلسی الإصفهانی، محمدباقر (1404 ق). مرآة العقول. چ 2. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
ـــــــــــــــــــــــــــــ (1406 ق). ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار. قم: کتابخانة آیت‌الله مرعشی نجفی.
مرعشى، سید محمدحسن (1379). دیدگاه‌هاى نو در حقوق کیفرى اسلام. تهران: میزان.
الموسوی الخمینی، السید روح‌الله (1392). تحریر الوسیله. چ 3. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی(قدس سره).
الموسوی الخویی، السید ابوالقاسم (1422 ق). مبانی تکملة المنهاج (موسوعه). قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی.
النجفی، محمدحسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. چ 7. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
هاشمی شاهرودی، سید محمود (1423‍ ق). قراءات فقهیة معاصرة. قم: مؤسسة دائرة‌المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت(ع).
الیوسفی، الحسن بن ابی طالب (الفاضل الآبی) (1410 ق). کشف الرموز. قم: جامعة المدرسین.
Al-Akbari Baghdadi, M. (1994). Al-Entesar. Qom: Al-Nashar al-Islami Institute. (in Arabic)
Al-Amili, Z. D. (1992). Masalak al Afham. Qom: Islamic Encyclopaedia Foundation. (in Arabic)
Al-Ardabili, A. (1983). Majma al-Fedat wa Al-Barhan in the description of guidance of the mind. Qom: Islamic publishing office affiliated with the community of teachers of the seminary of Qom. (in Arabic)
Al-Asadi, H. (1992). Ghavaed Al-Ahkam. Qom: Islamic publishing office affiliated with the community of teachers of the seminary of Qom. (in Arabic)
-------------- (1992). Mukhtalaf al-Shi'a. Second edition. Qom: Islamic publishing office affiliated with the community of teachers of the seminary of Qom. (in Arabic)
-------------- (1993). Tadhkirat al-fuqaha. Qom: Al-Bayt Institute, peace be upon them. (in Arabic)
Al-Askafi, I. A-J. (1995). Fatawa ibn al junaid.Al-Aedad: Al-Sheikh Ali Panah Al-Ashthardi. Qom: Al-Nashar al-Islami Publishing House. (in Arabic)
Faiz Kashani, M. (1986). Al-Wafi. Isfahan: School of Imam Amir al-Mu'minin Ali. (in Arabic)
Al-Halabi, T. (Abul Salah al-Halabi) (1983). Al-Kafi. Isfahan: Public library of Imam Amir al-Mu'minin, peace be upon him. (in Arabic)
Al-Hali, J. (researcher of Al-Hali) (1988). Sharae al salam. Second edition. Qom: Ismailian Institute. (in Arabic)
Al-Hali, M. (1990). Al-Saraer. Second edition. Qom: Al Madrasin University. (in Arabic)
Al-Hali, Y. (1985). Al-Jame L-lsharae. Qom: Seyyed Al-Shahada Al-Elamiya Foundation. (in Arabic)
Hashemi Shahroudi, M. (2002). Readings of Contemporary Jurisprudence. Qom: Institute of Islamic Jurisprudence Encyclopaedia on the Religion of Ahl al-Bayt, peace be upon them. (in Arabic)
Al-Hosseini Al-Hairi, K. (2002). Al-Qadaa fi Fiqh al-Islami. Qom: Jamaal al-Fikr al-Islami. (in Arabic)
Al-Khansari, A. (1977). Al-Madarik al ahkam. Second edition. Tehran: Maktaba al-Sadooq. (in Arabic)
Al-Kolani, M. (2008). Kafi. Qom: Dar al-Hadith. (in Arabic)
Al-Majlisi al-Isfahani, M. B. (1984). Mer'at al-'Oghool. Tehran: Dar al-Katb al-Islamiya. (in Arabic)
---------------------------------- (1986). Malazo al-akhyar. Qom: Aye Marashi Najafi's verse library. (in Arabic)
Marashi, M. H. (2001). A new approach to the Islamic criminal law. Tehran: Mizan Publishing House. (in Persian)
Al-Mousavi Al-Khomeini, R. (2001). Tahrir al-Wasila. Third edition. Tehran: Imam Al-Khomeini's Editing and Publishing Foundation (Quds Sareh). (in Arabic)
Al-Mousavi Al-Khoei, A. (2001). Mabani Takmele Al-menhaj (encyclopedia). Qom: Imam Al-Khoei Works Restoration Foundation. (in Persian)
Al-Najafi, M. H. (1984). Jawaharlal Kalam in the explanation of the laws of Islam. Seventh edition. Beirut: Dar Ihya Al-Trath Al-Arabi. (in Arabic)
Al-Qomi, M. (1966). Elal al-sharaye. Qom: Davari Bookstore. (in Arabic)
-------------- (1992). Man La Yahduruhu al-Faqih. Second edition. Qom: Islamic publishing office affiliated with the community of teachers of the seminary of Qom. (in Arabic)
-------------- (1994). Al-Moghne. Qom: Imam Hadi Institute. (in Arabic)
Al-Sabzwari, A. A. (1992). Mahezab al-Ahkam. Fourth edition. Qom: Al-Manar Institute - Hazrat Ayatollah's office. (in Arabic)
Al-Tabatabayi al-Hairi, A. M. (1997). Riyad al-Masal. Qom: Al-Bayt Institute. (in Arabic)
Al-Tarabulsi, A. A. (1986). Al-Mahezab. Qom: Islamic publishing office affiliated with the community of teachers of the seminary of Qom. (in Arabic)
Al-Tousi, M. (1967). Al-Mabusut. Third edition. Tehran: Al-Mortazawi Library for Revival of Al-Jaafari Antiquities. (in Arabic)
--------------- (1980). Al-Nahayah. Beirut: Dar Al Kitab Al Arabi. (in Arabic)
-------------- (1987). Al-Khalaf. Qom: Islamic publishing office affiliated with the community of teachers of the seminary of Qom. (in Arabic)
--------------- (1987). Tahzeeb al-Ahkam. Fourth edition. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyya. (in Arabic)