بررسی فقهی و حقوقی تعدیل سلطه و انتظارات زوج از زوجۀ شاغل در مسئلۀ تمکین وخروج ازمنزل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر،گروه حقوق و الهیات، قائم شهر، ایران

چکیده

شرع مقدس اسلام و به تبعیت از آن مادۀ 1105 قانون مدنی ایران ریاست خانواده را بر عهدۀ زوج نهاده و حسب مفاد 1108همان قانون زوجه ملزم به تمکین از زوج شده است؛ از طرفی با تغییر الگوهای زندگی بشری در جهان معاصر و روی آوردن زنان به تکالیف و مشاغل اجتماعی، تمکین از زوج در هر زمانی برای آنان میسر نیست. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که خروج بدون اذن زوجه از منزل مغایر با تمکین از زوج تلقی می‌شود و حکم آن همواره مورد اختلاف فقیهان بوده است. محقق با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی بر این عقیده تأکید می‌ورزد هرچند تمکین در زندگی زناشویی از آثار اساسی و مطلوب عقد نکاح است، در ذات عقد نکاح لحاظ نشده است، بلکه مقتضای اطلاق عقد نکاح است و مصداقی از حقوق زوج بر ذمۀ زوجه محسوب می‌شود، ازاین‌رو زنان شاغل که ناچار به خروج از منزل هستند، برای پیشگیری از هرگونه مشاجرات احتمالی پس از عقد نکاح می‌توانند پیش از ازدواج مطابق خواستۀ خود بر سر مسئلۀ زمان تمکین با زوج خود توافق کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential and Legal Study of Adjusting the Domination and Expectations of the Husband from the Employed Wife on the Issue of Obedience and Leaving the House

نویسنده [English]

  • Behnam Qanbarpour
Assistant Professor, Islamic Azad University, Ghaemshahr Branch, Department of Law and Theology, Ghaemshahr, Iran
چکیده [English]

The holy law of Islam (shari'a) and consequently Article 1105 of the Iranian Civil Code has charged the husband with the duty of leading the family. According to the provisions 1108 of the same law, the wife is obliged to obey the husband. On the other hand by changing the patterns of human life in the contemporary world and the women’s inclinations toward social businesses and duties, obedience to the husband is not possible for them at any time. The findings of the study indicate that leaving the house without the wife's permission is contrary to the obedience of the husband and the jurists have been always disagree with this matter. The researcher, using descriptive and analytical method, emphasizes this idea. Although obedience in marital life is one of the basic and desirable effects of marriage, it is not inherent in the marriage contract, but it is requirement of the marriage contract and it is considered as an example of husband's rights to his wife. Therefore, working women who are forced to leave home can agree on the issue of the time of obedience with their husband before marriage according to their wishes in order to prevent any possible disputes after marriage contract. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marriage
  • Obedience
  • Requirement of the Contract
  • Departure of the Wife from Home
  1. ابن‌قدامه (بی‌تا). المغنی، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  2. ابن‌منظور (1405ق). لسان العرب، قم: نشر ادب الحوزه.
  3. بهوتی (1418ق). کشاف القناع، چ اول، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  4. جبعی عاملی (شهید ثانی) (1343ق). مسالک الافهام، چ اول، قم: مؤسسۀ المعارف الاسلامیه.
  5. ---------------- (1372). الروضه البهیه، چ هفتم، قم: مکتب الاعلام اسلامی.
  6. جزیری، عبدالرحمن (1406ق). الفقه علی المذاهب الاربعه، چ هفتم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1368[الف]). مبسوط، چ اول، تهران: گنج دانش.
  8. جمال، عبدالناصر (بی‌تا). موسوعة الفقه الاسلامی، مصر: مجلس الاعلی للشئون الاسلامیة.
  9. حر عاملی (1412ق). وسایل الشیعه، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  10. حسینی مراغه‌ای، میرعبدالفتاح (1417ق). العناوین الفقهیه، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  11. راغب الاصفهانی (1418ق). المفردات فی غریب القرآن، الاولی، بیروت: دارالمعرفة.
  12. الزبیدی، محمدمرتضی (1306). تاج العروس، مصر: مطبعه الخبریه.
  13. زحیلی، وهبه (1418ق). الفقه الاسلامی وادلته، الرابعة، دمشق: دارالفکر.
  14. شایگان، سید علی (1375). حقوق مدنی، چ اول، قزوین: طه.
  15. شیخ اسلامی، اسعد (1370). احوال شخصیه، چ اول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  16. شیخ انصاری، مرتضی (1411ق). المکاسب، قم: دارالذخایر.
  17. شیخ طوسی (1388). المبسوط، تصحیح: محمد الباقر البهبودی، الثانیه، تهران: الحیدریه.
  18. شیروی، عبدالحسین (1395). حقوق خانواده، تهران: سمت.
  19. شیخ علاءالدین، محمدبن علی الحصکفی (بی‌تا). ردّالمختارعلی الدر المختار، مکتبة الرشیدیه.
  20. صفایی، حسین؛ امامی، اسدالله (1388). مختصر حقوق خانواده، چ بیست‌ویکم، تهران: نشر میزان.
  21. طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم (1378). حاشیه المکاسب، قم: اسماعیلیان.
  22. طباطبایی، سید محمدحسین (1394). المیزان فی تفسیرالقرآن، قم: مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان.
  23. طریحی، شیخ فخرالدین (1365)، مجمع البحرین، تهران ، کتاب فروشی مرتضوی.
  24. فضل‌الله، سید محمد (1421ق). تأملات اسلامیه حول المرأة، بیروت: دارالملاک.
  25. کاتوزیان، ناصر (1382). قانون مدنی، چ هشتم، تهران: میزان.
  26. ----------- (1385). حقوق خانواده، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  27. گرجی، ابوالقاسم (1378). بررسی تطبیقی حقوق خانواده، تهران: دانشگاه تهران.
  28. محقق حلی (1409ق). شرایع الاسلام، الثالث، قم: اسماعیلیان.
  29. محقق داماد، سید مصطفی (1376). قواعد فقه، چ دوم، تهران: سمت.
  30. محقق کرکی، علی (1411ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد، چ اول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  31. مغنیه، محمدجواد (بی‌تا). فقه امام جعفر صادق(ع)، قم: قدس.
  32. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (1378)، زبده البیان فی احکام القرآن، قم: مؤمنین.
  33. موسوی بجنوردی، محمدحسن (1377). القواعد الفقهیه، چ اول، قم: الهادی.
  34. موسوی خمینی، سید روح‌الله (1379). تحریر الوسیله، چ اول، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  35. --------------------- (بی‌تا). کتاب البیع، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
  36. نائینی،محمد حسین (1373). منیة الطالب فی حاشیه المکاسب، تهران: المکتبه المحمدیه.
  37. نجفی، محمدحسن (بی‌تا). جواهر الکلام، تهران: المکتبه الاسلامیه.
  38. نراقی، احمد بن محمد مهدی (1417ق). عوائدالایام فی بیان قواعدالاحکام، قم: دفتر تبلیغاتی اسلامی.

References

  1. Al-Zubaidi, Mohammad. Morteza., (1994). Taj Al-Arus, Egypt: Al-Khobriya Press. (in Arabic)
  2. Bahouti,Mansor ebn Yones ebn Edris (1993). Kashaf al-Qana ', 1nd edition, Beirut: Dar al-Kitab al-Alamiya. (in Arabic)
  3. Emami, Hassan., (1984). Civil Law, 2nd edition,, Tehran: Islamic Sales Book. (in Persian)
  4. Fazlullah, Seyyed. Mohammad Hosein., (2000). Islamic reflections on women, Beirut: Dar al-Malak. (in Arabic)
  5. Gorji, ABolghasem., (1999). A Comparative Study of Family Law, Tehran: University of Tehran. (in Persian)
  6. Hor'amli,Mohammad Ibn Hassan (1991). Shiite tools, Qom: Al-Bayt Institute. (in Arabic)
  7. Hosseini Maraghei, Mir. Abdolfallah., (1996). Al-Anawin Al-Fiqhiya, Qom: teachers. (in Arabic)
  8. Ibn Manzoor, Mohammad Ibn Mokarram (1984). Arabic language, Qom: publishing the literature of the seminary. (in Arabic)
  9. Ibn Qadameh, Abdollah Ibn Ahmad (Bi Ta). Al-Mughni, Beirut: Darahiyah Al-Tarath Al-Arabi. (in Arabic)
  10. Jabai Ameli, Zeinoddin Inb Ali (Shahid Thani). (1924). Masalak al-Afham, 1nd edition, Qom: Islamic Enlightenment Institute. (in Arabic)
  11. Jabai Ameli, Zeinoddin Inb Ali (Shahid Thani) (1993). Al-Rawdha Al-Bahiyya, 7nd edition,Qom: Islamic Media School. (in Arabic)
  12. Jafari Langroudi, Mohammad. Ja’far., (1989]a[). Extensive, 1nd edition, Tehran: Ganj-e-Danesh. (in Persian)
  13. Jafari Langroudi, Mohammad. Ja’far., (1989]b[). Family Law, 1nd edition, Tehran: Ganj-e-Danesh. (in Persian)
  14. Jamal, Abdolnaser, (unpublished). Encyclopedia of Islamic Jurisprudence, Egypt: Supreme Council for Islamic Affairs. (in Arabic)
  15. Jaziri, Abdolrahman., (1985). Jurisprudence on the four religions, 7nd edition, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi. (in Arabic)
  16. Katozian, , (2003). Civil Law, 8nd edition, Tehran:, Mizan Publishing. (in Persian)
  17. Katozian, AmirNaser, (2006). Civil Law (Family), Tehran: Publishing Company. (in Persian)
  18. Mohaghegh Damad, Seyyed. Mostafa., (1997). Rules of Jurisprudence, 2nd edition, Tehran: Samat Publications. (in Persian)
  19. Mohaqeq Hel’i, Abolghasem (1988). Sharia al-Islam, 3nd edition, Qom: Ismaili Institute. (in Arabic)
  20. Mohaqeq Karaki, Ali In Hossein., (1990). Jame 'al-Maqassid fi Sharh al-Qawa'd, 1nd edition, Qom: Institute Al-Bayt (AS). (in Arabic)
  21. Mousavi Bojnourdi, Mohammad., (1998). Rules of Jurisprudence, Qom: Nashr al-Hadi, Al-Awali. (in Persian)
  22. Mousavi Khomeini, Rohollah., (2000). Tahrir al-Waseela, Tehran: Institute for Organizing and Publishing the Works of Imam Khomeini, I. (in Persian)
  23. Mousavi Khomeini, Rohollah (Bita). Kitab al-Bayy, Qom: Ismaili Institute. (in Persian)
  24. Mughniyeh, Mohammad. Javad., (unpublished). Fiqh of Imam Ja'far Sadegh (AS), Qom: Quds Publications. (in Persian)
  25. Muqaddas Ardabili, Ahmad Ibn. Mohammad., (1999). The best statement in the rules of the Qur'an, Qom: Momenin Publications. (in Persian)
  26. Naini, Mohammad Hossein (1994). Minya al-Talib in the margins of achievements, Tehran: Al-Muktabah Al-Muhammadiyah. (in Persian)
  27. Najafi, Mohammad. Hassan., (unpublished). Jawahar al-Kalam, Tehran: Islamic Library, unpublished. (in Persian)
  28. Naraqi, Ahmad Ibn Mohammad (1996). Awaid al-Ayyam in the expression of the rules of rulings, Qom: Islamic Propaganda Office Publications. (in Arabic)
  29. Ragheb Al-Isfahani, Abolghasem (1997). Al-Mufradat Fi Gharib Al-Quran, Dar Al-Ma'rifah, Beirut: Al-Awali. (in Arabic)
  30. Safaei, Hossein , Emami, Asadollah., (2009). Brief Family Law, 21nd edition, Tehran. (in Persian)
  31. Shaygan, Seyyed. Ali., (1996). Civil Law, 1nd edition, Qazvin: Taha Publications. (in Persian)
  32. Sheikh Alaeddin, Mohammad Ibn Ali Alhaskafi.,(Bita). Rad al-Mukhtar Ali al-Dar al-Mukhtar, Maktab al-Rasheediyya, no. (in Arabic)
  33. Sheikh Ansari, Morteze., (1990). Al-Makasib, Qom: Dar al-Zakhair. (in Arabic)
  34. Sheikh Eslami, Abbasali., (1991). Personal Status, 1nd edition, Tehran: University Publishing Center. (in Persian)
  35. Sheikh Tusi, Mohammad Ibn Hassan (2009). Expanded, edited by: Mohammad Al-Baqir Al-Behboodi, 2nd edition, Tehran: Al-Haydariyeh. (in Persian)
  36. Shirvi, Abdolhossein., (2016). Family Law, Tehran: (in Persian)
  37. Tabatabai Yazdi, Seyyed. Mohammad. Kazem., (1420). Hashiyeh Al-Makaseb, Qom: Ismailian. (in Persian)
  38. Tabatabai, Seyyed. Mohammad. Hossein., (2015). Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran, Qom: Ismailian Press Institute. (in Persian)
  39. Tarihi, Sheikh. Fakhroddin., (1986). Bahrain Complex, Mortazavi Publications. (in Persian)
  40. Zahili, Wahbe., (1997). Islamic jurisprudence and its justice, 4nd edition, Damascus: Dar al-Fikr. (in Arabic)