مصادیق تعارض اصل و ظاهر در حقوق مدنی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران

2 استادیار، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران

چکیده

دادرسی از مهم‌ترین رهیافت‌های کاربرد مسئلة تعارض اصل و ظاهر در حقوق اسلام به‌شمار می‌آید. مطابق قاعدة «البینه علی المدعی و الیمین علی من انکر» اصولاً اثبات دعوا و ارائة دلیل بر عهدة مدعی است. براساس یکی از معیارهای ارائه‌شده، مدعی کسی است که قولش مخالف اصل یا ظاهر باشد. در جریان دادرسی ممکن است فروضی مطرح شود که اصل و ظاهر با یکدیگر تعارض داشته باشند. در این صورت بحث ترجیح یا تقدم یکی بر دیگری مطرح می‌شود. ازاین‌رو تنقیح و تبیین این موضوع نقش بسزایی در صدور آرای صحیح در دادگاه‌ها دارد. در متون فقهی و حقوقی، در مورد ترجیح اصل یا ظاهر بر دیگری اختلاف نظر وجود دارد. به‌طور کلی می‌توان گفت اگر ظاهری از امارات منصوب از سوی شارع باشد، مقدم بر اصل است و درصورتی‌که مستندش عرف و عادت غالب، غلبه و مانند آن باشد، عده‌ای اصل را بر ظاهر ترجیح می‌دهند و برخی تقدم ظاهر بر اصل را می‌پذیرند. به‌نظر می‌رسد که در این موارد، نمی‌توان به قاعده‌ای کلی تمسک کرد، بلکه آنچه برای حقوقدان یا دادرس مهم است، این است که با توجه به مجموعه خصوصیات و شرایط دعوا و براساس علم و اطمینان درونی خود، فصل خصومت کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Instances of Conflict between Fiction and Circumstantial Evidence in Iranian Civil Law

نویسندگان [English]

  • Sayed Abolghasem Naghibi 1
  • Eftekhar Daneshpour 2
  • Akram Mohammadi Arani 3
1 Associate Professor, Shahid Motahhari University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, University of Islamic Denominations, Tehran, Iran
3 Ph.D Student in Jurisprudence and Principles of Islamic Law, University of Islamic Denominations, Tehran, Iran
چکیده [English]

Trial is one of the most important approaches for the issue of the conflict between fiction and circumstantial evidence in Islamic law. According to the rule "burden of proof rests upon the claimant and the oath upon who denies", it is upon the claimant to prove the claim and provide evidence. According to a provided criterion, the claimant is the one whose pledge is in conflict with the fiction and circumstantial evidence. In the course of trial, some assumptions may be made of which the fiction and circumstantial evidence are against each other. In this case, the issue of the priority of one over the other is raised. Therefore, rectifying and explaining this matter play a key role in issuing an accurate judgment in courts. In Islamic jurisprudential and legal texts, there is disagreement over the priority of fiction or circumstantial evidence. As a whole, it can be said that if the appearance of evidences is appointed by the legislator, it precedes the fiction and if it is documented by the ruling custom, domination and so forth, some prioritize fiction over circumstantial evidence while others prefer fiction over circumstantial evidence. It seems that in such cases one cannot resort to a general rule, but what matters is that the lawyer or the judge settles a dispute in the light of the characteristics and conditions of the dispute and his/her own knowledge and internal confidence. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fiction
  • Circumstantial Evidence
  • Jurisprudence
  • Conflict
  • Civil Law
  1. ابن‌ادریس، محمد بن منصور بن احمد (۱۴۱۰ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
  2. ابن براج، قاضی عبدالعزیز (1406ق). المهذب، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
  3. اردبیلی، احمد بن محمد (‌1403ق). مجمع الفائده و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
  4. اصفهانی (مجلسی اول)، محمدتقی (1406ق).‌ روضه المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه،‌ چ دوم، قم: مؤسسة فرهنگی اسلامی کوشانبور.
  5. افراسیابی، اسماعیل (1377). حقوق جزای عمومی، چ اول، تهران: فردوسی.
  6. امامی، سید حسن (1377). حقوق مدنی، چ چهاردهم، تهران: اسلامیه.
  7. انصاری، مرتضی (1415ق). المکاسب المحرمه و البیع و الخیارات( ط- الحدیثه)، چ اول،‌ قم: کنگرة جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
  8. بازگیر، یدالله (۱۳۸۲). قانون مدنی در آیینة آرای دیوان عالی کشور- خیارات و احکام راجع به آن، تهران: فردوسی.
  9. بروجردی عبده، محمد (1380). حقوق مدنی، تهران: مجد.
  10. بهجت، محمدتقی (1426ق). جامع المسائل، چ دوم، قم: دفتر معظم‌له.
  11. بیات، فرهاد؛ بیات، شیرین (1395). شرح جامع قانون مدنی، چ نهم، تهران: انتشارات ارشد.
  12. جبعی عاملی (شهید ثانی)، ( 1413ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، محقق و مصحح: گروه پژوهش مؤسسة معارف اسلامی، چ اول، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیه.
  13. ــــــــــــــ (1410ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، شارح: سید محمد کلانتر، چ اول، قم: کتابفروشی داوری.
  14. جعفری لنگرودی، جعفر (1370). حقوق مدنی- رهن و صلح، تهران: کتابخانة گنج دانش.
  15. ----------------(1378). حقوق مدنی: عقد حواله، تهران: کتابخانة گنج دانش.
  16. ---------------- (1380). ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانة گنج دانش.
  17. ---------------- (1376). دانشنامة حقوقی، تهران: امیرکبیر.
  18. حاجی ده‌آبادی، احمد (1387). قواعد فقه جزائی، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  19. حائری شاهباغ، سید علی (1382). شرح قانون مدنی، چ دوم، تهران: کتابخانة گنج دانش.
  20. حبیبی احمدآبادی، جمال (1383). بررسی تطبیقی عقد حواله از منظر فقه و حقوق موضوعه، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم.
  21. حجتی اشرفی، غلامرضا (۱۳۷۹). مجموعه قوانین اساسی ـ مدنی: با آخرین اصلاحات و الحاقات، تهران: کتابخانة گنج دانش.
  22. حر عاملی، محمد بن حسن (۱۴۰۹ق). وسائل الشیعه، چ اول، قم: مؤسسة آل‌ا‌لبیت(ع).
  23. حسینی عاملی، سید جواد بن محمد (1419ق). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه (ط- الحدیثه)، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
  24. حلی (علامه)، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی (1413ق). قواعد الأحکام فی معرفه الحلال و الحرام، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
  25. حلّی (علامه)، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی (1414ق). تذکره الفقهاء (ط- الحدیثه)، چ اول، قم: مؤسسة آل‌البیت(ع) .
  26. خوانساری، احمد بن یوسف (۱۴۰۵ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، چ دوم، قم: مؤسسة اسماعیلیان.
  27. سبزواری، عبد الاعلی (1413ق). مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم: مؤسسة المنار.
  28. شامبیاتی، هوشنگ (1378). حقوق جزای عمومی، چ نهم، تهران: ژوبین.
  29. شمس، عبدالله (1387). آیین دادرسی مدنی (دورة پیشرفته)، چ چهاردهم، تهران: دراک.
  30. ـــــــــــــ (1392). ادلة اثبات دعوا، چ هفدهم، تهران: دراک.
  31. شهیدی، مهدی (1387)، حقوق مدنی (3)؛ تعهدات، چ دوازدهم، تهران: مجد.
  32. صابریان، علیرضا (1385). «تعارض اصل و ظاهر در متون فقهی و حقوق»، نشریه فقه و تاریخ تمدن، ش 7 -8.
  33. صدوق، محمد بن علی بن بابویه قمی (1415ق). المقنع، چ اول، قم: مؤسسة امام هادی(ع).
  34. صفایی، حسین (1383). دورة مقدماتی حقوق مدنی، چ چهارم، تهران: میزان.
  35. ـــــــــــــ (۱۳۸۵). حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، تهران: میزان.
  36. طباطبایی یزدی، آیت‌الله سید محمدکاظم (۱۴۰۹ق). العروه الوثقی، چ دوم، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  37. طوسی، ابن‌حمزه (1408ق). الوسیله إلی نیل الفضیله، چ اول، قم: انتشارات کتابخانة آیت‌الله مرعشی نجفی.
  38. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (1388). المبسوط فی فقه الامامیه، چ دوم، تهران: نشر المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
  39. ــــــــــــــ (1400ق). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، چ دوم، بیروت: دارالکتاب العربی.
  40. ــــــــــــــ (1407ق). تهذیب اﻷحکام، چ چهارم، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
  41. ــــــــــــــ (1390ق). الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، چ اول، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
  42. فخار طوسی، جواد (1389). در محضر شیخ انصاری (ترجمة مکاسب)، با استفاده از تقریرات درس حضرت آیه‌الله پایانی، چ ششم، قم: نشر مرتضی.
  43. فخر المحققین، محمد بن حسن بن یوسف حلی (1387ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، چ اول، قم: مؤسسة اسماعیلیان.
  44. قالیبافان، مریم (1392). اختلاف موجر و مستأجر در اجارة اعیان و چگونگی حل آن، پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشگاه قم.
  45. کاتوزیان، ناصر (1377). مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوق ایران، تهران: شرکت انتشار.
  46. ــــــــــــــ (1383الف). قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چ دهم، تهران: میزان.
  47. ــــــــــــــ (۱۳۸۳ب). قواعد عمومی قراردادها، تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
  48. ــــــــــــــ (1385الف). اثبات و دلیل اثبات، چ چهارم، تهران: میزان.
  49. ــــــــــــــ (۱۳۸۵ب). حقوق مدنی: عقود معین - عقود اذنی - وثیقه‌های دَین، تهران: میزان.
  50. ــــــــــــــ (1387). اعمال حقوقی (قراردادها/ایقاع)، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  51. کرکی (محقق ثانی)، علی بن حسین (1414ق)‌. جامع المقاصد فی شرح القواعد، محقق: گروه پژوهش مؤسسة آل‌البیت(ع)، چ دوم، قم: مؤسسة آل‌البیت(ع).
  52. کریم کاشی آرانی، رضا (1384). «آیا دادن مال اماره بر وجود دین است»، فصلنامة مدرس علوم انسانی، دورة 9، ش 3، ص 182-163.
  53. کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ق). الکافی (ط- الإسلامیه)، چ چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
  54. متین دفتری، احمد (1381). مجموعه رویه قضائی حقوقی: از سال 1311 تا 1330 شامل نظریات دیوان عالی کشور، تهران: رهام.
  55. محدث نوری، میرزا حسین (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، چ اول، بیروت: مؤسسة آل‌البیت(ع).
  56. محقق حلی، نجم‌الدین جعفر بن حسن (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چ دوم، قم: مؤسسة اسماعیلیان.
  57. ـــــــــــــــ (1418ق). المختصر النافع فی فقه الامامیه، چ ششم، قم: مؤسسة المطبوعات الدینیه.
  58. محقق داماد، مصطفی (1406ق). قواعد فقه، چ دوازدهم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  59. محمدی، ابوالحسن (1379). قواعد فقه، تهران: میزان.
  60. ـــــــــــــــ (1387). مبانی استنباط حقوق اسلامی اصول فقه، چ سی‌ام، تهران: مؤسسة انتشارات دانشگاه تهران.
  61. محمدی، مرتضی (1393). انعقاد قراردادهای الکترونیکی، چ اول، قم: دانشگاه مفید.
  62. محمودی دشتی، علی‌اکبر (1373). ادلة اثبات دعوی، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  63. مکی عاملی (شهید اول)، محمد (1417ق). الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
  64. موسوی بجنوردی، سید محمدحسن (1419ق). القواعدالفقهیه، قم: الهادی.
  65. نجفی، محمدحسن (‌1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، چ هفتم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  66. وصالی ناصح، مرتضی (1385). «قرارداد الکترونیک و مبانی اعتبار آن»، ماهنامة کانون، ش 66، ص 154-114.
  67. ولدخانی، امید (1390). بررسی عقد رهن و شرکت با اتکا به کتاب مسالک الافهام به همراه تطبیق با قانون مدنی و تجارت، پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره).

 

 

References

  1. Afrasiabi, Esmail. (1998). Public Criminal Law, Vol. I, Tehran: Ferdowsi. (in Persain)
  2. Ansari, Morteza. (1995). Al-Makasib al-Mahramah va al-Biee va al-Khiarat (T-al-hadith), 1st International Congress on Sheikh Azam Ansari. (in Arabic)
  3. Ardabili, Ahmad bin Muhammad. (1983). Majmaa al-Faedeh va al-Borhan fi Sharh Ershad al-Azhan, 1st Edition, Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Society of Seminary Teachers of Qom. (in Arabic)
  4. Bayat, Farhad., & Bayat,Shirin. (2016). A Comprehensive Description of Civil Law. 9th Edition, Tehran: Arshad Publications. (in Persain)
  5. Bazgir, Yad-o-llah. (2003). Civil law in the mirror of the opinions of the Supreme Court options and rulings about it, Tehran: Ferdowsi. (in Persain)
  6. Behjat, Mohammad Taghi. (2005). Jamee al-Masael, 2nd Edition, Qom: Moazam Leh Office. (in Persain)
  7. Boroujerdi Abdeh, Mohammad. (2001). Civil Law, Tehran: Majd. (in Persain)
  8. Emami, Sayyed Hassan. (1998). Civil Law, 14th Edition, Tehran: Islamic Publications. (in Persain)
  9. Fakhar al-Mohagheghin, Muhammad bin Hassan Heli . (1968). Izah al-Favaed fi Sharh Moshkelat al-Qavaed. 1st Qom: Ismailian Institute. (in Arabic)
  10. Fakhar Tusi, Javad. (2010). In the Presence of Sheikh Ansari (A Translation of Makasib) using the lectures of Ayatollah Payani, 6th Edition, Qom: Morteza Publications. (in Persain)
  11. Habibi Ahmadabadi, Jamal. (2004). A Comparative study of Contract of Assignment from the perspective of jurisprudence and positive law, Master's thesis. Faculty of Theology and Islamic Studies, Qom University. (in Persain)
  12. Haeri Shahbagh, Sayed Ali. (2003). A Description of Civil Law. 2nd Edition, Tehran: Ganj-e-Danesh Library. (in Persain)
  13. Haji Dehabadi, Ahmad. (2008). Rules of Criminal Jurisprudence, Tehran: Research Institute of Hawzeh and University. (in Persain)
  14. Hor Ameli, Muhammad bin Hassan (1989). Vasael al-Shiite, 1st Edition, Qom: Moasesat Al al-Beyt Alayhem al-Salam. (in Arabic)
  15. Helli (Allameh), Hasan ben Yosef (1993). Qavaed al-Ahkam fi Maarefat al-Halal va al-Haram, 1st Edition, Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Society of Seminary Teachers of Qom. (in Arabic)
  16. Helli (Allameh), Hasan ben Yosef. (1994). Tazkarat al-Foghaha (T-al-Hadith). 1st Edition: Qom: Moasesat Al al-Beyt Alayhem al-Salam. (in Arabic)
  17. Hojjati Ashrafi, Gholamreza. (2000). A Body of Constitutional-Civil Law: the Latest Amendments and Additions. Tehran: Ganj-e-Danesh Library. (in Persain)
  18. Hosseini Ameli, Seyed Mohammad. (1999). Meftah al-Keramat fi Sharh Qavaed al-Allameh (T-al-hadith), 1st Edition, Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Society of Seminary Teachers of Qom. (in Arabic)
  19. Ibn Braj, Gazi Abdol Aziz. (1986). Al-Mohazab, 1st Edition, Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Society of Seminary Teachers of Qom. (in Arabic)
  20. Ibn Idris, Mohammed Ibn Mansor. (1990). Al-Saraar al-Hawi Letahrir al-Fatavi. 2nd Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Society of Seminary Teachers of Qom. (in Arabic)
  21. Isfahani (Majlis Aval), Mohammad Taghi. (1986). Rozeh Al-Muttaqin fi Sharh men la Yahzareh al-Faqih, 2nd Edition, Qom: Islamic Cultural Foundation of Koshanpur. (in Arabic)
  22. Jabei Ameli (Shahid sani), Zeynodin Ibn Ali. (1990). Al-Rawdah al-Bahiya fi Sharh al-Luma’ al-Dimashqiah. Explained by Seyyed Muhammad Kalanter, 1st Edition, Qom: Davari Bookshop. (in Arabic)
  23. Jabei Ameli (Shahid sani), Zeynodin Ibn Ali. (1993). Masalak al-Afham eli Tanghih Sharaee al-Eslam. Researched and corrected by Research Group of Islamic Teachings Institute, 1st Edition, Qom: Islamic Teachings Institute. (in Arabic)
  24. Jafari Langroudi, Mohammad Javad. (1991). Civil Law: Mortgage and Peace, Tehran: Ganj-e-Danesh. (in Persain)
  25. Jafari Langroudi, Mohammad Javad. (1991). Legal Terminology. Tehran: Ganj-e-Danesh. (in Persain)
  26. Jafari Langroudi, Mohammad Javad. (1997). Legal Encyclopedia. Tehran: Amirkabir Publications. (in Persain)
  27. Jafari Langroudi, Mohammad Javad. (1999). Civil Law: Contract of Assignment, Tehran: Ganj-e-Danesh. (in Persain)
  28. Karaki (Mohaghegh Thani), Ali bin Hussein. (1994). Jamee al-Maghased fi Sharh al-Qavaed, Researched by Research Group of Moasesat Al al-Beyt Alayhem al-Salam. 2nd Edition, Qom: Moasesat Al al-Beyt Alayhem al-Salam. (in Arabic)
  29. Karim Kashi Arani, Reza. (2005). “Is giving presumptive property is based on the religion”, Human Sciences Madares,9, No.3, pp. 163—182. (in Persain)
  30. Katozian, Naser (1998). An Introduction to Law and Study in the Iranian Legal System, Tehran: Enteshar Co. (in Persain)
  31. Katozian, Naser (2004a). Civil Law in the Current Legal Order, 10th Edition, Tehran: Mizan. (in Persain)
  32. Katozian, Naser (2004b). General Rules of Contracts, Tehran: Enteshar Co, in collaboration with Bahman Borna. (in Persain)
  33. Katozian, Naser (2005a). Proof and Reason of Proof, 4th Edition, Tehran: Mizan. (in Persain)
  34. Katozian, Naser (2008). Legal acts: Contracts / Agreements, Tehran: Enteshar Co. (in Persain)
  35. Katozian, Naser (2008b). Civil Law: Definite Contracts - Permission Contracts - Debt Bail, Tehran: Mizan. (in Persain)
  36. Khansari, Ahmad Ibn Yusef. (1985). Jameat al-Madarek fi Sharh Mokhtasar al-Nafee. 2nd Qom: Ismailian Institute. (in Arabic)
  37. Klini, Mohammed Ibn Yaqub. (1987). Al-Kafi (T-Al-Eslamieh). 4th Edition,Tehran: Dar al-Kotob al-Eslamieh. (in Arabic)
  38. Mahaghegh Helli, Najmuddin Ja'far ibn Hassan. (1988). Sharae al-Eslam fi Masael al-Halal va Al-Haram, 2nd Edition, Qom: Ismailian Institute. (in Arabic)
  39. Mahaghegh Helli, Najmuddin Ja'far ibn Hassan. (1998). Al-Mokhtasar al-Nafee fi Fiqh al-Emamieh. 6th Qom: Mosasat al-Matbouat al-Dini. (in Arabic)
  40. Mahmoudi Dashti, Ali Akbar. (1994). Evidence in Substantiation of Claims. Qom: Islamic Thought Association. (in Persain)
  41. Makki Ameli (First MartyrShahid Aval), Mohammed (1997). Al-Dorous al-Sharei fi Fiqh al-Emamieh. 2nd Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Society of Seminary Teachers of Qom. (in Arabic)
  42. Matin Daftari, (2002). The Body of Legal Precedent: 1932-1951 including the opinions of the Supreme Court, Tehran: Rham. (in Persain)
  43. Mohaghegh Damad, Mostafa. (1986). Rules of Jurisprudence, 12th Edition, Tehran: Islamic Sciences Publishing Center. (in Persain)
  44. Mohammadi, Abol Hassan . (2000). Rules of Jurisprudence, Tehran: Mizan. (in Persain)
  45. Mohammadi, Abol Hassan. (2008). Inferential Principles of Islamic Rights: Principles of Jurisprudence, 30th Edition, Tehran: University of Tehran Press. (in Persain)
  46. Mohammadi, Morteza. (2014). Conclusion of Electronic Contracts. 1st Qom: Mofid University. (in Persain)
  47. Mohdeth Nouri, Mirza Hossein . (1988). Mostadrak al-Vasael va Mostanbat al-Masael, 1st Edition, Beirut: Moasesat Al al-Beyt Alayhem al-Salam. (in Arabic)
  48. Mousavi Bojnourdi, Seyed Mohammad Hasan S.M.H. (1999). Al-Qavaed al-Fiqh. Qom: Nashr Al-Hadi. (in Arabic)
  49. Najafi, Mohammad Hassan. (1984). Javaher al-Kalam fi Sharh Sharae al-Eslam, 7th Edition, Beirut: Dar Ehya al-Torath al-Arabi. (in Arabic)
  50. Qalibafan, Maryam. (2013). Dispute between lessor and lessee in hiring of things and how to resolve it, Master's thesis, Qom University. (in Persain)
  51. Saberian, Ali. (2006). Conflict between Principal and Prima Facie Evidence in Jurisprudential Texts and Law. Journal of Jurisprudence and History of Civilization. V. 7 and 8. (in Persain)
  52. Sabzevari, Abdol A'la. (1993). Mahzab al-Ahkam fi Bayan al-Halal va al-Halal. Qom: al-Menar Institute. (in Arabic)
  53. Safaei, Hossein. (2004). Civil Law: An Introductory Course, 14th Edition, Tehran: Mizan Publications. (in Persain)
  54. Safaei, Hossein. (2006). Civil Law: General Rules of Contracts, Tehran: Mizan Publications. (in Persain)
  55. Shahidi, Mahdi. (2008). Civil Law (3): Commitments, 12th Edition, Tehran: Majd Publications. (in Persain)
  56. Shambiati, Hooshang. (1999). Public Criminal Law, 9th Edition, Tehran: Zhubin Publications. (in Persain)
  57. Shams, Abdollah. (2008). Civil Proceedings: An Advanced Course,14th Edition, Tehran: Derak. (in Persain)
  58. Shams, Abdollah. (2008). Evidence in Substantiation of Claims. 17th Tehran: Derak. (in Persain)
  59. Sodugh, Mohammad bin Ali bin Babawayh Qomi. (1995). Al-Maghnaa. 1st Edition: Imam Hadi (a.s.) Institute. (in Arabic)
  60. Tabatabaei Yazdi, Seyed Mohammad Kazem. (1989). Al-Orouha al-Vosqi, 2nd Edition, Beirut: Moasesa al-Elmi lil-Matbuat. (in Arabic)
  61. Tousi, Mohammed bin Hassan. (1970). Al-Estebsar fima Akhtalaf men al-Akhbar, 1st Edition, Tehran: Dar al-Kotob al-Eslamieh. (in Arabic)
  62. Tousi, Mohammed bin Hassan. (1980). Al-Nahayieh fi Mojarad al-Fiqh va al-Fatavi, 2nd Edition, Beirut: Dar al-Kotob al-Arabi. (in Arabic)
  63. Tousi, Mohammed bin Hassan. (1987). Tahzib al-Ahkam.4th Tehran: Dar al-Kotob al-Eslamieh. (in Arabic)
  64. Tousi, Mohammed bin Hassan. (2009). Al-Mabsout fi Fiqh al-Emameih, 2nd Edition, Tehran: Nashr al-Maktab al-Mortazavi l-Ahia al-Athar al-Jafari. (in Arabic)
  65. Tousi, Ibn Hamzeh. (1988). Al-Vasileh ela Nil al-Fazlieh, 1st Edition, Qom: Ayatollah Marashi Najafi Library Publications. (in Arabic)
  66. Vesali Naseh, Morteza. (2006). “Electronic Contract and its Validity Basics”, Kanoon Monthly, V 66, pp. 114-154.(in Persain)
  67. Waldkhani,Omid. (2011). Examining mortgage contract and contract for partnership using Masalak al-Afham along with compliance with the Civil and Commercial Law, Master's thesis, Imam Khomeini International University. (in Persain)