جستاری فقهی پیرامون مجازات شرکت در قتل عمدی

قورچی بیگی, مجید; صحراگرد دهکردی, مجتبی

doi:10.22059/jorr.2020.288328.1008589

جستاری فقهی پیرامون مجازات شرکت در قتل عمدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری تخصصی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

10.22059/jorr.2020.288328.1008589

چکیده

در کیفیت قصاص گروهی که در قتل یک نفر مشارکت می‌کنند، دو مبنا در میان فقیهان امامیه وجود دارد. بسیاری از فقیهان بر این باورند که ولی ‌دم می‌تواند همۀ شرکای در قتل را قصاص کند؛ مشروط بر آنکه دیة مازاد بر جنایت هر شخص را بپردازد. برخی دیگر از فقها، بر این باورند که ولی‌دم می‌تواند یک نفر از قاتلان را قصاص کند و سایر شریکان، باید دیۀ مازاد بر جنایتشان را به شخص قصاص‌شونده بپردازند. پژوهش حاضر درصدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که آیا می‌توان جماعتی را که در قتل یک نفر مشارکت داشته‌اند، قصاص کرد؟ با بررسی روایات صحیحه و معتبر که عمده‌ترین دلیل استنادی هریک از طرفین محسوب می‌شود، به این نتیجه می‌رسیم که ظهور روایات دال بر جواز قصاص یک نفر از شرکای قتل عمدی، با نص روایات دال بر قصاص جمیع شرکای قتل عمدی، مقید شده و حمل بر کراهت می‌شود و در نتیجه، می‌توان همۀ شرکای در جنایت را قصاص کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential Research into Punishment for Participation in Premeditated Murder

نویسندگان [English]

Majid Ghourchi Beygi ¹
Mojtaba Sahragard Dehkordi ²

¹ Assistant Professor, Faculty of Law and Political Sciences, University of Kharazmi, Tehran, Iran

² Ph.D Student, Faculty of Law and Political Sciences, University of Kharazmi, Tehran, Iran

چکیده [English]

In the quality of retribution for a group participating in the murder of one person, there are two bases among the Imamiyyah jurists. Most jurists believe that the guardian of the tail can retaliate against all partners in murder, provided that he pays the ransom in excess of each person's crime. Some other jurists believe that the guardian of the tail can retaliate against one of the killers, and the other partners must pay the ransom in excess of their crime to the retaliated person. The present study seeks to answer the question of whether it is possible to retaliate against a group that has been involved in the murder of a person. Examining the authentic and valid narrations which are the main and most important reason of each of the parties, we come to this conclusion that the emergence of narrations indicating the permission of retaliation for one of the partners in premeditated murder is bound by the clear text of the narrations indicating retaliation of all the partners in premeditated murder and it is supposed to be abominated. As a result, all partners in crime can be retaliated against.

کلیدواژه‌ها [English]

Crime
Murder
Retribution
Victim
Avenger

مراجع

ـ قرآن کریم.
1. آملی، میرزاهاشم (1405ق). تقریرات‌الاصول، تهران: فراهانی.
2. ابن‌ادریس، محمدبن‌احمد (1410ق). السرائر، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
3. ابن‌بابویه(شیخ صدوق)، محمدبن‌علی (1413ق). من لایحضره‌الفقیه، چ دوم، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
4. ابن‌براج، عبدالعزیز (1416ق). المهذب، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
5. ابن‌زهره، حمزه‌بن‌علی (1415ق). غنیه‌النزوع الی علمی الاصول و الفروع، چ دوم، قم: مؤسسۀ الامام الصادق(ع).
6. حاجی ده‌آبادی، احمد (1396). جرائم علیه اشخاص(قتل)، چ اول، تهران: میزان.
7. حر عاملی، محمدبن‌حسن (1409ق). تفصیل وسائل‌الشیعه الی تحصیل مسائل‌الشریعه، تحقیق مؤسسۀ آل‌البیت(ع)، چ اول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
8. حلبی، تقی‌بن‌نجم (1403ق). الکافی فی الفقه، اصفهان: کتابخانۀ عمومی امیرالمؤمنین(ع).
9. خوانساری، سید احمد (1405ق). جامع‌المدارک، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
10. خویی، سید ابوالقاسم (1413ق). رجال‌الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، بی‌جا، بی‌نا.
11. راوندی، سعیدبن‌هبه‌الله (1405ق). فقه‌القرآن، قم: کتابخانۀ آیه‌الله مرعشی نجفی.
12. شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی (1316). مسالک‌الافهام، قم: مؤسسۀ معارف اسلامی.
13. صالحی مازندرانی، اسماعیل (1424ق). مفتاح‌الاصول، قم: صالحان.
14. طوسی، محمدبن‌حسن (1390). الاستبصار، تصحیح حسن موسوی خرسان، چ اول، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
15. طوسی، محمدبن‌حسن (1407ق). الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
16. علم‌الهدی،علی بن حسین(1415ق). الانتصار فی انفرادات الامامیه، قم: انتشارات اسلامی.
17. فاضل لنکرانی، محمد (1421ق). تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله (القصاص)، قم: مرکز فقهی ائمۀ اطهار(ع).
18. فاضل مقداد، جمال‌الدین (1419ق). کنزالعرفان، بی‌جا، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.
19. کلینی، محمدبن‌یعقوب (1407ق). الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، چ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
20. مرعشی نجفی، شهاب‌الدین (1415ق). القصاص علی ضوء القرآن و السنه، قم: انتشارات آیت‌الله مرعشی نجفی.
21. مظفر، محمدرضا (1387). اصول‌الفقه، ترجمۀ حمید مسجد سرایی و عباس زراعت، قم: حقوق اسلامی.
22. ------------ (1420ق). المنطق، قم: دارالتفسیر.
23. مفید، محمدبن‌نعمان (1417ق). المقنعه، قم: انتشارات وابسته به جامعۀ مدرسین.
24. مقدس اردبیلی، احمدبن‌محمد (1426ق). مجمع‌الفائده و البرهان فی شرح ارشادالاذهان، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
25. نجاشی، احمدبن‌علی (1418ق). الرجال‌النجاشی، تحقیق سید موسی شبیری زنجانی، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی، چ ششم.
26. نجفی، محمدحسن (1367). جواهرالکلام، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
References

- The Holy Quran
1. Amoli, Mirza Hashem (1984). Taqrirat- Alosoul, Tehran: Farahani, (in Arabic).
2. Alam al-Huda, Ali ibn Husayn (1994). Al-Intisar, Qom: Islamic Publications. (in Arabic)
3. Fazel Lankarani, Muhammad (2000). Tafsil al-Shari'ah fi Sharh Tahrir al-Waseela (al-Qisas), Qom: the jurisprudential center of the Imams. (in Arabic)
4. Fazel Miqdad, Jamaluddin (1998). Kanz al-Irfan, World Assembly for the Rapprochement of Islamic Religions. (in Arabic)
5. Haji Dehabadi, Ahmad (2017). Crimes against persons (murder), Tehran: Mizan, first edition. (in Persain)
6. Horr-Al- Ameli, Muhammad ibn Hassan (1988). Tafsil Vasaiel Alsharia, research of Al-Bayt Institute, Qom: Al-Bayt Institute, first edition. (in Arabic)
7. Halabi, Taqi Ibn Najm (1982). Al-Kafi Fi Al-Fiqh, Isfahan: Amir Al-Momenin Public Library. (in Arabic)
8. Ibn Idris, Muhammad ibn Ahmad (1989). Al-Saraer, Qom: Islamic Publishing Institute,(in Arabic).
9. Ibn Babawiyah (Sheikh Saduq), Muhammad ibn Ali (1992). Man la Yahzor Al Faqih, edited by Ali Akbar Ghaffari, Qom: Islamic Publications Office, second edition. (in Arabic)
10. Ibn Braj, Abdul Aziz (1995). Al-mohazzab, Qom: Islamic Publishing Institute, (in Arabic).
11. Ibn Zohra, Hamza Ibn Ali (1994). Qounia- Annozou, Qom: Imam Al-Sadiq Institute (p.b.u.h), second edition. (in Arabic)
12. Khansari, Seyed Ahmad (1984). Jame - AlMadarak, Qom: Ismailian Institute. (in Arabic)
13. Khoei, Sayyid Abu al-Qasim (1992). Rejal - Al hadith. (in Arabic)
14. Koleini, Muhammad ibn Ya'qub (1986). Al-Kafi, edited by Ali Akbar Ghaffari and Mohammad Akhoondi, Tehran: Islamic Library, fourth edition. (in Arabic)
15. Marashi Najafi, Shahabuddin (1994). Retaliation against the Qur'an and the Sunnah, Qom: published by Ayatollah Marashi Najafi. (in Arabic)
16. Muzaffar, Mohammad Reza (2008). Principles of jurisprudence, translated by Hamid Masjed Sarai and Abbas Zeraat, Qom: Islamic law. (in persian)
17. ---------------------------- (1999). Al-Manteq, Qom: Dar al-Tafsir Publications. (in Arabic)
18. Mufid, Muhammad ibn Nu'man (1996). Al-Muqna', Qom: publications affiliated with the teachers' association. (in Arabic)
19. Muqaddas Ardabili, Ahmad ibn Muhammad (2005). Al-Faida and Al-Burhan Association in the Explanation of Mind Guidance, Qom: Islamic Publishing Institute. (in Arabic)
20. Najashi, Ahmad ibn Ali (1997). Al-Rijal Al-Najashi, research by Seyyed Musa Shobiri Zanjani, Qom: Islamic Publishing Institute, sixth edition. (in Arabic)
21. Najafi, Mohammad Hassan (1988). Jawahar al-Kalam, Tehran: Islamic Library. (in Arabic)
22. Ravandi, Saeed Ibn Heba Allah (1984). Figh - AlQuran, Qom, Ayatollah Marashi Najafi Library. (in Arabic)
23. Shahid Thani, Zayn al-Din bin Ali (1937). Masalak al-Afham, Qom: Institute of Islamic Studies. (in Arabic)
24. Salehi Mazandarani, Ismaeil (2003). Muftah al-Osul, Qom: Salehan. (in Arabic)
25. Tusi, Muhammad ibn Hassan (1970). Al-Istibsar, edited by Hassan Mousavi Khorsan, Tehran: Islamic Library, first edition, (in Arabic).
26. ---------------------------- (1986). Al-Khalaf, Qom: Islamic Publications Office. (in Arabic)