«قصاص بدون اذن حاکم» از منظر محقّق اردبیلی و قانون مجازات اسلامی مصوّب 1392

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران

2 استادیار گروه آموزشی فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران

3 استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

فقها بنابر نص شارع مقدس، در خصوص حق قصاص برای ولیّ‎دم متفق‌القول‌اند، از موارد اختلافی آنان، مسئلة مبادرت ولیّ‏دم در اجرای قصاص به اذن حاکم یا بدون اذن حاکم بوده است. در این خصوص فقها اقوالی ارائه کرده‏اند. مشهور فقها مانند شیخ طوسی، قائل به لزوم اذن حاکم در مرحلة صدور حکم قصاص و مرحلة اجرای آن شده‏اند. گروهی مانند محقق حلی فقط به لزوم اذن حاکم در مرحلة صدور حکم قصاص رأی داده‏اند و معدودی چون محقق اردبیلی قائل به عدم لزوم اذن حاکم در هر دو مرحله بوده‏اند. این پژوهش که با روش تحلیلی و با استفاده از داده‎های کتابخانه‏ای تدوین یافته، پس از طرح نظرهای فقها و دلایل هر کدام، در پی پاسخگویی به این پرسش است که آرای کدام گروه براساس ادلۀ نقلی و عقلی، مقبول است و قانون مجازات اسلامی، مأخوذ از کدام قول است. نتایج پژوهش، بیانگر آن است که قول مشهور با توجه به ادلة نقلی و عقلی، موجه و معتبر است و قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مقتبس از آن است. همچنین می‏توان دریافت که آرای محقق اردبیلی در این موضوع از درجة اعتبار برخوردار نیست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Review of Retaliation without Ruler's Permission from Muhaqiq Ardebili’s Viewpoint and Islamic Penal Code Approved in 2013

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Kouhmishi 1
  • Mansour Amirzadeh Jirkoli 2
  • Hossein Saberi 3
1 Ph.D Student of jurisprudence and principles of Islamic law, Islamic Azad University, Torbat Heidarieh Branch, Torbat Heidarieh, Iran
2 Assistant Professor, Department of jurisprudence and principles of Islamic Law, Islamic Azad University, Torbat Heidarieh Branch, Torbat Heidarieh, Iran
3 Professor, Department of jurisprudence and principles of Islamic law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

There is consensus among scholars according to the stipulated text of the Divine Legislator regarding the retaliation right for the avenger of blood. However, there are controversies among the scholars as to whether it is necessary for the avenger of blood to seek the religious ruler's permission for the execution of retribution (qisas). The jurists have proposed some opinions in this respect. The majority of jurists such as Shaik Tusi maintain that the ruler's permission is obligatory in both issuance of the verdict and its execution. Other jurists such as Muhaqqiq Hilli maintain that the ruler's permission is obligatory only in the phase of issuance of the verdict. A few number of jurists such as Muhaqqiq Ardibili have mentioned that it is not obligatory for the avenger of blood to seek the ruler's permission in any phase. This research has used an analytical library research method. Having discussed the jurists' opinions and their arguments, the research aims at answering the question as to which opinions are acceptable based on rational and transmitted evidences and from which of the mentioned opinions the Islamic Penal Code is adopted. The research findings show that the famous opinion is valid and justifiable regarding the reasonable transmitted and rational indications and that the Islamic Penal Code 2014 is adopted from this opinion. In addition, it can be understood that Muhaqqiq Ardibili's opinion lacks validity. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ruler's Permission
  • Retribution
  • Islamic Penal Code
  • Muhaqqiq Ardibili

مراجع

ـ قرآن کریم
1. ابن‌ادریس، ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻣﻨﺼﻮر ﺑﻦ اﺣﻤﺪ (1410ق). اﻟﺴـﺮاﺋﺮ اﻟﺤـﺎوی ﻟﺘﺤﺮﻳـﺮ اﻟﻔﺘـﺎوى، ٣جلد، چ دوم، ﻗﻢ: دﻓﺘﺮ اﻧﺘﺸﺎرات اﺳﻼﻣﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌة ﻣﺪرﺳﻴﻦ ﺣﻮزة علمیۀ ﻗﻢ.
2. اﺑﻦ‌ﺑﺮاج، عبدالعزیز (1406ق). اﻟﻤﻬﺬّب، ٢جلد، ﻗﻢ: دﻓﺘﺮ اﻧﺘﺸﺎرات اﺳﻼﻣﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌۀ ﻣﺪرﺳﻴﻦ ﺣﻮزة علمیۀ ﻗﻢ.
3. ابن‌زهره، حمزة بن على حسینى (1417ق). غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع، قم: مؤسسة امام صادق(ع).
4. ابن‌فهد حلی، احمد بن محمد (1417ق). مهذّب البارع، قم: اﻧﺘﺸﺎرات اﺳﻼﻣﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌة ﻣﺪرﺳﻴﻦ ﺣﻮزۀ علمیۀ ﻗﻢ.
5. اﺑﻦ‌‌ﻣﻨﻈﻮر، ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻣﻜﺮم (1408ق). ﻟﺴﺎن اﻟﻌﺮب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
6. تبریزی، جواد بن علی (1426ق). تنقیح مبانی الاحکام، چ دوم، قم: دارالصدیقه الشهیده(س).
7. حائری طباطبایی، علی بن محمد (1418ق). ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، ۱۶جلد، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
8. حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، 30جلد، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
9. حسینی شیرازی، محمد (1407ق). الفقه: موسوعه استدلالیّه فی‏الفقه الاسلامی، 112جلد، قم: مؤسسة الفکرالاسلامی.
10. حسینی نیک، عباس (1396). مجموعه قوانین کاربردی مجد، تهران: مجد.
11. حلى، یحیى بن سعید (1405ق). الجامع للشرائع، یک جلد، قم: مؤسسة سید الشهداء العلمیّه.
12. ﺣﻠﻲ، ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺣﺴﻦ ﺑـﻦ ﻳﻮﺳـﻒ (1387ق). فخر‏المحقّقین، إﻳﻀـﺎح اﻟﻔﻮاﺋـﺪ ﻓـﻲ ﺷـﺮح ﻣﺸـﻜﻼت اﻟﻘﻮاﻋﺪ، ٤جلدی، چ اول، ﻗﻢ: ﻣﺆﺳﺴة اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻴﺎن.
13. حلبی، تقی‌الدین بن نجم‌الدین (1403ق). الکافی فی الفقه، اصفهان: کتابخانه امام امیرالمؤمنین(ع).
14. خوانساری، سید احمد (1405ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
15. خویی، سید ابوالقاسم (1403ق). مبانی تکمله المنهاج، چ اول، قم: مؤسسۀ احیاء آثار الامام الخویی.
16. سبزوارى، على مؤمن قمى (1421ق). جامع الخلاف و الوفاق، قم: زمینه‌سازان ظهور امام عصر(ع).
17. ﻃﺒﺎﻃﺒــﺎﻳﻲ ﻳــﺰدى، ﻣﺤﻤــﺪﻛﺎﻇﻢ (1414ق). ﺗﻜﻤﻠــﺔ اﻟﻌــﺮوة اﻟــﻮﺛﻘﻲ، ٢جلد، ﻗــﻢ: ﻛﺘﺎﺑﻔﺮوﺷﻲ داورى.
18. طبرسی، فضل بن حسن (1408ق). تفسیر مجمع البیان، تحقیق: هاشم رسولی محلاتی و فضل‌الله یزدی طباطبایی، چ دوم، بیروت: دارالمعرفه.
19. ﻃﻮﺳﻲ، اﺑﻮ ﺟﻌﻔـﺮ ﻣﺤمـﺪ ﺑـﻦ ﺣﺴـﻦ (1407ق). اﻟﺨـﻼف، ٦جلد، ﻗـﻢ: دﻓﺘـﺮ اﻧﺘﺸـﺎرات اﺳﻼﻣﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌة ﻣﺪرﺳﻴﻦ ﺣﻮزة علمیۀ ﻗﻢ.
20. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة، 8 جلد، چ سوم، تهران: المکتبة المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
21. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1417ق). العدة فی أصول الفقه، 2جلد، تحقیق، محمدرضا انصاری قمی، نشر: بی‌نا
22. عاملی، شهید اول، محمد بن مکی (1410ق). اللمعة الدمشقیة فی فقه الامامیّه، یک جلد، بیروت: دارالتراث الاسلامیه.
23. ﻋﺎﻣﻠﻲ، سید ﺟﻮاد ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻨﻲ (بی‎تا). ﻣﻔﺘﺎح اﻟﻜﺮاﻣﺔ ﻓﻲ ﺷﺮح ﻗﻮاﻋﺪ اﻟﻌﻼّمه (ط - اﻟﻘﺪﻳﻤه)، ١١جلدی، ﺑﻴﺮوت: دار إﺣﻴﺎء اﻟﺘﺮاث اﻟﻌﺮﺑﻲ.
24. عاملى، شهید ثانى، زین‌الدین بن على (1410ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّى - کلانتر)، 10جلدی، قم: کتابفروشى داورى.
25. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1413ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، 15جلد، قم: پاسدار اسلام.
26. علامه حلی، حسن بن یوسف (1422ق). تحریرالاحکام الشرعیه، تحقیق: ابراهیم بهادری، قم: مؤسسة امام صادق(ع).
27. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1412ق). قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
28. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1413ق). مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، 9جلد، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیه قم.
29. عمید زنجانی، عباسعلی (1388ق). آیات الاحکام (حقوقی- کیفری)، مصحح،‌ ابوالفضل احمدزاده‌، تهران: مجد.
30. فاضل آبی، حسن بن ابی طالب (1417ق). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، ۴جلدی، چ سوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرّسین حوزة علمیه قم.
31. فاضل لنکرانی، محمد (1421ق). تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله، قم: مرکز ائمه اطهار(ع).
32. فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (1425ق). کنزالعرفان فی فقه ‏القرآن، 2جلد، قم: مرتضوی.
33. فاضل هندی، محمد بن حسن (1416ق). کشف اللثام و الابهام عن قواعدالاحکام، چ اول، قم: دفتر اﻧﺘﺸﺎرات اﺳﻼﻣﻲ.
34. فیض کاشانی، محمدمحسن (بی‎تا). مفاتیح الشرائع، 3 جلد، قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفى.
35. فیض، علیرضا (1369ش). مقارنه و تطبیق در حقوق جزای عمومی اسلام، چ دوم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات تهران.
36. کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی، 8 جلد، چ چهارم، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
37. گلدوزیان، ایرج (1395). محشای قانون مجازات اسلامی، چ هفتم، تهران: مجد.
38. ﮔﻠﭙﺎﻳﮕﺎﻧﻲ، سید ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ (1405ق). ﻛﺘﺎب اﻟﺸﻬﺎدات، چ اول، ﻗﻢ: ﺑﻲﻧﺎ.
39. ﻣﺠﻠﺴــﻲ، ﻣﺤﻤــﺪﺗﻘﻲ (1404ق). ﻣــﺮآة اﻟﻌﻘــﻮل ﻓــﻲ ﺷــﺮح أﺧﺒــﺎر آل اﻟﺮﺳﻮل، ٢٦جلد، چ دوم، ﺗﻬﺮان: دار اﻟﻜﺘﺐ اﻹﺳﻼﻣﻴه.
40. ــــــــــــــــــــــ (1406ق). روﺿﺔ اﻟﻤﺘﻘﻴﻦ ﻓﻲ ﺷﺮح ﻣـﻦ ﻻ ﻳﺤﻀـﺮه اﻟﻔﻘﻴـﻪ، ١٣جلد، چ دوم، ﻗﻢ: ﻣﺆﺳﺴۀ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻮﺷﺎﻧﺒﻮر.
41. مدرّسی طباطبایی، حسین (1368). مقدمه‎ای بر فقه شیعه، ترجمۀ محمد آصف فکرت، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
42. ﻣــﺪﻧﻲ ﻛﺎﺷــﺎﻧﻲ، رﺿــﺎ (1410ق). ﻛﺘــﺎب اﻟﻘﺼــﺎص ﻟﻠﻔﻘﻬــﺎء و اﻟﺨــﻮاص، چ دوم، ﻗــﻢ: دﻓﺘــﺮ اﻧﺘﺸﺎرات اﺳﻼﻣﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌة ﻣﺪرﺳـﻴﻦ ﺣـﻮزة علمیه ﻗـﻢ.
43. محقق اردبیلی، احمد بن محمد (بی‎تا). زبدة البیان فی احکام القرآن، تهران: المکتبة الجعفریه.
44. ــــــــــــــــــــــــــــــــ (1403ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، چ اول، 14جلدی، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیۀ قم.
45. محقق حلی، جعفر بن حسن (1408ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، 4 جلدی، تهران: استقلال.
46. مفید، محمد بن نعمان (1413ق). المقنعه، چ اول، ﻗﻢ: ﻛﻨﮕﺮۀ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻫﺰارۀ ﺷﻴﺦ ﻣﻔﻴﺪ (ره).
47. مغنیه، محمدجواد (1402ق). فقه الامام جعفر الصادق(ع)، بیروت: دارالجواد.
48. موسوی خمینی، سید روح‌الله (1408ق). تحریر الوسیله، قم: مؤسسۀ اسماعلیان.
49. مؤمن، محمد (1374). «اذن ولی امر در قصاص»، مجلة فقه اهل بیت(ع)، ش 3، ص 75- 131.
50. میرمحمد صادقی، حسین (1392ش). حقوق کیفری اختصاصی، صدمات جسمانی علیه اشخاص، تهران: میزان.
51. نجفى، محمدحسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، 43 جلد، چ هفتم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
52. ﻧﺮاﻗﻲ، اﺣﻤﺪ ﺑﻦ ﻣﺤمﺪ (1415ق). ﻣﺴﺘﻨﺪ اﻟﺸﻴﻌﺔ ﻓﻲ أﺣﻜﺎم اﻟﺸﺮﻳﻌﺔ، چ اول، ١٩جلد، ﻗـﻢ: ﻣﺆﺳﺴۀ آل‌اﻟﺒﻴﺖ(ع).
53. هاشمی شاهردوی، محمود (1419ق). بایسته‌هاى فقه جزا، چ اول، تهران: میزان.
 
References
- Holly Quran
1. Amoli, Mohammad Ibn Maki. (1989). Al-Lomah al-dameshqiya fi feqh al- Imamiya, Beirout: Dar al-trath al- Islamiya. (in Arabic)
2. Amoli, Zainodin Ibn Ali. (1989). Al-Rouzah al-Bahiyah Fi sharhe al-Lomah-al-Dameshqiyah, Vol. 10, Qom: first edition. (in Arabic)
3. Amoli, Zainodin Ibn Ali. (1992). Masalek al-Afham ela Tanqih Sharaye al-Islam, Vol. 15, Qom: Pasdar of Islam. (in Arabic)
4. Amoli, Javad Ibn Mohammad Hosseini. (n.d). Meftah al-kearamah fi Sharh Qavaed Allamah, Beirut: dar ehya al-trath al-arabic, first edition. (in Arabic)
5. Allameh Helli, Hassan Ibn yousof. (2000). Tahrir al-ahkam, Research: Ebrahim Bahadori, Qom: Imam Sadiq Institute. (in Arabic)
6. Allameh Helli, Hassan Ibn yousof. (1991). Qavaed Al-Ahkam Fi Marefah al-Halal and al-Haram, Qom: Islamic Publications. (in Arabic)
7. Allameh Helli, Hassan Ibn yousof. (1992). Mokhtalef al- shiah fi ahkam al- shariah, second edition, Qom: Islamic Publications.(in arabic)
8. Amid Zanjani, Abbassali. (2009). Ayaat al Ahkam(Legal-Criminal), Editor: Abolfazl Ahmadzadeh, Tehran: Majd publication. (In Persian)
9. Fazel Lankarani, Mohammad. (1999). Tafsil Al-Sharia fi Sharh Tahrir al-vasila, Qom: center of the Imams. (in Arabic)
10. Fazel Hindi. Mohammad Ibn Hassan. (1995). Kashf al-letham an qawaed al-ahkam, Qom: Institute of Islamic Publications. (in Arabic)
11. Fazel Meqdad, Meqdad Ibn Abdollah. (2003). Kanz al-erfan fi feqeh al-quran, Vol. 2, Qom: Mortazavi Publishing. (in Arabic)
12. Fazel Abi, Hassan Ibn Abitaleb. (1996). Kashf al-romoze, Qom: Institute of Islamic Publications. (in Arabic)
13. Faiz Kashani, Mohammad mohssen. (n,d). Mofatih al-Sharaye, Qom: Ayatollah Marashi Najafi Publishing House, First edition. (in Arabic)
14. Faiz, Alireza. (1989). Moqarene va tatbiq in the Public Penal Law of Islam, Second Edition: Tehran Publishing. (in Arabic)
15. Golpayegani, Mohammadreza. (1984). Book Al-Shahadat, Qom, First Edition. (in Arabic)
16. Goldouziyan,Irag. (2016). Mohashay Islamic Penal Code. (In Persian)
17. Helli, Mohammad Ibn Hassan Ibn yousof, Fakhr al-Muhaqiqin. (1966). Iyzah al-Favaeid, first edition.Qom: Esmaeilian. (in Arabic).
18. Haeri Tabatabaei, Ali Ibn Mohammad. (1997). Riyadh al-Massael fi bayan al-Ahkam: Vol.16, Qom: Al-bait institute, first edition. (in Arabic)
19. Horr Amoli, Mohammad Ibn Hassan. (1988). vassael al-Shiah, Vol 30, Al -bait Institute, Qom: First edition. (in Arabic)
20. Helli, Yahya Ibn saeid. (1984). Aljame L-sharaye. Qom: institute of Sayyid al-Shohada Alamiyah, first edition. (in Arabic)
21. Halabi, Taqiyodin Ibn Najmodin. (1982). Al-Kafi fi al-Feqh, Isfahan: General library of Imam Amir al-Muminin, first edition. (in Arabic)
22. Hosseini shirazi, Mohammad. (1986). Al-feqh: mousue estedlaliya fi al-feqh al-Islami, Qom: al-fekr al-islami. (in Arabic)
23. Hosseini nik, Abbass. (2017). Collection of practical rules of Majd, Tehran: Majd Publishing. (In Persian)
24. Hashemi Shahrudi, Mahmoud. (1998). Criminal jurisprudence, Tehran: mizan Publishing, First Edition. (In Persian)
25. Ibn Idriss, Mohammad Ibn Mansour. (1989). Assaraer al-havi Ltahrir al-fatawa, Vol3, Qom: Islamic publishing office affiliated to the Qom Seminary Teachers Society, Second Edition. (in Arabic)
26. Ibn Baraj, Abdolaziz. (1985). al-Mohazzab, Qom: Islamic Publishing Institute. (in Arabic)
27. Ibn Zohreh, Hamzah Ibn Ali Hosseini. (1996). Qonya al-nozue, Qom: Imam Sadeq Publishing. (in Arabic)
28. Ibn Manzoor, Mohammad Ibn Mokarram (1987). Lesan al-arab, Dar ehya al-trath al-arabic, Beirut. (in Arabic)
29. Ibn Fahad, Helli Ahmad Ibn Mohammad. (1996). Mohzzab al-Barea, Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Qom Seminary Teachers Society. (in Arabic)
30. Koleini, Mohammad Ibn yaqoub. (1986). Al-kafi, Vol 8, Tehran: Dar al-Kotob al-Islamiya, Fourth Edition. (in Arabic)
31. Khansari, Saiyed Ahmad. (1984). JameoMaddark fi Sharhe of Al-Nafa. Qom: Ismailiyan Institute. (in Arabic)
32. Khoei, Abolqasem. (1982). Mabani Takmelah al-Minhaj, First edition, Qom: Al-Imam alKhooi Institute. (in Arabic)
33. Majlisi, Mohammad Taqi. (1983). Merat al-oghoul fi Sharh Al Akhbar Al-Rasul, Vol 26, Tehran: Darolkotob al-Islamiyah, Second Edition. (in Arabic)
34. Majlisi, Mohammad Taqi. (1985). Rozah al-Motaqin Fi, Sharhe Man La Yahzoroh al-Faqih, Vol.13 Qom: Islamic Cultural Institute of Kushanbur, Second Edition. (in Arabic)
35. Modarresi, Tabatabaei Hossein. (1889). Introduction to Feqh-Al Shieh, Translator, Mohammad Asef Fekrat, Mashhad, Astan Quds Razavi Publishing. (In Persian)
36. Madani Kashani, Reza. (1989). Book Al-Qasas foqaha and Al-Khawas, Qom: Islamic Publications Institute. (in Arabic)
37. Muhaqiq Ardebili, Ahmad Ibn Mohammad. (n.d). Zobdat al-bayan Fi Ahkam al-Quran, Tehran: al-Maktaba al-Ja'fariyah. (in Arabic)
38. Muhaqiq Ardebili, Ahmad Ibn Mohammad. (1982). Majma al-Faedeh al-Borhan fi Sharhe Ershad Al-Azhan, Vol.14, Qom: Islamic Publishing House affiliated with the community of lecturers of Qom Seminary, first edition. (in Arabic)
39. Muhaqiq Helli, Jafar Ibn Hassan. (1987). Sharaye al-Islam al-fi massael al-Halal al-Haram, Tehran: Esteghlal Publishing. (in Arabic)
40. Mofid, Mohammad Ibn noeman. (1992). Al-Maqneah. Qom: World Hazara Congress of Sheikh mofid, First Edition. (in Arabic)
41. Moqnieh, Mohammad Javad. (1981). Feqh, Al-Emam Ja'far al-Sadeq, Beirut: Dar al-Javad. (in Arabic)
42. Mosavi Khomeini, Rouhollah. (1987). Tahrir al-wasila, Qom: Ismailiyan Institute. (in Arabic)
43. Mir Mohammad Sadeqi, Hossein. (2013). Special Criminal Law, Tehran: Mizan Publication. (In Persian)
44. Momen, Mohammad. (1995). Permission of the leader in retribution, Fiqh of ahl al- bayt Journal, (3). (in Persian)
45. Najafi, Mohammad hassan. (1983). Jawaher al-Kalam fi Sharhe sharaye al- Islami, Vol. 43, Beirut: Seventh Edition. (in Arabic)
46. Naraqi, Ahmad Ibn Mohammad. (1994). Mostanad Al Shi'a fi Ahkam al-Shariah, Vol.19 Qom: Al-beyt Institute, first edition. (in Arabic)
47. Sabzevari, Ali Momen Qomi. (1999). Jame al-khalaf and al-wefagh, Qom: zaminesazan zohour imam. (in Arabic)
48. Tabatabaei yazdi, Mohammad Kazem. (1993). Takmelah al- orwah al-wothqa, Qom: Bookstore davari. (in Arabic)
49. Tabarsi, fazle Ibn Hassan. (1987). tafssir majma al-bayan, Rasouli, Fazlollah,yazdi . Beirut: Dar al-Marafah, Second Edition. (in Arabic)
50. Tabrizi, Javad Ibn Ali. (2004). Tanqih mabani al-ahkam, Second Edition, Qom: dar al-sediqa al- shaida. (in Arabic)
51. Tussi, Mohammad Ibn hassan. (1986). Al-Khalaf, Vol.6, Qom: Islamic Publications Office, first edition. (in Arabic)
52. Tussi, Mohammad Ibn Hassan. (1966). Al-Mabsut Fi Feqh Al-Imamiah, Vol. 8, Tehran: Jafariah Publications. (in Arabic)
53. Tussi, Mohammad Ibn Hassan. (1996). Al-Eddah fi osoul al-fegh, Research: Mohammad Ansari Qomi . (in Arabic)
مجله علمی
دوره 17، شماره 2
تیر 1400
صفحه 677-708

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 بهمن 1398
  • تاریخ بازنگری: 07 اردیبهشت 1399
  • تاریخ پذیرش: 07 اردیبهشت 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار