بررسی مشروعیت روش درمانی انتقال میتوکندری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 دانش‌آموختۀ دکتری، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

روش انتقال میتوکندری، پدیده‌ای بوده که در سالیان اخیر در پرتو پیشرفت علم پزشکی در حوزۀ تلقیح مصنوعی شکل گرفته است. این روش برای جلوگیری از بیماری‌های میتوکندریایی کاربرد دارد. از آنجا که منشأ بروز این بیماری در فرزندان، عملکرد ناصحیح میتوکندری گامت مادر است، دانشمندان هستۀ گامت مادر را به تخمک بدون هستۀ زن دیگری انتقال می‌دهند. به دلیل نوین بودن این نوع باروری، هنوز پژوهشی پیرامون حکم فقهی آن صورت نگرفته است، پس در مقالۀ حاضر سعی می‌شود که با اثبات مشروعیت این نوع روش درمانی در باروری، به این سؤال پاسخ دهیم که دلایل مشروعیت روش مذکور بر چه ادله‌ای استوار است. براین اساس با روش توصیفی تحلیلی، ابتدا با در نظر گرفتن نظریۀ مخالف با استناد به آیات و روایات، به نقد و بررسی پرداخته و سپس با استناد به شواهد قرآنی و روایی و قواعد فقهی نفی عسر و حرج، لاضرر، دفع ضرر محتمل و نیز اصاله الاباحه و اصاله البرائه، روش درمانی انتقال میتوکندری با هدف باروری ایمن و تولد کودکان سالم، مشروع شناخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Legitimacy of Mitochondrial Transfer Therapy

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Rezvantalab 1
  • Bahram Taqipour 2
  • Marzieh Maleki 3
1 Associate Professor, Faculty of Theology, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Law, University of Kharazmi, Tehran, Iran
3 Ph.D Graduate, Faculty of Law, University of Kharazmi, Tehran, Iran
چکیده [English]

The mitochondrial transfer method is a phenomenon that has been formed in recent years in the light of the progress of medical science in the field of artificial insemination. This method is used to prevent the mitochondrial diseases. Since the origin of the disease in children is the malfunction of the mitochondria of the mother's gamete, scientists transfer the mother's gamete nucleus to the nucleus–free egg of another female. Due to the modernity of this type of fertility, no research has been conducted on its jurisprudential rules yet. Therefore, this article attempts to prove the legitimacy of this type of fertility treatment in order to answer the question as to what the reasons for the legitimacy of this method are. Accordingly, this research, using a descriptive-analytical method, first criticizes the matter considering the opposing theory with reference to the verses and traditions. Next, based on the Quranic and narrative evidences, as well as the jurisprudential rules of no-hardship, no-distress and constriction, no-damage, repulsing possible damage, and also the authenticity of porn and authenticity of righteousness, the mitochondrial transfer method is considered legitimate with the aim of safe fertility and the birth of healthy children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Legitimacy
  • Mitochondrial Transfer Method
  • Mitochondrial Diseases
  • Gamete
  • Fertility
  1. الف) فارسی

    ـ قرآن کریم.

    1. آمدی، عبدالواحدبن محمد (بی‌تا). غررالحکم و دررالکلم، مهدی رجایی، قم: دارالکتاب الاسلامی.
    2. ابن‌بابویه، محمدبن علی (1377). خصال، جلد 1، تهران: کتابچی.
    3. امامی، سید حسن (1374). حقوق مدنی، جلد 5، چ دهم، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
    4. بنی‌هاشمی خمینی، سید محمد حسن (1385). توضیح المسائل مراجع، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
    5. بهشتی، احمد (1386). خانواده در قرآن، چ هشتم، قم: بوستان کتاب.
    6. جمعی از نویسندگان، پژوهشگاه ابن‌سینا (جهاد دانشگاهی) (1389). روش‌های نوین تولید مثل انسانی از دیدگاه فقه و حقوق (مجموعه مقالات)، چ سوم، تهران: سمت.
    7. پیری امیرحاجیلو، فاطمه؛ تولّایی، علی؛ شیخ‌ها، محمد حسن (1393). مشروعیت انتخاب جنسیت از طریق PGD، پژوهش‌های فقهی، تهران، دورۀ10، شمارۀ دوم: 252.
    8. حرم‌پناهی، محسن (1376).تلقیح مصنوعی، فقه اهل بیت، شمارۀ نهم و دهم: 147 - 155.
    9. دژکام، لطف‌الله؛ عباس‌زاده، محمد (1390). درمان ناباروری و تعیین جنسیت جنین در چالش با حکمت و عدالت خداوند، الهیات تطبیقی، اصفهان، شمارۀ 6: 55.

    10. سرمست بناب، باقر (1387). اصل برائت در حقوق کیفری، ج اول، تهران: دادگستری.

    11. علوی قزوینی، سید علی (1374). آثار حقوقی تلقیح مصنوعی، نامۀ مفید، شمارۀ 3: 186 - 188.

    12. قائنی، محمد (1394). پژوهشی در مسائل پزشکی، جلد 1، ترجمۀ قاسمی، محمد علی؛ رخی، احمد؛ کریمی‌نیا، محمد علی، قم، مرکز فقهی ائمۀ اطهار(ع).

    13. قافی، حسین؛ شریعتی، سعید (1392). اصول فقه کاربردی، چ اول، جلد 3، تهران، سمت.

    14. محقق داماد، سید مصطفی (1383). قواعد فقه، جلد 2، تهران: نشر اسلامی.

    15. ــــــــــــــــــــــــــ (1362). مباحثی از اصول فقه، جلد 3، تهران: نشر اسلامی.

    16. محمدی، علی (1388). شرح کفایه الاصول، چ چهارم، قم، الامام الحسن‌بن علی.

    17. مطهری، مرتضی (1388). نظام حقوق زن در اسلام، چ پنجاهم، تهران: صدرا.

    18. مظفر، محمد رضا (1387). اصول فقه، چ هفتم، قم: دارالفکر.

    19. مکارم شیرازی، ناصر (1387). تفسیر نمونه، جلد 20،چ 36، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.

    20. یزدی، محمد (1378). باروری مصنوعی و حکم فقهی آن، پزشکی قانونی، شمارۀ 17: 52.

    ب) عربی

    21. الخرازی، سید محسن (1423ق). التلقیح الصناعی و احکامه، چ اول، بیروت: قرائات فقهیه معاصره فی معطیات الطب الحدیث.

    22. حر عاملی، محمدبن حسن (1412ق). وسائل الشیعه، جلد 25 و 21 و 14 و 13، چ اول، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.

    23. روحانی، سید محمد صادق (1414ق). المسائل المستحدثه، قم: دار الکتاب.

    24. صدر، سید محمد باقر (1421ق). دروس فی علم الاصول (حلقات)، قم: مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیه للشهید الصدر.

    25. کلینی، محمدبن بعقوب (1407ق). الکافی، جلد 1 ، 2، 5، چ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

    26. مشکینی اردبیلی، علی (1374). اصطلاحات الاصول، قم: الهادی.

    27. معلوف، لوئیس (1967). المنجد، بیروت: دارالمشرق.

    28. مغنیه، محمد جواد (1377). الفقه علی المذاهب الخمسه، بی‌جا: مؤسسه الصادق للطباعه و النشر.

    29. مؤمن قمی، محمد (1415ق). کلمات سدیده فی مسائل جدیده، چ اول، قم: انتشارت اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

    ج) لاتین

    1. Alikani M., Fauser BCJ., García-Valesco JA., Simpson JL., Johnson MH., (2017). First birth following spindle transfer for mitochondrial replacement therapy: hope and trepidation, Reprod Biomed Online, 34(4), 333–336.
    2. Dimond R., Stephens N., (2018). Three persons three genetic contributors, three parents: Mitochondrial donation, genetic parenting and the immutable grammar of the ‘three x x’, Health, 22(3), 240-258.
    3. Herbrand C., (2017).  Mitochondrial replacement techniques: who are the potential users and will they benefit?, Bioethics, 31(1), 46-54.
    4. Nagpal M., Kaur S., (2017). Recent Advancement in Human Reproduction Three-parent Babies: A Technique to Neutralize Mitochondrial Disease Load—A Boon or a Bane for Society?, Current Trends in diagnosis & Treatment, 1(2),100-103.
    5. Sandra P., Stephens N., Dimond R., (2018). Narrating the First “Three-Parent Baby”: The Initial Press Reactions From the United Kingdom, the United States, and Mexico, Science Communication, 40(4), 419-441.
    6. Thomson H., (2019). Three-parent baby born amid controversy, NewScientist, 1(1), 12.