روش‌شناسی «اجتهاد گروهی در فرایند تقنین» با تقریری نوین از «جامعه‌پذیری دینی»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه میبد، یزد، ایران

2 دکتری، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه میبد، یزد، ایران

چکیده

آسیب‌شناسی اصلی در حوزۀ روش‌شناسی اجتهاد فقهی و تقنینی این است که کلیدواژه‌های روش‌شناسی، اجتهاد گروهی، جامعه‌پذیری دینی، بایسته‌های تقنین و صورت تفکر اجتماعی که در این نگارش مطرح است، به آسیب‌های ذیل مبتلاست؛ یا مسکوت مانده، یا همۀ ابعاد را در برنمی‌گیرد و نیازمند تکمیل است، یا مناسبات معنایی آنها نظام‌مند نیست یا اینکه پایبندی به قاعدۀ التزام به شیء التزام به لوازم آن است، در تبیین کلیدواژه‌ها فاقد حد نصاب است. این نگارش، با تقسیم روش‌شناسی به روش‌شناسی بنیادین و روش‌شناسی کاربردی تأکید دارد که با رویکردی نوین به جامعه‌پذیری دینی و تبیینی نوین از مبانی انسان‌شناختی و جامعه‌شناختی اجتهاد و تقنین، تفکر اجتماعی از انحصار ماده و نتایج دقیق خارج شده و مزین به‌ صورت نیز می‌شود. از ثمرات صورت تفکر اجتماعی این است که بایسته‌های تقنین به بایسته‌های نوین آراسته‌ شده و اجتهاد گروهی با فعلیت یافتن واقعی به پویایی و غنای نوین دست می‌یابد. با این احیاگری روشمند است که فرایند تقنین، فرایندی منطبق بر بایسته‌ها شده و قانون برآمده از آن از تنافی‌های ساختاری و محتوایی پیراسته می‌شود. حفظ و تقویت جایگاه قوۀ مقننه و شورای نگهبان به‌عنوان بخشی از نهاد تقنین در گرو رویکرد مذکور به اجتهاد است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Methodology of "Group Ijtihad in the Legislative Process"; A New Interpretation of "Religious Sociability"

نویسندگان [English]

  • Seyyed Ahmad Mirkhalili 1
  • Nafiseh Motavallizadeh 1
  • Bahareh Karami 2
1 Assistant Professor, Faculty of Theology and Islamic Teachings, University of Meybod, Yazd, Iran
2 Ph.D, Faculty of Theology and Islamic Teachings, University of Meybod, Yazd, Iran
چکیده [English]

The main pathology in the field of methodology of jurisprudential and legislative ijtihad is that the keywords of methodology, group ijtihad, religious sociability, legislative requirements, and the face of social thinking that are presented in this writing suffer from the following harms: they are either left unsaid or do not cover all dimensions and need to be completed, or their semantic relations are not systematic or the rule of adherence to the object is adherence to its accessories and  have no quorum in explaining the keywords. This writing, by dividing methodology into basic methodology and applied methodology, emphasizes that with a new approach to religious sociability and a new explanation of the anthropological and sociological foundations of ijtihad and legislation, social thinking is freed from the monopoly of matter and precise results and is also decorated on the face. One of the fruits of social thinking face is that the requirements of legislation are adorned with new requirements, and group ijtihad achieves new dynamism and richness with real actualization. With this systematic revival, the legislative process becomes a process in accordance with the requirements, and the resulting law becomes destitute from structural and substantive discrepancies. Maintaining and strengthening the position of the Legislature Power and the Guardian Council as part of the legislature depends on the above approach to ijtihad.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Methodology
  • Group Ijtihad
  • Religious Sociability
  • Legislative Requirements
  • Social Thinking Face

مراجع

  1. بحرالعلوم، محمد (1412ق). الاجتهاد اصوله و احکامه، بیروت: للطباعه و النشر.
  2. پاکتچی، احمد (1391). روش تحقیق با تکیه بر حوزۀ علوم قرآن و حدیث، چ اول، تهران: دانشگاه امام صادق.
  3. حیدری، محمد شریف (1392). جامعه‌پذیری دینی در ایران، چ اول، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات؛ پژوهشکدۀ باقرالعلوم.
  4. خامنه‌ای، علی (1392). طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن، چ اول و دوم، تهران: صهبا.
  5. خراسانی، علی (1396). منشور حوزه و روحانیت، چ اول، تهران: انقلاب اسلامی.
  6. زارعی، محمود (1393). کار باید تشکیلاتی باشد، چ اول، تهران: مجد اسلام.
  7. شمس‌الدین، محمدمهدی (1419ق). الاجتهاد و التجدید، بیروت: مؤسسۀ الدولیه.
  8. ضیائی‌فر، سعید (1388). تأثیر اخلاق در اجتهاد، چ اول، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  9. طباطبایی، محمدحسین (1374). المیزان، 20 جلد، چ پنجم، قم: جامعۀ مدرسین دفتر انتشارات اسلامی.
  10. -------------------- (1387). روابط اجتماعی در اسلام، چ اول، قم: بوستان کتاب.
  11. مبلغی، احمد (1397). درس خارج و گام‌های اجتهاد، چ اول، قم: اشراق حکمت.
  12. مبینی، حسن (1386). بحثی در شورایی شدن فتوا، مقالات و بررسی‌ها، دورۀ 40، ش 86، ص 140 –
  13. مطهری، مرتضی (1377)، یادداشت‌های شهید مطهری، چ اول، تهران: صدرا.
  14. -------------- (1361). مجموعۀ گفتارها، چ اول، تهران: صدرا.
  15. منادی، مرتضی (1386). درآمدی بر جامعه‌پذیری، چ اول، تهران: جیحون.
  16. موسوی خمینی، روح‌الله (1344). الرسائل، چ اول، قم: اسماعیلیان.
  17. ------------------- (1378). صحیفۀ امام خمینی، چ اول، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  18. ------------------ (1389). منشور روحانیت، چ سی‌ویکم، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار.
  19. موسوی خمینی، مصطفی (1385). تحریرات فی الاصول، 8 جلد، چ پنجم، قم: عروج.

 

Refrences

  1. Bahr al-Ulum, Muhammad (1991). Ijtihad principles and rulings, Beirut: For printing and publishing.(in Arabic)
  2. Heidari, Mohammad Sharif (2013). Religious socialization in Iran, Tehran: Institute of culture, art and communication; Baqer al-Uloom research institute, First edition.(in Persian)
  3. Khamenei, Ali (2013). Outline of Islamic thought in the Quran, Tehran: Sahba, First and second editions.(in Persian)
  4. Khorasani, Ali (2017). Charter of the seminary and the clergy, Tehran: Islamic revolution, First edition.(in Persian)
  5. Mobalaghi, Ahmad (2018). Foreign lessons and steps of ijtihad, Qom: Ishraq hekmat, First edition. (in Persian)
  6. Mobini, Hassan (2007). Discussion on the councilization of fatwas, articles and reviews, Vol.40, No.86, pp.121-140. (in Persian)
  7. Mousavi Khomeini, Ruhollah (1965). Al-Rasa'il, Qom: Ismaili, First edition. (in Arabic)
  8. --------------------------------- (1999). Sahife of Imam Khomeini, Tehran: Imam Khomeini publishing house, First edition. (in Persian)
  9. ---------------------------------- (2010). Charter of the clergy, Tehran: Institute for organizing and publishing works, 31st edition. (in Persian)
  10. Mousavi Khomeini, Mustafa (2006). Writings in principles, Qom: Oroug, 8 vols., Fifth edition. (in Persian)
  11. Monadi, Morteza (2007). An introduction to Socialization, Tehran: Jeyhun. First edition. (in Persian)
  12. Motahari, Morteza (1998). Notes of Shahid Motahari, Tehran: Sadra, First edition. (in Persian)
  13. ----------------------- (1982). Collection of speeches. Tehran: Sadra. First edition. (in Persian)
  14. Paktchi, Ahmad (2012). Research method based on Quran and Hadith sciences, Tehran: Imam Sadegh university, First edition. (in Persian)
  15. Shamsuddin, Mohammad Mahdi (1998). Ijtihad and renewal, Beirut: State Institute. (in Persian)
  16. Tabatabai, Mohammad Hussein (1995). Al-Mizan, Qom: Society of teachers, Islamic publishing office, 20 volumes, Fifth edition. (in Persian)
  17. -------------------------------------- (2008), Social relations in Islam, Qom: Book garden, First edition. (in Persian)
  18. Zarei, Mahmoud (2014). The work must be organizational, Tehran: Majd Islam, first edition. (in Persian)
  19. Ziaeifar, Saeed (2009). The Impact of ethics on Ijtihad, Qom: Research institute of Islamic sciences and culture, First edition. (in Persian)
مجله علمی
دوره 18، شماره 1
فروردین 1401
صفحه 43-68

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 شهریور 1398
  • تاریخ بازنگری: 03 آذر 1398
  • تاریخ پذیرش: 03 آذر 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار