ضمان ناشی از عدم نظارت شهرداری بر اماکن و معابر عمومی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

وظایف نظارتی شهرداری نسبت به اماکن و معابر عمومی چیست؟ آیا می‌توان شهرداری را بر اساس قواعد ضمان، به جبران خسارت ناشی از عدم نظارت در این زمینه ملزم دانست؟ هدف این پژوهش پاسخ به این پرسش‌هاست که با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای - اسنادی صورت می‌گیرد. این پژوهش نشان می‌دهد که قانونگذار به‌منظور صیانت از جان و مال شهروندان، از مرحلۀ طراحی تا اجرا و پایان احداث اماکن و معابر، شهرداری‌ها را با اختیارات مناسب، ملزم به نظارت بر حسن اجرای اصول فنی شهرسازی و بهداشتی، در تمامی مراحل احداث آنها کرده است. همچنین، شهرداری‌ها مکلف شده‌اند که در مرحلۀ نگهداری و بهره‌برداری نیز بر حسن اجرای اصول مذکور نظارت کنند. در این مقاله اثبات می‌شود که اگر در اثر کوتاهی در انجام وظیفۀ نظارتی و تقصیر شهرداری‌ها، در احداث، بهره‌برداری و نگهداری، به‌ویژه در مورد اماکن و معابر عمومی، به شهروندان خسارتی وارد شود، شهرداری ملزم به جبران خسارت وارده خواهد بود و برای تأثیر بیشتر این ضمانت اجرا، لازم است برای این‌گونه خطای شهرداری، معیار و ضابطۀ دقیقی تعیین شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Civil Liability (Ḍimān) of Municipalities Arising from the Lack of Supervision over Public Places and Passages

نویسندگان [English]

  • Ahmad Deylami 1
  • Faraj Mohammad Qolizadeh 2
1 Associate Professor, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran
2 Ph.D Student in Private Law, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran
چکیده [English]

What are the supervisory responsibilities of the municipality against public places and passages? Is it possible to bind the municipality based on the civil liability rules to compensate for the damages due to the lack of supervision in this regard? This study is a descriptive-analytical research conducted by library and documentary method and it aimed at answering these questions. It is specified that the legislator, in order to protect the citizens’ lives and properties, has delegated due authorities to the municipalities from the steps of designing to enforcement and completion of establishing the public places and passages to have supervision over all phases of establishment including technical and health principles of urbanism. Also, the municipalities are obliged to supervise over the good performance the above-mentioned principles in the maintenance and operation steps. The study proves that the municipalities are bind to compensate for the damages in the case of neglect and administrative fault in their duties specifically in supervision over establishing, operating and maintenance of the public places and passages. Finally, it was determined that the legislator should specify exact measures and regulations for these municipality faults in order for the sanctions to be more effective.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ḍimān of Municipality
  • Supervision of Municipality
  • Civil Liability
  • Fault on the Supervision
  • Damage?

مراجع

  1. ابوالحمد، عبدالحمید (1353). حقوق اداری، تهران: دانشگاه تهران.
  2. ـــــــــــــــــــ (1379). حقوق اداری ایران، تهران: توس.
  3. امامی، سید حسن (1368). حقوق مدنی، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
  4. امامی، محمد؛ استوار سنگری، کورش (1392). حقوق اداری، تهران: نشر میزان.
  5. انصاری، ولی‌الله (1377). حقوق اداری، تهران: نشر میزان.
  6. بادینی، حسن (1394). فلسفۀ مسئولیت مدنی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  7. باریکلو، علیرضا (1389). مسئولیت مدنی، تهران: میزان.
  8. حائری، سید کاظم (1415ق).القضاء فی الفقه الاسلامی، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  9. حسینی شیرازی، سید محمد (1413ق). القواعد الفقهیه، بیروت: مؤسسۀ امام رضا(ع).
  10. حسینی مراغی، سید میرعبدالفتاح (1417ق). العناوین الفقهیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  11. حسینی‌نژاد، حسینقلی (1377). مسئولیت مدنی، تهران: مجد.
  12. حکمت‌نیا، محمود (1389). مسئولیت مدنی در فقه امامیه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  13. حلی، محقق (1408ق). شرائع الاسلام، تهران: انتشارات استقلال. 
  14. خمینی، سید روح‌الله (1379). کتاب البیع، قم: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  15. دهخدا، علی ‌اکبر (1377). لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
  16. دیلمی، احمد (1389). حسن نیت در مسئولیت مدنی، تهران: نشر میزان.
  17. راسخ، محمد (1390). نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی، تهران: دراک.
  18. رستمی، ولی؛ بهادری جهرمی، علی (1388). مسئولیت مدنی دولت، پژوهشنامۀ حقوق اسلامی، دورۀ 10، شمارۀ 29، بهار و تابستان 1388: 69 - 105.
  19. زرگوش، مشتاق (1389). مسئولیت مدنی دولت، تهران: نشر میزان.
  20. زمانیان جهرمی، علی (1390). حقوق نظارت قدرت عمومی بر شهرداری‌ها، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  21. سنهوری، عبدالرزاق احمد (1384). مسئولیت مدنی، تهران: سمت.
  22. شهید ثانی (1413ق). مسالک الافهام، قم: مؤسسۀ المعارف الاسلامیه.
  23. صفایی، سید حسین؛ رحیمی، حبیب‌الله (1390). مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، تهران: سمت.
  24. طباطبایی قمی، سید تقی (1423ق). الانوار البهیة فی القواعد الفقهیة، قم: محلاتی.
  25. طباطبایی قمی، حبیب‌الله (1397). الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید؛ تعهدات، ترجمۀ دادمرزی، سید مهدی؛ دانش‌کیا، محمد حسن، جلد 2، قم: انتشارات دانشگاه قم.
  26. طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1393). حقوق اداری، تهران: سمت.
  27. عاملی، شیخ حر (1413). وسائل الشیعه، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  28. عمید، حسن (1363). فرهنگ فارسی عمید، تهران: امیرکبیر.
  29. غمامی، مجید (1376). مسئولیت مدنی دولت نسبت به اعمال کارکنان خود، تهران: دادگستر.
  30. الفاروقی،  حارث سلیمان (2006).  المعجمالقانونی،الطبعه الثالثه ، بیروت: مکتبه لبنان.
  31. فاضل لنکرانی، محمد (1416ق).القواعدالفقهیه، قم: چاپخانۀ مهر.
  32. قاسم‌زاده، سید مرتضی (1390). مبانی مسئولیت مدنی، تهران: میزان.
  33. قاضی، ابوالفضل (1372). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران: دانشگاه تهران.
  34. کاتوزیان، ناصر (1384). اثبات و دلیل اثبات، تهران: میزان.
  35. ــــــــــ (1390). الزام‌های خارج از قرارداد: مسئولیت مدنی، تهران: دانشگاه تهران.
  36. ـــــــــــــ (1387). حقوق مدنی: عقود معین، عطایا، تهران: گنج دانش.
  37. ـــــــــــــ و دیگران (1397). تحولات حقوق خصوصی، تهران: گنج دانش.
  38. کامیار، غلامرضا (1379). حقوق شهرسازی، تهران: مجد.
  39. ـــــــــــــــ (1382). حقوق شهری، تهران: مجد.
  40. محقق اصفهانی، سید محمد حسین (1418ق). حاشیۀ کتاب مکاسب، قم: انوار الهدی.
  41. محقق داماد، مصطفی (1382). قواعد فقه مدنی، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  42. مصطفوی، سید محمد کاظم (1421ق).القواعد، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  43. معین، محمد (1388).لغتنامه، تهران: امیرکبیر.
  44. مکارم شیرازی، ناصر (1425ق). القواعدالفقهیه، قم: مدرسة الامام علی(ع).
  45. موسوی بجنوردی، سید حسن (1419ق). القواعد الفقهیه، قم: نشر الهادی.
  46. مهرپور، حسین و دیگران (1378). نظارت استصوابی، تهران: نشر افکار.
  47. میرمحمدی، سید محمد (1383). الگوی نظارت و کنترل در نظام اداری ایران، تهران: سمت.
  48. نجفی، محمد حسن (بی‌تا). جواهر الکلام، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  49. نراقی، مولی احمد (1418ق). مستند الشیعه، مشهد، مؤسسة آل‌البیت(ع).
  50. هاشمی، سید محمد (1380). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دادگستر.
  51. یزدانیان، علیرضا (1395). قواعد عمومی مسئولیت مدنی، تهران: نشر میزان.
  52. یزدی، سید محمد کاظم (بی‌تا). تکمله العروه، قم: مکتبة داوری.
    1. Black, H. Campbell (1993). Black’s Law Dictionary, U.S.A, West Publication.
    2. Martin Elizabeth A. (2006). Oxford Dictionary of Law, Sixth Edition, London: Oxford University Press.
مجله علمی
دوره 16، شماره 4
دی 1399
صفحه 735-756

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 08 مرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 04 آبان 1398
  • تاریخ پذیرش: 04 آبان 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار