ماهیت و مبنای قلمرو نظریۀ عمومی ارش و مقایسۀ آن با نظریۀ تقلیل ثمن در کنوانسیون وین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

2 استاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

بازخوانی نهادهای سنتی تدبیر شایسته‌ای برای کارآمد کردن ضمانت اجراهای قراردادی است. یکی از آن نهادها نهاد «ارش» است که عمدتاً در خیار عیب مطرح می‌شود. در این مقاله کوشیده‌ایم با بازخوانی نظریات فقهیان در خصوص ارش، آن را به‌عنوان یک نظریۀ عمومی مطرح کنیم. البته این بازخوانی به معنای این نیست که تغییر ساختاری در ماهیت ارش بدهیم، بلکه بنا بر این بوده است که مسئله با روش فقهی بررسی شود.در خصوص ماهیت نظریۀ عمومی ارش می‌توان گفت که ماهیت خسارت و جبران خسارت را دارد، اما در نتیجۀ نقض قرارداد و به‌عنوان مسئولیت قراردادی مطرح می‌شود؛ در این صورت است که امری مطابق با قاعده خواهد بود. در خصوص مبنای خسارت نیز نظریۀ عمومی ارش ماهیتی دوگانه دارد. اصل در نظریۀ عمومی ارش بر جبران خسارت قراردادی است، اما اگر جبران خسارت قراردادی نتواند کفاف جبران خسارت در معنای موسع خود باشد، از جبران خسارت به نحو مسئولیت مدنی و قهری استفاده خواهد شد.البته در خصوص تقلیل ثمن، می‌توان گفت مبنای آن عدالت معاوضی است که از مبانی مسئولیت قراردادی در فلسفۀ حقوق قراردادهاست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Nature and Basis of the General Theory of Indemnity (Arsh) and Its Comparison with the Theory of Reduction of Price in the Vienna Convention

نویسندگان [English]

  • Hamid Reza Behrouzizad 1
  • Najad ’Ali Almasi 2
1 Ph.D Student, University of Science and Culture, Tehran, Iran
2 Full Professor, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The review of traditional institutions is an appropriate policy for efficient contractual sanctions. “Indemnity” is one of the institutions that is mostly raised in the area of option of defect. The present paper tries to review the views of jurisprudents about indemnity in order to raise it as a general theory. However, this review did not mean that we are going to make a structural change in the nature of indemnity, but it is intended to perform a jurisprudential investigation into the matter. About the nature of the general theory of indemnity, it can be said that it takes a nature of damage and compensation, but it is raised as a result of a contract breach and as a contractual liability; in this case it will be in accordance with the rule. Regarding the basis of damage, the general theory of indemnity also has a dual nature. It is based on the contractual compensation, but if contractual compensation cannot be compensated in its broadest sense, compensation will be used in the form of civil and compulsory liability. Of course, the basis of reduction of price is commutative justice that is the basis for contractual liability in the philosophy of the rights of contracts.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Indemnity
  • nature
  • Basis
  • Theory of Reduction of Price
  • General Theory
  1. آخوند خراسانی، محمد کاظم (1406 ق). حاشیۀ مکاسب، تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
  2. ابن‌بابویه (1406 ق). الفقه الرضوی، مشهد: الموتمر العالمی للامام الرضا.
  3. ابن‌منظور، الافریقی (1408 ق). لسان العرب، جلد 1، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  4. ابوعطا، محمد؛ شمس‌اللهی، عطیه (1390). تحلیل مبنا و ماهیت حقوقی ارش، مطالعات فقه وحقوق اسلامی، سال 3، شمارۀ 5.
  5. امامی، سید حسن (1376). حقوق مدنی، جلد 1: انتشارات کتابفروشی اسلامیه.
  6. انصاری، شیخ مرتضی (1420 ق). المکاسب، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  7. ــــــــــــــــــــ (1419 ق). فرائد الاصول، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  8. ــــــــــــــــــــ (1414 ق). رسائل فقهیه، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  9. باریکلو، علیرضا؛ بیگ‌زاده، صفر (1390). اختیار تقلیل ثمن، مطالعۀ تطبیقی در کنوانسیون بیع بین‌المللی، فقه امامیه و حقوق ایران، پژوهش‌های حقوق تطبیقی دانشگاه تربیت مدرس، دورۀ 15، شمارۀ 3.

10. بجنوردی، سید محمد حسن (1377). القواعد الفقهیه، جلد 4، قم: نشر الهادی.

11. بروجردی، محمد تقی (1408 ق). تقریر بحث‌های آقا ضیاء عراقی، نهایه الافکار، بی‌جا: مؤسسۀ نشر الاسلامی.

12. بهروزی‌زاد، حمید رضا (1385). ماهیت دیه: کیفر یا جبران خسارت، مجلۀ شمارۀ 60.

13. جعفری لنگرودی، دکتر محمد جعفر (1382). الفارق، تهران: انتشارات گنج دانش.

14. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1381). فلسفۀ عمومی حقوق بر پایۀ اصالت عمل: انتشارات گنج دانش.

15. حر عاملی، محمدبن حسن (1410 ق). وسائل الشیعه، جلد 12، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).

16. حسینی سیستانی، سید علی (1414 ق). قاعدۀ لاضرر و لاضرار، محاضرات آیت‌الله العظمی سیستانی، چ اول، قم: انتشارات مکتب آیت‌الله العظمی سید علی حسینی سیستانی.

17. حسینی مراغی، سید میرعبدالفتاح (1417 ق). العناوین الفقهیه، ج 1، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

18. ، ذهنی تهرانی، محمد جواد (1388). بیان المراد، شرح فارسی بر اصول الفقه مرحوم مظفر، جلد 3: گنجینۀ ذهنی.

19. زکریا، احمدبن فارس (1404 ق). مقابیس اللغه، جلد 1، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.

20. ساو، اریک (1387). پایان مسئولیت قراردادی، ترجمۀ حسین نوروزی، مجلۀ حقوقی دادگستری، ش 35.

21. سبحانی تبریزی، جعفر (1414 ق). المختار فی احکام الخیار، دراسه مبسوطه فی الخیار و احکامه و الشروط و النقد والنسئیه و القبض، قم: مؤسسه الامام الصادق(ع).

22. شکاری، روشنعلی (1382). شرح و ترجمۀ متون فقه بیع و خیارات، تهران: نشر کشاورز.

23. شیخ مفید، محمدبن محمد (1410 ق). المقنعه، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.

24. صدر، محمد باقر (1405 ق). دروس فی علم الاصول، جلد 1، بیروت: ناشر دارالمنتظر.

25. ــــــــــــــــ (1423 ق). بحوث فی علم الاصول، جلد 5، بی‌جا: مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه.

26. صفایی، سید حسین (1382). دورۀ مقدماتی حقوق مدنی، جلد 2، تهران: نشر المیزان.

27. طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم (1423 ق). حاشیه المکاسب، جلد 3، قم: دارالمصطفی لاحیاء التراث.

28. عاملی، شهید اول (بی‌تا). القواعد و الفوائد، جلد 2، قم: مکتبه المفید.

29. عاملی، شهید ثانی (1403 ق). الروضه البهیه، جلد 3: مؤسسه دارالعالم الاسلامی.

30. عبدی‌پور، ابراهیم؛ ثقفی، علی (1387). ارش شرط، مجلۀ فقه و حقوق، شمارۀ 19.

31. علامه حلی، حسن‌بن یوسف (1410 ق). ارشاد الاذهان، جلد 1، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.

32. ـــــــــــــــــــــــــــــ (1413 ق). مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، جلد 5، چ دوم، قم: دفتر نشر اسلامی.

33. فیومی، احمدبن محمد (1405 ق). المصباح المنیر، قم: مؤسسة الهجره.

34. فیروزآبادی، محمدبن یعقوب (1412 ق). القاموس محیط، جلد 2، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.

35. کاتوزیان، ناصر (1394). قواعد عمومی قراردادها، جلد 3 و 5: شرکت سهامی انتشار.

36. ـــــــــــــــ (1382). الزامات خارج از قرارداد (ضمان قهری و مسئولیت مدنی)، جلد 1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

37. ـــــــــــــــ (1387). محدودیت‌های آزادی قراردادی بر مبنای حمایت از مصرف‌کننده، فصلنامۀ حقوق مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، شمارۀ 3.

38. ـــــــــــــــ (1390). مسئولیت ناشی از عیب تولید، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

39. ــــــــــــــ (1382). عقود معین، جلد 1: شرکت سهامی انتشار.

40. کاظمی خراسانی، محمد علی (1408 ق). تقریرات بحث خارج اصول میرزای نایینی، فوائد الاصول، جلد 4، قم: مؤسسۀ نشر الاسلامی.

41. لطفی، اسدالله (1379). موجبات و مسقطات ضمان قهری، چ اول، تهران: انتشارات مجد.

42. ــــــــــــ (1386). عقد بیع، چ اول، تهران: انتشارات خرسندی.

43. مامقانی، عبدالله (1344). نهایه المقال، چاپ سنگی، تهران.

44. محقق اصفهانی، محمد حسین (1420 ق). حاشیه المکاسب، جلد 4، قم: دارالمصطفی لاحیاء التراث.

45. محقق حلی، نجم‌الدین جعفربن الحسن (1389). شرائع الاسلام، جلد 2، نجف: الاداب.

46. محقق داماد، سید مصطفی (1385). قواعد فقه بخش مدنی، جلد1، چ سیزدهم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.

47. ــــــــــــــــــــــــــ (1395). نظریۀ عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، چ چهارم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.

48. محقق کرکی (ثانی)، علی‌بن الحسین (1408 ق). جامع‌المقاصد، جلد 4، قم: مؤسسۀ آل‌البیت لاحیاء التراث قم.

49. مقدس اردبیلی، احمد (1405 ق). مجمع الفائده و البرهان، جلد 8، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.

50. مکارم شیرازی، ناصر (1425 ق). القوائد الفقهیه، جلد 1، قم: مدرسۀ الامام علی‌بن ابی‌طالب.

51. موسوی بجنوردی، سید محمد (1371). نگرشی جدید بر ضمان عقدی و احکام آن، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 4.

52. موسوی خمینی، سید روح‌الله (1410 ق). البیع، جلد 5، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.

53. ـــــــــــــــــــــــــــ (1416 ق). تحریرالوسیله، جلد 1، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.

54. موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1417 ق). مصباح الفقاهه، به قلم محمد علی توحیدی، جلد 7، قم: مؤسسۀ انصاریان.

55. نجفی، محمد حسن (1367). جواهر الکلام، جلد 37، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

56. وحید بهبهانی، محمد باقر (1421 ق). حاشیه مجمع الفائده و البرهان، قم: مؤسسۀ علامه مجدد وحید بهبهانی.

57. یونس، منصور (بی‌تا). کشف القناع، جلد 2، بیروت: دارالکتب العلمیه.

58. Bergsten, Eric, Anthony, E,. miller, J The Remedy of Reduction of Price,  https://www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/bergsten.html

59. Bonell, Bianca, (1387). Commentary on the International Sales Law, Giuffrè:Milan (. Reproduced with permission of Dott. A Giuffrè Editore, S.p.A

60. Muria Tunon, Arnau(1998). the actio quanti minoris and sales of goods between mexico and the U.S,an analysis of the remedy of the price in the UN sales convention,CISG article 50 and its civil law antecedentsavailableat, www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/muria.html>

61. Piliounis, Peter, A The Remedies of Specific Performance, Price Reduction and Additional Time (Nachfrist) under the CISG: Are these worthwhile changes or additions to English Sales Law? https://www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio /piliounis.html

62. Schlechtriem,schwenzer, Peter (2016). Commentary on the UN Convention on the International Sale of Goods (CISG) Fourth Edition oxford university press

63. sndahel, Erika, Understanding the Remedy of Price Reduction A Means to Fostering a More Uniform Application of the United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods, http://www.cisg.law.pace.edu/cisg /biblio/sondahl.html

64. UNCITRAL Digest of case law on the United Nations Convention on the International Sale of Goods Digest of Article 50 case law para 3 http://www.cisg.law.pace.edu/cisg/text/digest،2012،50.html

65. Ziegel, Jacob S (1981),in Report to the Uniform Law Conference of Canada on Convention on Contracts for the International Sale of Goods,availabl at:|http://www.cisg.law.pace.edu/cisg/text/ziegel50.html.e

66. Zimmerman, Reinhard (1996) The Law of Obligations A Clarendon Press Publication oxford university press.