سیر تطور و تحول بنای عقلا نزد اصولیون شیعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان (خوراسگان)، ایران

2 استادیار، گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاداسلامی، رامهرمز، ایران

3 استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان (خوراسگان)، ایران

چکیده

بنای عقلا در استنباط احکام و قانون‌ها از مهم‌ترین مباحث روز به‌شمار می‌رود، چرا که این بنا در پاسخگویی به نیازهای روزافزون جوامع و انطباق فقه با زندگی نوین اجتماعی نقش بسزایی دارد. لذا این پژوهش با هدف سیر تحول بنای عقلا نزد اصولیون شیعه انجام‌ گرفته است و میزان روی‌آوری به بنای عقلا از اصولیون متقدم تا معاصر را بررسی خواهیم کرد. پس از بررسی این نتیجه به‌دست ‌آمده که اصولیون شیعه بالخصوص متأخرین، در بسیاری از مباحث اصول به بنای عقلا استناد کرده‌اند و گاه آن را تنها دلیل یا از بهترین ادله برشمرده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Evolutionary and Developmental Process of the Conduct of the Wise to the Shi'a Scholars of the Principles of Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Mousavi 1
  • Hormoz Asadi Koohbad 2
  • Javad Panjepour 3
1 Ph.D Student, Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Islamic Azad University, Khorasgan Branch, Isfahan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Islamic Azad University, Ramhormoz branch, Iran
3 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Islamic Azad University, Khorasgan Branch, Isfahan, Iran
چکیده [English]

The conduct of the wise in deducing the rules is one of the most important issues of the modern time because it plays a great role both in responding to the increasing needs of the societies and the adaptation of jurisprudence to the new social life. Therefore, this study aimed to investigate the evolutionary process of the conduct of the wise to the Shi'ascholars of the principles of jurisprudence and the amount of referring to the conduct of the wise from the early to the contemporary scholars of the principles of jurisprudence. The results showed that the Shi'ascholars of the principles of jurisprudence specifically the later ones have relied on the conduct of the wise on most of the principles of jurisprudence and sometimes have regarded it as the only evidence or the best evidence.     

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conduct of the Wise
  • the Practice of the Wise
  • the Principles of Jurisprudence
  1. ـ قرآن.

    1. افریقی مصری، ابوالفضل جمال‌الدین محمدبن مکرم ابن‌منظور (1374). لسان العرب، بیروت: بی‌نا.
    2. اصفهانی، الشیخ محمد حسین (1314). نهایة الدرایه فی الشرح الکفایه، قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع) لإحیاء التراث.
    3. انصاری، الشیخ مرتضی (1411 ق). فرائد الاصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی.
    4. بشروی الخراسانی، المولی عبدالله‌بن محمد (فاضل التونی) (1412 ق). الوافیه فی اصول الفقه، تحقیق السید محمد حسین الرضوی کشمیری، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
    5. جبعی، محمد حسین (شیخ بهایی) (بی‌تا). زبده الاصول، بی‌جا، بی‌نا.
    6. حلی، ابومنصور جمال‌الدین‌بن یوسف‌بن مطهر (علامه حلی) (1404 ق). مبادی الوصول الی علم الاصول، تحقیق عبدالحسین محمد علی البقال، قم: مکتب الاعلام.
    7. خراسانی، محمد کاظم (بی‌تا). کفایه الاصول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع) لإحیاء التراث.
    8. حیدری، سید علی النقی (1389).  اصول استنباط فی اصول الفقه، قم: پیام نوآور.
    9. رازی ایوانکی، محمد تقی (بی‌تا). هدایه المسترشدین، بی‌جا، بی‌نا.

    10. ضمیری، محمد رضا (1383). کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، قم: مؤسسۀ آموزشی – پژوهشی مذاهب اسلامی.

    11. صدر، محمد باقر (1406 ق). دروس فی علم الاصول، لبنان: دارالکتاب اللبنانی مکتبة المدرسة.

    12. طوسی، جعفر محمدبن الحسن (بی‌تا). عده الاصول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع) لإحیاء التراث.

    13. عاملی، الشیخ السعید جمال‌الدین الحسن نجل الشهید ثانی زین‌الدین (بی‌تا). معالم‌الدین و ملاذ المجتهدین، قم: مؤسسة نشر الاسلامی.

    14. عبکری البغدادی، أبی‌عبدالله محمدبن نعمان (شیخ مفید) (1414 ق). تذکرة اصول الفقه، بیروت: دارالمفید.

    15. عمید، حسن (1390). فرهنگ عمید، تهران، امیرکبیر

    16. فیض، علیرضا (1379). مبادی فقه و اصول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

    17. قمی، المیرزا ابوالقاسم (بی‌تا). جامع الشتات فی أجوبه السوالات، بی‌جا: بی‌نا.

    18. مظفر، محمد رضا (1385). اصول فقه، قم: انتشارات دارالفکر.

    19. موسوی، ابوالقاسم علی‌بن الحسین (سید مرتضی علم‌الهدی) (بی‌تا). الذریعه إلی اصول الشریعة، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

    20. موسوی خمینی، سید روح‌الله (1376). رسالۀ اجتهاد و تقلید، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).

    21. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1410). مکاسب محرمه، جلد 1، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.

    22. هاشمی شاهرودی، سید محمود (بی‌تا). بحوث فی علم الاصول، بی‌جا: المجمع علمی للشهید صدر.

    23. الهذیلی، شیخ نجم‌الدین أبی‌القاسم جعفربن الحسن (محقق حلی) (1403 ق). معارج الاصول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع) لاحیاء التراث.