پژوهشی فقهی و حقوقی در مبانی تعمیم حکم سب النبی بر غیر نبی(ص)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

2 دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

چکیده

شارع مقدس برای صیانت از جایگاه نبی اکرم(ص)، به‌عنوان معرف دین اسلام، جرم سب النبی را با آثار و احکام خاصی تشریع کرده است. هرچند عنوان مجازات سب النبی(ص) و موضوع آن «نبی» است، احکام آن به حضرت زهرا(س) و ائمۀ معصومین(ع) نیز تسری‌دادنی خواهد بود. اگرچه در مادۀ 262 و 263 قانون مجازات اسلامی، به‌صورت مختصر به جرم سب النبی اشاره شده است، با توجه به شخصیت والای پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) و وظیفۀ حفظ آن، بر عهدۀ قانون و از طرفی، خلأهای موجود در  قانون در ارتباط با جرم سب النبی، در پژوهش حاضر سعی شده است که جنبه‌های مختلف جرم سب النبی تبیین شود. در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی در صدد بررسی مبانی تعمیم حکم به غیرنبی(ص) بوده‌ایم و بر این باوریم که دوازده امام(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) همگی مانند یک نور پاک هستند و سب آ‌نها، در حکم سب النبی است. در نهایت دربارۀ مصادیقی که تعمیم حکم سب النبی بر آنها اختلافی است، پژوهش شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Juridical and Jurisprudential Research in the Generalization Principles of the Ruling of Blasphemy against the Prophet (PBUH) (Sabb Al-Nabi) to Non - Nabi

نویسندگان [English]

  • Abdollah Bahmanpuri 1
  • Hossein Haghani Khah 2
1 Assistant Professor, Jurisprudence and Principles of Islamic law, University of Yasuj, Yasuj, Iran
2 Ph.D Student, Jurisprudence and Principles of Islamic law, University of Yasuj, Yasuj, Iran
چکیده [English]

The Divine Legislator, in order to protect the Nabi Akram (PBUH) as the representative of the religion of Islam, has legislated the crime of the blasphemy against the Prophet (PBUH) with a special rulings and effects. Although the crime titled the “blasphemy against the Prophet (PBUH)” and its subject is also “Nabi”, its rules can also be generalized to Hadrat Zahra (S) and the Infallible Imams (AS). Although the Articles 262 and 263 briefly refer to the crime of the blasphemy against the Prophet (PBUH), considering the lofty characters of the Prophet (PBUH) and the Infallible Imams (AS) and the legal responsibility to maintain them on the one hand and the existing gaps in the law pertaining to the crime of the blasphemy against the Prophet (PBUH) on the other hand, the present research tries to explain the various aspects of the crime of blasphemy against the Prophet (PBUH). The study, using a descriptive-analytical method, seeks to review the principles of generalization of the ruling to non-prophet. It believes that the twelve Imams (AS) and Hadrat Zahra (S) all are like a single pure light and the blasphemy against them equals the blasphemy against the prophet (PBUH).  Finally, a number of instances to which the generalization of the ruling of the blasphemy against the Prophet (PBUH) are controversial have been studied.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sabb Al-Nabi
  • Sabb Al-Imam
  • Generalization of Sabb Al-Nabi Ruling
  • Islamic Penal Code

مراجع

  1. ـ قرآن کریم.

    1. قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392.
    2. قانون مطبوعات مصوب سال 1364.
    3. ابن‌بابویه، محمّدبن علی (1386 ق). علل الشرائع، قم: کتابفروشی داوری.
    4. ابن‌زهره، حمزة‌بن علی (1417 ق). غنیة النزوع إلی علمی الأصول و الفروع، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع).
    5. ابن‌منظور، محمدبن مکرم (1414‍ ق).لسان العرب، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع دار صادر.
    6. ابوصلاح حلبی، تقی‌بن نجم (1403 ق).الکافی فی الفقه، بی‌جا: کتابخانۀ عمومی امام امیرالمؤمنین(ع).
    7. ایروانی، باقر (1427 ق). دروس تمهیدیة فی الفقه الاستدلالی علی المذهب الجعفری، قم: بی‌نا.
    8. بحرانی، یوسف‌بن احمد (1405 ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    9. برقی، احمدبن محمد (1383 ق). رجال البرقی الطبقات، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    10. بهبهانی، محمد باقربن محمد اکمل (1415ق). الفوائد الحائریّة، قم: مجمع فکر اسلامی.

    11. پیمانی، ضیاءالدین (1394). جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی، تهران: میزان.

    12. جعفر سبحانی تبریزی، درس خارج فقه، 89.12.8.

    13. حاجی ده‌آبادی، احمد؛ نوری، عباس (1393). بازپژوهشی حکم ساب الامام علیه السلام، حقوق اسلامی، شمارۀ 40: 39 - 70.

    14. حر عاملی، محمدبن حسن (1409 ق). وسائل الشیعة، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).

    15. حسینی، صدر ( 1394ش ، یادداشت‌های بحث انکار ضروری و ارتداد.

    16. خمینی، روح‌اللّه (بی‌تا).تحریر الوسیلة، قم: مؤسسۀ مطبوعات دارالعلم.

    17. خویی، ابوالقاسم (1422 ق). مبانی تکملة المنهاج، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی (ره).

    18. __________(بی‌تا). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرجال، بی‌جا، بی‌نا.

    19. __________(1418 ق). موسوعة الإمام الخوئی، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی (ره).

    20. زمخشری، محمود (1407 ق).  الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، قم:دارالکتب العربی.

    21. شبیری زنجانی، سید موسی (1419 ق). کتاب نکاح، قم: مؤسسۀ پژوهشی رای‌پرداز.

    22. سبزواری، سید عبدالأعلی (1413 ق). مهذّب الأحکام، قم: مؤسسه المنار.

    23. شهید ثانی، زین‌الدین‌بن علی (1410 ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم: کتابفروشی داوری.

    24. ______________ (1413 ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.

    25. صاحب جواهر، محمد حسن‌بن باقر (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج1 و 41، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی.

    26. طباطبایی کربلایی، علی‌بن محمد علی (1418 ق). ریاض المسائل، قم: مؤسسه آل‌البیت(ع).

    27. طوسی، محمدبن حسن(1387 ق).  المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.

    28. _____________(1427 ق). رجال الشیخ الطوسی الأبواب، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

    29. _____________(1414 ق).الأمالی، قم: دارالثقافة.

    30. علوی عاملی، احمدبن زین‌العابدین( بی‌تا). مناهج الأخیار فی شرح الاستبصار، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.

    31. فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1422 ق). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة الحدود، قم: مرکز فقهی ائمۀ اطهار(ع).

    32. فاضل هندی، محمدبن حسن (1416 ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

    33. فیومی، احمدبن محمد مقری (بی‌تا). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم: منشورات دارالرضی.

    34. روحانی، محمد صادق (1412 ق). فقه الصادق علیه‌السلام، قم: دارالکتاب مدرسۀ امام صادق(ع).

    35. کاشانی، حاج آقا رضا مدنی (1410 ق).کتاب القصاص للفقهاء و الخواص، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

    36. کلینی، محمدبن یعقوب (1407 ق). الکافی، تهران: دارالکتب الإسلامیة.

    37. گلپایگانی، محمد رضا (1412 ق). الدر المنضود فی أحکام الحدود، قم: دارالقرآن الکریم.

    38. گلدوزیان، ایرج (1394). محشای قانون مجازات اسلامی، تهران: انتشارات مجد.

    39. مازندرانی حائری، محمدبن اسماعیل (1416 ق). منتهی المقال فی أحوال الرجال، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).

    40. مجلسی، محمد باقربن محمد تقی (1410 ق).بحار الأنوار، بیروت: مؤسسة الطبع و النشر.

    41. ___________________________ (1404 ق).مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران: دارالکتب الإسلامیة.

    42. __________________________ (1406 ق).ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، قم: انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.

    43. مجلسی، محمد تقی‌بن مقصود علی (1406 ق). روضة المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، قم: مؤسسۀ فرهنگی اسلامی کوشانبور.

    44. محقق حلی،جعفربن حسن (1403 ق). معارج الاصول، قم: چاپ محمد حسین رضوی.

    45. مرعشی نجفی، سید شهاب‌الدین (1415 ق). القصاص علی ضوء القرآن و السنة، قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.

    46. مشکینی، میرزا علی (بی‌تا). مصطلحات الفقه، بی‌جا، بی‌نا.

    47. مغنیه، محمد جواد (1421 ق). فقه الإمام الصادق علیه‌السلام، قم: مؤسسۀ انصاریان.

    48. مفید، محمدبن محمد (بی‌تا). اختصاص، تصحیح علی اکبر غفاری، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.

    49. مقدس اردبیلی، احمدبن محمد (1403 ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

    50. مکارم شیرازی، ناصر(1374 ش). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

    51. منسوب به امام رضا، علی‌بن موسی(ع) (1406 ق)، صحیفة الرضا، مشهد: کنگرۀ جهانی امام رضا(ع).

    52. موسوی اردبیلی، عبدالکریم (1427 ق).فقه الحدود و التعزیرات، قم: مؤسسة النشر لجامعة المفید رحمه‌الله.

    53. موسوی خوانساری، سید احمدبن یوسف (1405 ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.

    54. موسوی همدانی (1374). ترجمۀ المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

    55. مؤمن قمّی، محمد (1425 ق). الولایة الإلهیة الإسلامیة أو الحکومة الإسلامیة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

    56. _______________ (1422 ق). مبانی تحریرالوسیلة - کتاب الحدود، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

    57. میرمحمدصادقی، حسین (1392). حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی)، تهران: میزان.

    58. نجاشی، احمدبن علی (1407 ق). رجال النجاشی فهرست أسماء مصنفی الشیعة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

    59. نراقی، احمدبن محمد مهدی (1425 ق).الحاشیة علی الروضة البهیة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

    60. نوری، حسین‌بن محمد تقی (1417 ق). خاتمة المستدرک، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).

    61. نیشابوری، مسلم‌بن الحجاج‌بن مسلم القشیری(بی‌تا).الجامع الصحیح المسمی صحیح مسلم، بیروت: دارالجیل بیروت و دار الأفاق الجدیدة.

    62. نیشابوری، محمدبن عبدالله (1411 ق).المستدرک علی الصحیحین، بیروت: دارالکتب العلمیة.

مجله علمی
دوره 16، شماره 1
فروردین 1399
صفحه 1-25

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 دی 1395
  • تاریخ بازنگری: 26 تیر 1396
  • تاریخ پذیرش: 26 تیر 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار