بررسی تطبیقی مبانی مالکیت فکری در حقوق و فقه امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد امارات متحدۀ عربی

2 استاد گروه حقوق دانشگاه شهید بهشتی تهران

3 استاد گروه حقوق دانشگاه تهران

چکیده

مبانی مالکیت فکری یکی از موضوعات چالش‌برانگیز دانش حقوق در عصر حاضر است و بر این اساس نقش و جایگاهی که اموال فکری در مبادلات اقتصادی و تجاری دارند، سبب مناقشه بین فلاسفۀ حقوق و فقهای معاصر شده است. هدف این مقاله بررسی باب نظریه‌پردازی در این حوزه از دانش حقوق است که موجب توسعۀ مبانی مالکیت فکری می‌شود. نتیجۀ مقاله این بوده که نظر موافقان حمایت از مالکیت فکری با توجه به عرف حاکم بر این اموال و با فرض اینکه متعلق مالکیت فکری مال محسوب می‌شود؛ بنابراین با تکیه بر قاعدۀ «لاضرر» و سیرۀ عقلا، از دیدگاه موافقان مشروعیت مالکیت فکری در حقوق موضوعه، در شرایط کنونی حمایت خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of the Principles of Intellectual Property in Law and Imamiyya Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • Ali Beigzadeh 1
  • Ja'far Kousha 2
  • Seyyed Baqer Mir'abbasi 3
1 Ph.D Student of Criminal Law and Criminology, Islamic Azad University, United Arabic Emirates Branch
2 Professor, Department of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 Professor, Department of Law, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The foundations of intellectual property are one of the most challenging issues of legal knowledge in the present time. Accordingly, the role and the place of intellectual property in economic and commercial exchanges have led to a conflict between philosophers of law and contemporary jurisprudents. The article aims at examining the theories at this area of ​​legal knowledge that develops the foundations of intellectual property. The article concludes that considering the rules governing this property and assuming that the property is an accessory of intellectual property, so, relying on no-harm rule and the practice of the wise, the views of the proponents of the legitimacy of intellectual property in the positive law in the current circumstances is justifiable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intellectual Property
  • Imamiyya Jurisprudence
  • Positive Law
  • Natural Law

مراجع

  1. آیتی، حمید (1375). آفرینش‌های فکری با تأکید بر حقوق آفرینش‌های ادبی و هنری، تهران: حقوقدان.
  2. آهنگران، محمد رسول؛ زند، حمید رضا؛ زرگرپور، فاطمه (1392). واکاوی مبانی مشروعیت مالکیت معنوی و سیر تحولات سیاست کیفری در حفظ حریم آن، پژوهش‌های فقهی، دورۀ 9، شمارۀ 3: 1 - 28.
  3. اصغری اقمشهدی، فخرالدین (1391). درآمدی بر حقوق مالکیت فکری، بابلسر: دانشگاه مازندران.
  4. پیلوار، رحیم (1392). فلسفۀ مالکیت فکری، چ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  5. جونز، و. ت (1370). خداوندان اندیشۀ سیاسی، ترجمۀ علی رامین، جلد 2، تهران: امیرکبیر.
  6. حبیبی مجنده، محمد (1394). حقوق مالکیت فکری و حقوق بشر (تعامل‌ها و تعارض‌ها)، تهران: انتشارات دانشگاه مفید.
  7. ___________ (1386). تنوع نظریه‌های مالکیت معنوی، حقوق اسلامی، 11، 13 - 41.
  8. حسنی، محمد مهدی (1394). حقوق مالکیت فکری آفرینش‌های رسانه‌ای، تهران: دانشگاه امام صادق.
  9. حکمت‌نیا، محمود؛ موحدی ساوجی، محمد (1385). جایگاه مبانی نظری در فهم و ترسیم نظام مالکیت فکری، حقوق اسلامی، شمارۀ 8: 89 - 104.
  10. خدمتگزار، محسن (1391). فلسفه مالکیت فکری، چ دوم، تهران: میزان.

11. روشن، محمد؛ اسدی، حمید؛ خلیل‌زاده، سید محمد مهدی (1392). مبانی حمایت مالکیت فکری با مطالعه موردی حق مؤلف، دانش حقوق مدنی، شمارۀ 2: 40 - 60.

  1. زرکلام، ستار (1393). حقوق مالکیت ادبی و هنری، چ سوم، تهران: سمت.
  2. ساکت، محمد حسین (1387). حقوق‌شناسی (دیباچه‌ای بر دانش حقوق)، تهران: ثالث.
  3. صافی گلپایگانی، لطف‌الله (1371). استفتائات و نظرات پیرامون مسائل مستحدثۀ فقهی و حقوقی، فصلنامۀ رهنمون، شمارۀ 2 و 3: 193 - 222.
  4. طالبی، محمد حسن (1386). منشأ و خاستگاه حق بشر، معرفت فلسفی، شمارۀ 16: 193 - 218.
  5. علیخانی کوشکک، داریوش؛ قاسمی، سعیده (1394). سوءاستفاده از حق گستره مالکیت‌های فکری، تهران: بهنامی.
  6. علی‌محمدی، طاهر؛ اولیایی، احمد (1395). نگاهی نو به دیدگاه امام خمینی درباره مالکیت معنوی، دانش حقوق مدنی، شمارۀ 2: 41 - 48.
  7. کانت، امانوئل (1395). فلسفه حقوق؛ ترجمۀ منوچهر صانعی دره‌بیدی، چ چهارم، تهران: نقش و نگار.
  8. محمودی گلپایگانی، سید محمود (1385). عدالت اجتماعی در نظام اقتصادی اسلام و لیبرالیسم، پژوهش‌های دینی، شمارۀ 5: 61 - 88.
  9. میرحسینی, سید حسن (1393). مقدمه‌ای بر حقوق مالکیت معنوی، چ چهارم، تهران: میزان.
  10. موسوی خمینی، سید روح‌الله (1363). تحریرالوسیله، جلد 2، قم: دفتر انتشارات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
  11. موسوی، سید عباس (1394). اثبات ماهیت دوگانۀ حق از منظر علامه طباطبایی، معرفت فلسفی، شمارۀ دوم: 101 - 122.
  12. نبویان، سید محمود (1389). صاحبان حق، معرفت فلسفی، شمارۀ 3: 159 - 186.
  13. نقیبی، ابوالقاسم (1386). خسارت معنوی در حقوق اسلام، ایران و نظام‌های حقوقی معاصر، تهران: امیرکبیر.
    1. Bell, Abraham (2004). " What Property Is " Penn Law: Legal Scholarship Repository, 2-1,11-83.
    2. Drahos, Peter (1996). A Philosophy of Intellectual Property, Ashgate.
    3. Fisher, Williams (2001). Theories of Intellectual Property, I new Essays in the Legal and Political Theory of Property, Stephan R. Munzer, Ed.
    4. Hettinger, C. Edwin(1989). "Justifying Intellectual Property"Philosophy & Public Affairs, Vol. 18, 31-52.
    5. Gordon, J Wendy(1993)." A Property Right in Self- expression: equality and individualism in the nature law of Intellectual Property " Yale Law journal, Vol, 102,1533-1609.
    6. Smith, E Henry(1895). "The Morality of Property", Mary Law Review, Vol 48, 1849-1895.
    7. Walterscheid, C. Edward (1994). "To Promote the Progress of Science and Useful Arts: The Background and Origin of the Intellectual Property Clause of the United State Constitutional" Journal of Intellectual property Law,Vol 2,  1-56.
مجله علمی
دوره 14، شماره 4
دی 1397
صفحه 777-797

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 16 تیر 1397
  • تاریخ بازنگری: 29 مرداد 1397
  • تاریخ پذیرش: 02 دی 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار