تطبیق اختیارات دادستان با اصول دادرسی عادلانه و موازین فقهی در تحقیقات مقدماتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

2 دانشیار، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

3 استادیار، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

یکی از اهداف قانون آیین دادرسی کیفری، حفظ حقوق و آزادی‌های شهروندان و تأمین حقوق دفاعی متهم بوده و استقلال مقام تحقیق از مقام تعقیب (دادستان) از لوازم ضروری برای نیل به این هدف و تحقق دادرسی عادلانه است. مع‌الوصف در مادۀ 92 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 به دادستان اجازه داده شده در عین حال که مقام تعقیب است و اقامۀ دعوی عمومی علیه متهم را بر عهده دارد، بتواند تحقیقات مقدماتی اعم از جمع‌آوری دلایل علیه متهم و صدور قرار تأمین و اظهار نظر در خصوص گناهکاری یا بی‌گناهی او را نیز عهده‌دار شود. مضافاً آنکه در قانون مذکور نیز، بازپرس در موارد زیادی تحت نظارت و کنترل دادستان قرار دارد. به این‌ترتیب سیطرۀ دادستان بر تحقیقات مقدماتی کاملاً محسوس است. این در حالی است که اصول دادرسی عادلانه و موازین فقهی، همچون تساوی طرفین، بی‌طرفی و استقلال مقام قضایی، برائت و امنیت و آزادی، ایجاب می‌کند که مقام تحقیق مستقل از مقام تعقیب باشد و مدعی پرونده در جایگاه قاضی قرار نگیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Prosecutor’s Authorities while doing Preliminary Investigations and its Compatibility with the Fair Trial Principles

نویسندگان [English]

  • Saeed Razani 1
  • Mohamad Javad Fathi 2
  • Mehdi Sheidaian 3
  • Abbas Mansour Abadi 3
1 Ph.D Student, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran
2 Associate Professor, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran
3 Assistant Professor, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran
چکیده [English]

One of the objectives of the trial procedures in the criminal law is observing the citizen’s rights and freedom and providing the accused persons whit defending rights and to achieve a judgment , it looks necessary for the investigator to be independent from being chased by the prosecutor, however based on the article 92 of criminal law (2013), approved in 1392 , the prosecutor is allowed to do the preliminary investigations; including gathering information against the accused , issuance of the accused also commenting about the accused whether he is the guilty or innocence , along with being the responsible for pursuing and performing public litigation against the accused. So the prosecutor’s authority on doing preliminary investigations sometimes looks predominant while , based on the justly trial principles , like the equality of the opponent parties, the neutrality of the judge , disowning security and freedom , it necessitates the independency of the investigators from the prosecution attendant also the complainant  should not be in the place of the judge.                          

کلیدواژه‌ها [English]

  • The independence of the investigator
  • prosecution
  • principles of a fair trail
  • preliminary investigation

مراجع

  1. الف) منابع فارسی

    1. آشوری، محمد و دیگران )1394). حقوق بشر و مفاهیم مساوات، انصاف و عدالت، تهران: انتشارات خرسندی.
    2. آشوری، محمد (1379). آیین دادرسی، جلد 1 و 2، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
    3. ــــــــــــــ (1392). عدالت کیفری (2)، تهران: نشر دادگستر.
    4. آخوندی، محمود (1394). شناسای آیین دادرسی کیفری، دفتر چهارم اندیشه‌ها، چ چهارم، تهران: نشر دوراندیشان.
    5. استفانی،گاستون و دیگران (1377). آیین دادرسی کیفری، ترجمۀ دکتر حسن دادبان، جلد اول، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
    6. تدین، عباس (1391). قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه، تهران: انتشارات خرسندی.
    7. علم، محمود (1384). دادگستری استاندارد در اسناد بین‌المللی، تهران: نشر میزان.
    8. علامه، غلام حیدر (1389). اصول راهبردی حقوق کیفری، تهران: نشر میزان.
    9. عمید، حسن (1360). فرهنگ فارسی، چ سوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
    10. فرکمان،آنکه؛ گریش، توماس (1382). دادگستری در آلمان، ترجمۀ محمد صادری توحید خانه و حمید بهره‌مند بگ نظر، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
    11. فتحی، محمد جواد؛ دهقانی، علی (1388). استقلال بازپرس در انجام تحقیقات مقدماتی و تأثیر آن در تحقق دادرسی عادلانه، مجلۀ فقه و حقوق، سال پنجم، شمارۀ 20: 89 – 109.
    12. فضائلی، مصطفی (1392). دادرسی عادلانۀ محاکمات کیفری بین‌المللی، چ سوم، تهران، مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
    13. قاضی، سید ابوالفضل (1383). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، چ دوازدهم، تهران: نشر میزان.
    14. کاشانی، سید محمود (1383). استانداردهای جهانی دادگستری، تهران: نشر میزان.
    15. ناجی زواره، مرتضی (1389). دادرسی بی‌طرفانه در امور کیفری، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
    16. ویسبرت، دیوید، سازمان عفو بین‌الملل (1390). دادرسی عادلانه، ترجمۀ فریده طه و لیلا اشرافی، چ دوم، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
    17. یوسفی، ایمان (1393). آیین دادرسی کیفری، جلد 1، تهران: نشر میزان.

    ب) منابع عربی

    1. حر عاملی، محمدبن حسنبن علی (1367). وسائل الشیعه، جلد 27، قم: انتشارات مؤسسۀ آل‌البیت (ع).
    2. حلی (محقق)، جعفربن حسن (بی‌تا). مختصر النافع، چ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
    3.  ـــــــــــــــــــــــــــ (1368). شرایع الاسلام، جلد 4، ترجمۀ ابوالقاسم‌بن احمد یزدی، چ چهارم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    4. امام خمینی (ره)، سید روح‌الله (بی‌تا). تحریرالوسیله، ج 2، چ دوم، قم: انتشارات مؤسسۀ مطبوعات دارالعلم.
    5. شریف رضی، محمدبن ابی‌احمد (1390). نهج‌البلاغه، ترجمۀ دکتر سید جعفر شهیدی، چ سی و یکم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
    6. عاملی، زین‌الدین‌بن علی (1374). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، جلد 1، قم: نشر اسماعیلیان.

     

     

    ب) انگلیسی

    1-     Amnesty international )2014( Fair Trial manual, Second edition, U K , Amnesty international publications

    2-     Arvo O . karttunen V. Finland, communication No 387/1989

    3-     Campbell, Henry Black )1991(. Blacks Law dictionary, six edition, United States of America, west publishing co

    4-     Human rights committee, General comment No . 13 , 1984

    5-     Humam rigts committee, General comment No 32, 2007

    6-     Lemmens, Paul (2000). the principle of equality of arms in criminal procedure, leuven (Belgium), leuven Univesity press

    7-     Olo Bahamande V .Equatorial Guuinea, communication No. 468/1991

    8-     United Nation, Geneva (2003). human rights in the administration, New York and Geneva, office of the high commissioner for human rights

    9-     Vladimir Kulomin V. Hangqry, communication No. 521/19925

مجله علمی
دوره 14، شماره 2
تیر 1397
صفحه 383-404

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 تیر 1395
  • تاریخ بازنگری: 23 بهمن 1395
  • تاریخ پذیرش: 10 اردیبهشت 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار