مالکیت سلول‌های بنیادی موجود در خون بند ناف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فقه و حقوق مرکز تحقیقات زن و خانواده

چکیده

موضوع تحقیق حاضر تعیین مالک سلول‎های بنیادی موجود در خون بند ناف نوزاد است. در این پژوهش در راستای پاسخ به مسئلة پیش‎گفته ابتدا دلایلی را که شاید به استناد آنها مالکیت مادر یا پدر بر این سلول‎ها ترجیح داده شود، از ابواب مختلف فقه و در قالب فروعات متعددی جمع‌آوری کرده‌ایم و با بررسی هر یک از آنها نتیجه می‎گیریم که این دلایل برای اثبات این دو دیدگاه کافی نیستند و در ادامه با استناد به یافته‎های پزشکی مبنی بر منشأ جنینی سلول‎های بنیادی خون بند ناف و روشن کردن نقش مادر در تکوین این سلول‎ها، با تبیین صحیح موضوع و طرح و نقد برخی اشکال‌های وارد بر مالکیت نوزاد از این دیدگاه (که عرف متخصص نیز بر آن تأکید دارد) دفاع می‌کنیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Ownership of Stem Cells in the Umbilical Cord Blood

نویسنده [English]

  • Amir Mohajer Milani
Assistant Professor at Jurisprudence and Law, Women and Family Research Center
چکیده [English]

The subject of the present study is to identify the owner of the stem cells in the umbilical cord blood. To response the aforementioned problem, this research first collects the documentary reasons based on which father or mother’s ownership of these cells may be preferred from different aspects of jurisprudence and in various forms.  Next, examining each of them, it draws the conclusion that these reasons are not enough to prove these two views. Further, citing medical findings about embryonic origin of stem cells of umbilical cord blood and clarifying the role of mother in the development of these cells, it tries to defend this view by explaining properly the subject and analyzing some of the criticisms involved in the ownership of the newborn – as has been emphasizes by the specialized custom.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ownership of Embryo
  • Partiality of Embryo to the Mother
  • Ownership of Semen
  • Embryonic Origin of Stem Cells
  • Pregnant Handmaid
  1. آبى، فاضل، حسن‌بن ابى‌طالب یوسفى (1417 ق). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  2. ابن‌ادریس، حلى، محمدبن منصوربن احمد (1410 ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  3. ابن‌غضائرى، ابوالحسن احمدبن ابى‌عبدالله (بی‎تا). رجال ابنالغضائری، قم: بی‎جا.
  4. اشتهاردى، على پناه (1417 ق). مدارک العروة، تهران: دار الأسوة للطباعة و النشر.
  5. آملى، میرزا محمدتقى (1380). مصباح الهدى فی شرح العروة الوثقى، تهران: بی‎جا.
  6. آقا جمال، محمدبن آقا حسین‌بن محمد خوانسارى (بی‎تا). التعلیقات على الروضة البهیة، قم: منشورات المدرسة الرضویة.
  7. انصاری دزفولى، مرتضى‌بن محمد امین (1415 ق). کتاب المکاسب، قم: کنگرۀ جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
  8. بجنوردى، سید حسن‌بن آقا بزرگ موسوى (1419 ق). القواعد الفقهیة، قم: نشر الهادی.
  9. بحرانى، یوسف‌بن احمد‌بن ابراهیم (1405 ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  10. برقى، ابوجعفر، احمدبن محمدبن خالد (1371). المحاسن، قم: دارالکتب الإسلامیه.

11. بهایی، عاملى، بهاءالدین محمد‌بن حسین (1414 ق). مشرق الشمسین و إکسیر السعادتین، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیه.

  1. تستری، محمدتقى (1406 ق). النجعة فی شرح اللمعة، تهران: کتابفروشى صدوق.
  2. حائرى، سید على‌بن محمد طباطبایى (1418 ق). ریاض المسائل، قم: مؤسسۀ آل‌البیت لإحیاء التراث.
  3. حکیم، سید محسن طباطبایى (1416 ق). مستمسک العروة الوثقى، قم: مؤسسة دارالتفسیر.
  4. ــــــــــ (1410 ق). منهاج الصالحین، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
  5. حلبى، ابوالصلاح تقى‌الدین‌بن نجم‌الدین (1403 ق). الکافی فی الفقه، اصفهان: کتابخانۀ عمومى امام امیرالمؤمنین (ع).
  6. حلى، علامه حسن‌بن یوسف‌بن مطهر اسدى (1388). تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسۀ آل‌البیت لإحیاء التراث.
  7. ــــــــــ (1420 ق). تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة، قم: مؤسسۀ امام صادق (ع).
  8. ــــــــــ (1381). خلاصة الأقوال، نجف: منشورات المطبعة الحیدریة.
  9. ــــــــــ (1413 ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  10. ــــــــــ (1413 ق). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  11. حلى، نجم‌الدین جعفربن حسن (1408 ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: مؤسسة اسماعیلیان.
  12. ــــــــــ (1412 ق). نکت النهایة، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  13. خراسانی، آخوند محمد کاظم‌بن حسین (1413 ق). کتاب فی الوقف، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  14. خمینى، سید روح‌اللّه موسوى (بی‎تا). تحریر الوسیله، قم: مؤسسۀ مطبوعات دارالعلم.
  15. ــــــــــ (1421 ق). کتاب البیع، قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى.

27. خمینی، سید مصطفی (1418 ق). العروة الوثقى مع تعلیقات السید مصطفى الخمینی، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى.

  1. خوانسارى، سید احمد‌بن یوسف (1405 ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
  2. خویى، سید ابوالقاسم موسوى (بی‎تا). مصباح الفقاهة، بی‎جا، بی‌نا.
  3. ــــــــــ (بی‎تا). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرجال، بی‎جا، بی‌نا.
  4. ــــــــــ (1410 ق). منهاج الصالحین، قم: نشر مدینة العلم.
  5. ــــــــــ (1418 ق). موسوعة الإمام الخوئی، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی.
  6. روحانی، سید صادق حسینى قمی (1429 ق). منهاج الفقاهة، قم: انوار الهدی.
  7. ــــــــــ (1412 ق). فقه الصادق، قم: دارالکتاب.
  8. ــــــــــ (بی‌تا). المسائل المستحدثة‌، بی‌جا، بی‌نا.
  9. رشتی، نجفى، میرزا حبیب‌الله گیلانی(بی‎تا). کتاب الغصب، بی‎جا، بی‌نا.
  10. زنجانى، سید موسى شبیرى (1419 ق). کتاب نکاح، قم: مؤسسۀ پژوهشى راى‌پرداز.
  11. زمخشرى، محمود (1407 ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی.
  12. سادلر، توماس (1393). جنینشناسی لانگمن، تهران: انتشارات حیدری.
  13.  شهید اول، عاملى محمدبن مکى (1417 ق).  الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  14. شهید ثانى، زین‌الدین‌بن على (1410 ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم:‌ کتابفروشى داورى.
  15. ــــــــــ (1422 ق). حاشیة شرائع الإسلام، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  16. ــــــــــ (1413 ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیه.
  17. صدر، سید محمد باقر (1408 ق). بحوث فی شرح العروة الوثقى، قم: مجمع الشهید آیة الله الصدر العلمی.
  18. صدوق، محمدبن على‌بن بابویه (1413 ق). من لایحضره الفقیه، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  19. صیمرى، مفلح‌بن حسن (1417 ق). کشف الالتباس عن موجز أبی العباس، قم: مؤسسه صاحب الأمر.
  20. طباطبایى سید محمد حسین (1417 ق). المیزان فى تفسیر القرآن، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  21. طوسى، ابوجعفر، محمدبن حسن (1407 ق). الخلاف، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  22. ــــــــــ (بی‎تا).الفهرست، نجف اشرف: المکتبة الرضویة.
  23. ــــــــــ (1387). المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریه.
  24. ــــــــــ (1400 ق).النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، بیروت: دارالکتاب العربی.
  25. ــــــــــ (1407 ق).تهذیب الأحکام، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
  26. ــــــــــ (1417 ق).العُدّة فی أصول الفقه، قم: بی‎جا.
  27. فاضل هندى، محمدبن حسن (1416 ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  28. قرشى، سید على‌اکبر (1412 ق). قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
  29. عاملى، ابوجعفر محمدبن حسن (1419 ق). استقصاء الاعتبار فی شرح الاستبصار، قم: مؤسسۀ آل‌البیت لإحیاء التراث.
  30. عاملى، محمدبن على موسوى (1411 ق). نهایة المرام فی شرح مختصر شرائع الإسلام، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  31. کاشف‌الغطاء، جعفربن خضر (1422 ق). کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  32. لنکرانى، محمد فاضل موحدى (بی‎تا). احکام پزشکان و بیماران،‌ بی‌جا، بی‌نا.
  33. ــــــــــ (بی‎تا). العروة الوثقى مع تعلیقات الفاضل، قم: مرکز فقهى ائمۀ اطهار (ع).

61. ــــــــــ (1424 ق). تفصیل الشریعة - الوقف،الوصیة،الأیمان و النذور،الکفارات،الصید، قم: مرکز فقهى ائمۀ اطهار (ع).

  1. مجلسى، محمد باقربن محمد تقى (1410 ق). بحار الأنوار، بیروت: مؤسسة الطبع و النشر.
  2. محقق ثانى، کرکى، على‌بن حسین (1414 ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: مؤسسۀ آل‌البیت لإحیاء التراث.
  3. محقق داماد، یزدى، سید محمد (1416 ق). کتاب الصلاة، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  4. مغربى، ابوحنیفه نعمان‌بن محمد تمیمى (1385). دعائم الإسلام، قم: مؤسسۀ آل‌البیت لإحیاء التراث.
  5.  مکارم، ناصر (1416 ق). أنوار الفقاهة - کتاب الخمس و الأنفال، قم: انتشارات مدرسة الإمام علی‌بن أبی‌طالب.
  6.  منتظرى، حسینعلى نجف‌آبادى (1427 ق). احکام پزشکى، قم: نشر سایه.
  7. مؤمن، محمد (1415 ق). کلمات سدیدة فی مسائل جدیدة‌، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
  8. نایینى، میرزا محمدحسین غروى (1411 ق). کتاب الصلاة، قم: مؤسسة نشر اسلامی.

70. نجفی، محمدبن حسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق: عباس قوچانی، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.

  1. یزدى، سید محمدکاظم طباطبایى (1414 ق). تکملة العروة الوثقى، قم: کتابفروشى داورى.