تحلیل فقهی و حقوقی مالیت استقلالی اوراق بهادار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه آیت‌الله حائری میبد

چکیده

 بدون تردید مالیت و ارزش اوراق بهادار از حیث تحلیل اقتصادی، به منشأ صدور آنها وابسته است و فی‌نفسه ارزش و مالیتی ندارند؛ در عین حال گروهی از حقوقدانان با تأکید بر اوراق سهام و بر مبنای نظریۀ تقلیدی «ادغام»، برای اوراق بهادار ارزش و مالیت استقلالی قائل شده‌اند و آنها را از روابط حقوقی منشأ صدورشان، منفک و مستقل دانسته‌اند. این گروه اوراق بهادار را فی‌نفسه نوع خاصی از حقوق عینی محسوب می‌کنند و نقل و انتقال آنها را خارج از حقوق تعهدات و قراردادها می‌دانند. در این رابطه به‌نظر می‌رسد نه تنها هیچ‌یک از دلایل ارائه‌شده وجاهتی ندارد، بلکه به‌دلیل عدم انفکاک مقررات حقوق اموال از حقوق قراردادها در حقوق اسلامی و به‌تبع آن حقوق ایران، توجیه مالیت مستقل برای اوراق ضرورت چندانی ندارد و اثر خاصی بر آن مترتب نیست؛ در واقع این دیدگاه نه تنها توجیه اقتصادی ندارد، بلکه توجیه فقهی و حقوقی هم ندارد که در این مقاله با روش تحلیلی - توصیفی به نقد و بررسی آن خواهیم پرداخت.
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

»The legal and jurisprudential Analysis of independent value of Securities«

نویسنده [English]

  • Nasrolah Jafari Khosroabadi
Assistant Professor of Ayatollah Haeri University
چکیده [English]

Without any doubt the value of the securities in the economic analyses isdepending on the origin of assets and they don’t have value themselves. In respect of the rule of paper document in the nature of securities, some of Iranian lawyer argues that the right to which the paper document relates materializes in the document and can therefore be transferred according to the rules governing tangibles. If the paper document is transferred, the buyer not only acquires title to the paper, but also becomes entitled to the right to which the paper relates. This view refers to the fact that the document relating to the security embodies a valuable right, but this view,based on the principles of Islamic law,  in this system and therefor in the Iran legal system seems not correct.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Securities
  • stock
  • Sukuk
  • Property
  • obligation
  • independent value

مراجع

  1.  

    1. اراکی، محمدعلی (1415). کتاب البیع، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
    2. ایروانی، علی (1379). حاشیه المکاسب، قم: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    3. اشتهاردی، علی‌پناه (1417). مدارک العروه، تهران: دارالاسوه للطباعه و النشر.
    4. انصاری، مرتضی (1410). المکاسب، بیروت: مؤسسة النعمان.
    5. باریکلو، علیرضا (1390). اموال و حقوق مالی، تهران: سمت.
    6. بجنوردی، حسن (1419).  القواعد الفقهیه، قم: نشر الهادی.
    7. جزایری، محمدجعفر (1416). هدی الطالب فی شرح المکاسب، قم: مؤسسه دارالکتاب (الجزائری).
    8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1384). ترمینولوژی حقوقی، تهران: انتشارات گنج دانش.
    9. حسینی حائری، کاظم (1423). فقه العقود، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
    10. حسینی مراغی، میر عبدالفتاح (1417). العناوین الفقهیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم).
    11. حسینی عاملی، محمدجواد (1419). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
    12. خویی، ابوالقاسم (1409). مبانی العروه الوثقی، قم: مدرسۀ دارالعلم.
    13. خمینى، روح‌الله (1425). تحریرالوسیله، ترجمۀ علی اسلامی، ج 4، قم - ایران، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
    14. ستوده تهرانی، حسن (1388). حقوق تجارت، چاپ سیزدهم، تهران: نشر دادگستر.
    15. شیرازی، محمد حسینی (بی‌تا). ایصال الطالب الی المکاسب، تهران: مؤسسة الاعلمی.
    16. شوشی‌نسب، نفیسه (1394). ماهیت حقوقی اوراق بهادار، تهران: میزان.
    17. شعاریان، ابراهیم و محمد عیسی تفرشی (1381). “سهم و حقوق ناشی از آن در شرکت‌های سهامی،” پژوهش حقوق عمومی، ش شمارۀ ۷: ۲۱ – ۴۸.
    18. علامه حلی، حسن (1417). حاشیه مجمع الفائده و البرهان، قم: مؤسسة العلامه المجدد الوحید البهبهانی.
    19. غمامی، مجید، مریم ابراهیمی (1391). “ماهیت حقوقی سهام پذیرفته‌شده در بورس،” مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ ۳، شمارۀ ۳
    20. کاتوزیان، ناصر (1376). عقود معین ۲، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    21. ——— (1386). حقوق مدنی عقود معین، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
    22. ——— (1389). نظریۀ عمومی تعهدات، تهران: میزان.
    23. مامقانی، عبدالله (1350). نهایه المقال فی تکمله غایه الآمال، قم: مجمع الذخائر الاسلامیه.
    24. محقق کرکی، علی‌بن حسین (1414). جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث.
    25. یزدی، محمدکاظم (1422). العروه الوثقی، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (قدس سره).

     

    1. A.Erwin، Frank (1911), Summary of Contract to sell and Sales of personal Property at Common Law. USA: New York University Press.
    2. Von Bar، Christian & Eric Clive (2009), Principles ،Definitions and Model Rules of European Private Law. European law Publisher.
    3. Faber، Wolfgang & Brigitta Lurger. (2011), National Report on Transfer of Movables in Europe. European law publishers GmbH، Munich.
    4. Grant، Gilmore (1978), Formalism and the Law of Negotiable Instruments.
    5. Merges، Robert P (2005) A Transactional View of Property Rights.
    6. Micheler، Eva. (2007), Property in Securities،A Comparative Study. London: Cambridge University Press.
    7. ———  ,( 2006), Legal nature of Securities Inspirations from Comparative Law.
    8. Pretto-sakmann، Arianna. (2005) ، Boundaries of personal Property. USA: Hart Publishing.

    34. Tolhurst، Greg. (2006) the assignment of contractual Rights. USA: Hart Publishing.

     

مجله علمی
دوره 12، شماره 3
مهر 1395
صفحه 509-536

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 24 مهر 1395
  • تاریخ بازنگری: 03 خرداد 1395
  • تاریخ پذیرش: 27 آذر 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار