مطالعۀ تطبیقی وضعیت زوجۀ غایب مفقودالأثر در فقه مذاهب خمسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات دانشگاه قم

2 کارشناس ارشد فقه خانواده، دانشکدۀ الهیات دانشگاه قم

چکیده

این امکان وجود دارد که زوج به دلایل مختلف غایب شود، به‌گونه‌ای که از او خبری نرسد و در اصطلاح مفقودالأثر شود. دو نظر دربارۀ‌ وظیفۀ‌ زوجۀ‌ مفقودالأثر مطرح شده است: یکی صبر و دیگری تربص. امامیه زمانی به صبر حکم می‌دهند که حیات غایب معلوم باشد یا نفقه‌ برقرار باشد وإلّا زوجه حق درخواست طلاق دارد. پس از چهار سال تربص و تفحص، زوجه‌ مطلقه می‌شود. حنابله زمانی که ظاهر غیبت، مرگ مفقود باشد و فقهای مالکی دربارۀ‌ مفقود در سرزمین اسلام و در جنگ مسلمانان و کفار، وظیفۀ‌ زوجه را تربص می‌دانند. حنابله زمانی که ظاهر، سلامتی مفقود باشد و مالکیه در مورد مفقود در سرزمین کفر و شافعیه و حنفیه به‌طور مطلق حکم به صبر داده‌اند.
 
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

THE SITUATION OF THE CONTINUOUSLY ABSENT PERSON's WIFE FROM THE VIEWPOINT OF SHIITE AND SUNNITE JURESPRUDENCE

نویسندگان [English]

  • Abdollah Omidi fard 1
  • Masoomeh Sadat Farahi 2
1 Assistant Professor ,Theology Department, University of Qom
2 Master in Family Juresprudence ,University of Qom
چکیده [English]

The crises sometimes cause a man(zawj) to become absent so that no news have been received from him. Shiite and Sunnite religions have two opinions about the situation of the wife(Zawjah) of the continuously absent person: patience until his life or death becomes clear, and waiting four months and ten days(Ieddeh of death) after waiting for a determined period. Shiite Jurists, in condition that the man is alive and has left the maintenance(nafaqeh) for his wife, issue that the wife's duty is patience. Otherwise the wife can apply for divorce. After waiting for four years and looking for him by the judge, if no news have been received from him, the judge will grant divorce. Hanbali and Maleki jurists have views similar to Shiites'. Shafeeis' and  Hanafis' believe that the wife of the absent must have patience until the individuals like him die. Then she waits four months and ten days(Ieddeh of death).
 
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • divorce
  • Continuously absent person
  • Patience
  • Waiting
  • Probe
 
1. إبن‌قدامه، أبومحمد عبدالله‌بن قدامه (بی‌تا). المغنی، ج 9، بیروت: دارالکتاب العربی للنشر و التوزیع.
2. إبن‌قدامه، عبدالرحمن‌بن قدامه المقدسی (بی‌تا). الشرح الکبیر، ج 9، بیروت: دارالکتاب العربی للنشر و التوزیع.
3. أبویعلی، قاضی إبن الفراء (1405). المسائل الفقهیه من کتاب الروایتین و الوجهین، ج 2، الریاض: مکتبة المعارف.
4. الأزهری‌، شهاب‌الدین احمدبن سالم النفراوی (1415). الفواکه الدوانی علی رسالة إبن أبی‌زید القیروانی، ج 2، بی‌جا: دارالفکر.
5. الأصبحی‌، مالک‌بن أنس (بی‌تا). المدونة الکبری، ج 2، بیروت: دارالکتب العلمیة.
6. امامی، سید حسن (بی‌تا). حقوق مدنی، ج 4، تهران: انتشارات اسلامیه.
7. بحرانی، یوسف‌بن ابراهیم آل‌عصفور (بی‌تا). الحدائق الناضرة فی أحکام العترةالطاهرة، ج 25، قم: دفتر انتشارات وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ‌ علمیۀ‌ قم.
8. البکری، إبن السید محمد شطا الدمیاطی (1418). إعانة الطالبین، ج 4، بیروت: دارالفکر للطباعة وانشر والتوزیع.
9. البهوتی‌، شیخ منصوربن یونس (1418). کشاف القناع، ج 5، بیروت: دارالکتب العلمیة.
10. البیهقی، احمدبن الحسین (بی‌تا). السنن البکری، ج 6، بی‌جا: دارالفکر.
11. التسولی، ابوالحسن علی‌بن عبد السلام (1418). البهجة فی شرح التحفة، ج 1، بیروت: دارالکتب العلمیة.
12. الجندی، خلیل‌بن اسحاق (1426). مختصر العلامه الخلیل، ج 1، قاهره: دارالحدیث.
13. الحجاوی، شرف‌الدین موسی أحمدبن أبوالنجا (بی‌تا). الإقناع فی فقه الامام أحمدبن حنبل، ج 4، بیروت: دارالمعرفة.
14. حر عاملی، محمدبن حسن (1409). وسائل الشیعه، ج 20، قم: مؤسسۀ آل‌البیت علیهم‌السلام.
15. حلّی، حسن‌بن یوسف (1420). تحریرالأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة، ج 4، مؤسسۀ‌ امام صادق علیه‌السلام.
16. حلّی، نجم‌الدین(محقق) (1408).  شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج 3، قم: مؤسسۀ‌ اسماعیلیان.
17. الحنفی، مجدالدین أبوالفضل (1356). الإختیار لتعلیل المختار، ج 3، قاهره: مطبعة الحلبی.
18. الخلوتی، أبوالعباس احمدبن محمد (بی‌تا). بلغة السالک لأقرب المسالک، ج 2، (بی‌جا): دارالمعارف.
19. ‌خمینی، سید روح‌الله (بی‌تا). تحریرالوسیله، ج 2، قم: مؤسسة مطبوعات دارالعلم.
20. الدارقطنی (1417). سنن الدارقطنی، ج 3، بیروت: دارالکتب العلمیه.
21. الدسوقی، علامه شمس‌الدین الشیخ محمد عرفه (بی‌تا). حاشیة الدسوقی، ج 2، بی‌جا: دارلاحیاء الکتب العربیة.
22. راغب‌اصفهانی، حسین‌بن محمد (1412). مفردات ألفاظ قرآن، سوریه: دارالعلم، بیروت: الدارالشامیة.
23. السرخسی، شمس‌الدین (1406). المبسوط، ج 11، بیروت: دارالمعرفة للطباعة و النشر و التوزیع.
24. الشافعی، أبوعبدالله محمدبن ادریس (1403). الأمّ، ج 5، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
25. شهید ثانی، زین‌الدین‌بن علی (1413). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، ج 9، قم: مؤسسةالمعارف الإسلامیة.
26. شیخ طوسی، ابوجعفر محمدبن حسن (1407). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت: دارالکتاب العربی.
27. شیخ مفید، محمدبن محمدبن نعمان (1413). المقنعه، بی‌جا: کنگرۀ‌ جهانی هزارۀ‌ شیخ مفید.
28. الشیخ نظام (1411). الفتاوی الهندیة فی مذهب الإمام الأعظم أبی حنیفة النعمان، ج 2، بی‌جا: دارالفکر.
29. طاهری، حبیب‌الله (1418). حقوق مدنی (طاهری)، ج 1، قم: دفتر انتشارات وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ‌ علمیۀ‌ قم.
30. العینی، أبومحمد بدرالدین (1420). البنایة شرح الهدایة، ج 5، بیروت: دارالکتب العلمیة.
31. الغنیمی‌، عبدالغنی‌بن ابراهیم (بی‌تا). اللّباب فی شرح الکتاب، ج 2، بیروت: المکتبة العلمیة.
32. کلینی، ابوجعفر محمدبن یعقوب (1407). الکافی(ط – الإسلامیه)، ج 6، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
33. عاملی، حرّ، محمدبن حسن (1409). وسائل الشیعه، ج 22، قم: مؤسسۀ آل‌البیت علیهم‌السلام.
34. نراقی، مولی احمد (1422). مستند الشیعه فی احکام الشریعه، ج 19، قم: مؤسسۀ‌ آل‌البیت علیهم‌السلام.
35. نجفی، محمد حسن (1404). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 32، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی.
36. النووی، الإمام أبوزکریا محیی‌الدین‌بن شرف (بی‌تا). المجموع، ج 18، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع