واکاوی مفهوم کلاله در آیات و روایات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

در آیات قرآن تنها در دو مورد سخن از کلاله به میان آمده است، یکی در آیۀ 12 سورۀ نساء و دیگری در آیۀ 176 آخرین آیه از همان سوره. در این زمینه دو مطلب امکان طرح دارد، اول اینکه بین خلیفۀ اول و دوم در مفهوم کلاله اختلاف‌نظر وجود دارد، اولی می‌گوید: «کلاله من لاوالد و لاولد له» در حالی‌که دومی بر آن است که: «کلاله من لاولد له» و البته رأی دیگری هم دارد که آن توقف است (فخر رازی، 1420، ج 9: 221) اما کاملاً روشن است که نظر خلیفۀ دوم ناتمام است، چون با وجود فرزند که در طبقۀ اول قرار دارد، نوبت به ارث‌بران طبقۀ دوم (که برادران و خواهران باشد) نمی‌رسد و مطلب دوم اینکه در این دو آیه، دو حکم متفاوت در مورد کلاله بیان شده است و این نشان از یک نوع تنافی بین آنهاست که البته با توجه به روایات اهل بیت عصمت و طهارت این تعارض رفع‌شدنی است، به این بیان که آیۀ 12 در مورد کلالۀ أمی است و آیۀ 176 در مورد کلالۀ ابوینی یا أبی.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Concept siblings (Kalaleh) in verses and Islamic traditions

نویسنده [English]

  • seyed Hossain Noori
چکیده [English]

In the Quran, only two verses speak about inheritance of Kalaleh siblings (Kalaleh), verse 12 Surah Nisa and the other verse of 176 Surah Nisa. In this context, two issues discussed:   First issue, between the first and second caliphs in the concept of siblings, the first caliph says: sibling (Kalaleh) is who has no father and no son, While the latter caliph says that: sibling (Kalaleh) is who has no father, and he has the other judicial decree) fatva (that he stop ) no spicial idea. ( But it is clear that the judicial decree of second caliph is not correct because when there are children, its the first level turn not the second level, which include brothers and sisters. And the second issue: in the two verses speaks about two different issues and this show is a kind of conflict, but according to narrations of the Ahlul Bayt (as) this conflict is resolved: This suggests that the verse  12 is about siblings of mother and verse 176 is about siblings of parents or siblings of father.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • siblings (Kalaleh)
  • Inheritance
  • inheritance in second level
  • siblings of parernts or father
  • siblings of mother
قرآن کریم
ابن‌اثیر جزری، مبارک‌بن محمد (1367ش). النهایة، قم، مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن‌فارس، احمدبن فارس (1404ق). معجم مقاییس‌اللغة، قم، مکتب الإعلام الإسلامی.
ابن‌منظور، محمد‌بن مکرم (1414ق). لسان العرب، بیروت، دارالفکر - دار صادر.
ابوالفتوح رازی، حسین‌بن علی (1408ق). روض‌الجنان و روح‌الجنان، مشهد مقدس، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
جمعی از مؤلفین (بی‌تا). المعجم الوسیط، کتابفروشی اسلامیه.
جوادی آملی، عبدالله (1386ش). تسنیم، قم، نشر اسراء.
حر عاملی، محمد‌بن حسن (1409ق). وسائل‌الشیعة، بیروت، دارالإحیاء التراث العربی.
سبحانی، جعفر (1431ق). الموسوعة الرجالیة، قم، مؤسسۀ امام صادق علیه‌السلام.
شهید ثانی، زین‌الدین‌بن علی (1413ق). مسالک‌الأفهام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة.
طبرسی، فضل‌بن حسن (1372ش). مجمع البیان، تهران، ناصر خسرو.
طوسی، محمد‌بن حسن (بی‌تا). التبیان، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی.
عاملی، سید محمد جواد‌بن محمد (1419ق). مفتاح الکرامة، قم، دفتر انتشارات وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
عیاشی، محمد‌بن مسعود (1380ق). کتاب التفسیر، تهران، مکتبة العلمیة الإسلامیة.
فاضل هندی، محمد‌بن حسن (1416ق). کشف اللثام، قم، دفتر انتشارات وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
فخر رازی، محمد‌بن عمر (1420ق). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی.
فیروزآبادی، محمد‌بن یعقوب (1415ق). قاموس‌المحیط، بیروت، دارالکتب العلمیة.
کاتوزیان، ناصر (1393ش). قانون مدنی در نظم حقوق کنونی، تهران، نشر میزان.
کلینی، محمد‌بن یعقوب (1407ق). الکافی، تهران، دارالکتب الإسلامیة.
محقق حلی، جعفر‌بن حسن (1408ق). شرائع‌الإسلام، قم، مؤسسۀ اسماعیلیان.
مکارم شیرازی، ناصر (1371ش). تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة.
نجفی، محمد‌بن حسن (1421ق). جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، قم، مؤسسۀ دائرةالمعارف فقه اسلامی.
نراقی، مولی احمد‌بن محمد مهدی (1415ق). مستندالشیعة، قم، مؤسسۀ آل‌البیت (ع).