درآمدی بر مفهوم و موازین عرف حقوق اساسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق عمومی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

عرف حقوق اساسی از مهم‌ترین زمینه‌های تکمیل و رفع خلأهای موجود در قانون‌های اساسی مدون است و با وجود برخی مخالفت‌های اولیه، امروزه در زمینۀ جایگاه و نقش شاخص و مؤثر آن تردیدی وجود ندارد. ابعاد مهمی از عرف حقوق اساسی تابع نظریۀ عمومی حاکم بر کارکرد عرف حقوقی است و از جملۀ قراین تأیید‌کنندۀ این امر، می‌توان به ایفای نقش توأمان دو عنصر مادی و معنوی در تکوین و اثرگذاری آن اشاره کرد. درجۀ اثرگذاری عرف حقوق اساسی و حدود تأثیر آن بر نصوص قانونی موجود، زمینه‌ساز ارائۀ تقسیم‌بندی مشهوری از این مفهوم شده است که بر اساس آن سه کارکرد تفسیری، تکمیلی و تعدیلی عرف از یکدیگر متمایز شده‌اند. در این میان، با توجه به برخی مشابهت‌های موجود میان فرایند تکوین و تأثیرگذاری رویۀ قضایی و عرف حقوق اساسی؛ این مشابهت‌ها را می‌توان به‌مثابۀ مبانی نظریِ توسعۀ صلاحیت دادگاه‌های قانون اساسی و عامل مهمی برای فراهم کردن زمینۀ ایفای نقش مؤثرتر این دادگاه‌ها قلمداد کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Introduction into the Concept and Principles of practice of constitutional law

نویسنده [English]

  • khirollah parvin
Associated professor, public law department, University of Tehran
چکیده [English]

Practice of constitutional law considered one of the most important fields for completion and removal of extant gaps in written constitutions, and despite some initial oppositions, today, there’s no doubt regarding the role and position of its effective index. Important dimensions of practices of constitutional law subordinate to the general theory of the governor on the function of the legal norm, and among evidences supporting this, we can refer to the jointly played role of material and spiritual elements in itsdevelopment and effectiveness. The degree of effectiveness of constitutional law and its approximate effect on the available legal texts, has laid the ground for the presentation of a well-known division of this concept by which the three functions of practice, namely interpretive, complementary, and modulatory practice have become distinct from each other. In the meantime, according to some similarities among development process and effectiveness of judicial procedures and practice of constitutional law, these similarities can be considered as the theoretical bases of the jurisdiction development of constitution courts and a key factor for paving the way for the more effective fulfilment of the role of these courts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constitutional Law
  • practice
  • Spiritual Element
  • Interpretation
  • generality
 
فارسی
1. پروین، خیرالله (1391). اصول و مبانی حقوق اساسی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
2.داوید، رنه، کامی ژوفره اسپینوزی (1392). درآمدی بر حقوق تطبیقی و دو نظام بزرگ حقوقی معاصر، ترجمه و تلخیص سید حسین صفائی، نشر میزان.
3. داوید، رنه (1392). نظام‌های بزرگ حقوقی معاصر، ترجمۀ سید حسین صفائی و دیگران، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
4. دومیشل، آندره و پی‌یر لالومی یر (1376). حقوق عمومی، ترجمۀ ابوالفضل قاضی، تهران، نشر دادگستر.
5. رباط، ادمون (1393). مقدمۀ حقوق اساسی، ترجمۀ خیرالله پروین، تهران، انتشارات جنگل.
5. ضیائی بیگدلی، محمد رضا (1392). حقوق بین‌الملل عمومی، تهران، کتابخانۀ گنج دانش.
6. طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1393). حقوق اساسی، تهران، نشر میزان.
7. عبدالعزیز شیحا، ابراهیم (1380). کلیاتی دربارۀ قانون اساسی، ترجمۀ سرور دانش، قم، انتشارات سلسال.
8. قاضی، ابوالفضل (1392). بایسته‌های حقوق اساسی، تهران، نشر میزان.
9. کاتوزیان، ناصر (1393). مقدمۀ علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، تهران، شرکت سهامی انتشار.
 
عربی
1. ابراهیم شیحا، مصطفی جمال و بشیل ابراهیم سعد (2002). النظریه العامه للقانون، بیروت، منشورات الحلبی.
2. آندره هوریو (1974). المؤسسات السیاسیه و القانون الدستوری،ترجمه علی مقلد، بیروت، الاهلیه للنشر.
3. احمد سرحال (2006). القانون الدستوری و النظم السیاسیه، بیروت، مؤسسه الجامعیه للدراسات و النشر و التوزیع.
4. بدرالدین، غسان و عواضه، علی (2002). المؤسسات السیاسیه و القانون الدستوری، بیروت، دار نشر.
5. ثروت بدوی (1970). النظم السیاسیه، الجزء الاول، النظریه العامه للنظم السیاسیه، قاهره، دارالنهضه العربیه.
6. حسن عبدالفتاح (1971). النظم السیاسه و القانون الدستوری، قاهره، دارالفکر العربی.
7. شیحا، ابراهیم عبدالعزیز (1994). القانون الدستوری و النظم الدستوریه، ج ١، بیروت، الدارالجامعیه.
8. عبدالغنی بسیونی (1993). عبدالله، النظم السیاسیه والقانون الدستوری، بیروت، الدارالجامعیه.
9. عصفور، سعد (1974). المبادی الاساسیه فی القانون الدستوری والنظم السیاسیه، اسکندریه، منشاه المعارف.
10. کلود لیکلرک (1984). الفانون الدستوری و النظم السیاسیه ،بیروت، الطبعه الرابعه.
11. مصطفی جمال و بشیل ابراهیم سعد (2002). النظریه العامه للقانون، بیروت، منشورات الحلبی.
12. محمد کامل لیله (1968). النظریه السیاسیه، الدوله والجکومه، قاهره، دارالفکر العربی.
13. مارسل پریلو (1984). النظم السیاسه و القانون الدستوری، بیروت، الاهلیه للنشر.
14. محسن خلیل (1944). قضاء اداری لبنان، الاسکندریه، درس المقارنه.
15. متولی، عبدالحمید (1964). القانون الدستوری و الانظمه السیاسیه،الجزء الاول، الطبعه الثالثه.
16. حوری، عمر (2008). القانون الدستوری، بیروت، منشورات الحلبی الحقوقیه.
 
انگلیسی
 
1.Barthélemy et Duez (1933) :Traité de DriotConstitutionnel, Paris
2. Carre de Malberg (1922) : Contribution a la the OrieGanerale de l'etat, Paris
3.Carre de Malbrg (1933) :Confronation de la Formation du Droit Par Degres Avec les Institution par le droit PositifFracais. Paris
4. D- M.Prelot (1974) Droit ConstitutionneletJustitutionsPolitiques, Paris, Dauoz
5. F. Geny (1954)Methodesd'interpretationetSoutcesen son Droit PrivePositif, Paris
6. F. Labarthe (1935): Les MoeursPolitiqueset la Réforme de L'Etat, Paris
7. G.Burdeau (1945): Traité de Science Politiquem,Paris
8. H. Kelssen (1962): Theorie Pure de Droit, Paris, Dalloz
9. H.Battifol (1962) : La Philosophist du Droit, P.U.F
10. J. Laferriere(1944) : La Coutumeconstitutionnele in R.D.P et scl.en France et al'Etranger
11. J. Chevallier: La Coutume in R.D.P.Loc, Cit.
12.J.Gicquel(2000) : Droit Constitutionel et Institutions Politiques, Montchrestien- Delta
13. J.Gicquel(2000): Droit Constitutionnel et Institutions Politiques, Delta
14. L. Duguit(1327): Traité de Droit Constitutionnel, 3 édition
15. M. Haurious (1929): Précis de DriotConstitutionnel,
16. M. Duverger(1970) : Institutions Politiques et Droit Constitutionnel, P.U.F, Paris
17. M. Prelot(1974): Droit Constitutionnel et Inistitutions, Paris, Dolloz
18. MauticeDuverger(1996) Manuel de driotConstitutionnelet de Science Politique 5e éd
19. P. Amselek(1983): Le Role de la PratiqueDans la Formation du droit, R.D.P
20. R. Capitant(1933) :Regimes parlementairesMelangescarre de Malberg
21. S. Arné (1962) : Le President du Concil des Ministres Sous La IV Repuldiques