تعریف و اعتبار قرارداد کفالت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه علم و فرهنگ

چکیده

کفالت، تعهد کفیل به احضار مکفولٌ‌عنه در برابر و پیشگاه مکفولٌ‌له است؛ تعهدی که به گمان برخی، سبب ولایت کفیل بر مکفولٌ‌عنه می‌شود و معتبر نخواهد بود. برای همین در فقه اهل سنت، با بهره‌گیری از نهاد تضامن در طلب، کفیل را همانند مکفولٌ‌له، دارندۀ حق دانسته‌اند تا برای توجیه ولایتش بتوان به حقی استناد کرد که بر مکفولٌ‌عنه دارد. در فقه شیعه نیز، کفیل را وکیل مکفولٌ‌له تلقی کرده‌اند تا تعهدش را در راستای اعمال حقوق موکل (مکفولٌ‌له) بدانند. به گمان نگارنده، بر هر دو توجیه، نقدهایی وارد است. برای همین و در این نوشتار، تعهد کفیل، از این جنبه که سبب رهایی مکفولٌ‌عنه از اقتدار و سلطۀ مکفولٌ‌له می‌شود، تعهد به نفع ثالث دانسته‌ شد؛ تعهدی که در هنگام ایجادش، به قبول ثالث نیازی نیست و با اصل عدم ولایت نیز ناسازگار نخواهد بود.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Definition and validity of contract of Bail

نویسنده [English]

  • Abbas Mirshekari
Assistant professor at University of Science and Culture
چکیده [English]

Bailsman is commitment to summon party .This commitment on suspect of some, cause dominate on the third-party .For this reason, some have questioned the validity of contract, other groups have attempted to justify the validity of the contract with Using of joint and several liability and advocacy. In Sunni jurisprudence, the first tool used and in Shiie, the second tool. But the truth is that this contract is valid and does not conflict with the rights of third party. But conversely, retains his freedom.
 
In this paper, contract of bail was regarded as Contracts for the Benefit of Third Parties that creates an advantage for the party without the need for acceptance.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • contract of Bail- Benefit of Third Parties- validity of contract- freedom
  1. منابع

    الف) منابع فارسی

    1. کاتوزیان، ناصر (1382). عقود معین، ج 4، انتشار، چ 4.
    2. کاتوزیان، ناصر (1383). قواعد عمومی قراردادها، ج 3، انتشار، چ 4.
    3. آبی، حسن‌بن ‌ابی‌طالب (فاضل) (1410). کشف‌الرموز فی شرح المختصر النافع، ج 2، مؤسسۀ نشر اسلامی.
    4. ابن‌حجر (بی‌تا). الدرایه فی تخریج أحادیث الهدایه، ج 2، بی‌نا.
    5. ابن‌عابدین، محمد امین (1399). حاشیة رد المحتار، ج 5، تنویر الابصار.
    6. ابن‌قدامه، عبدالله (بی‌تا). المغنی، ج 5، دارالکتاب العربی.
    7. ابوالبرکات (بی‌تا). شرح کبیر، ج 3، دارالکتاب العربیه.
    8. اسدى، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر (علامه حلی) (1389). ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، ج 2، علمیه.
    9. اسدى، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر (علامه حلی) (1410). إرشاد الأذهان، ج 1، مؤسسۀ نشر اسلامی.
    10. اسدى، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر (علامه حلی) (1412). مختلف الشیعه، ج 6، مؤسسۀ نشر اسلامی.
    11. اسدى، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر (علامه حلی) (1413). قواعدالاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، ج 2، مؤسسۀ نشر اسلامی.
    12. اسدى، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر (علامه حلی) (1422). تحریر الاحکام، ج 1، مؤسسۀ امام صادق (ع)، چ 1.
    13. اسدى، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر (علامه حلی) (بی‌تا). تذکره الفقهاء، ج 2، مکتب مرتضوی.
    14. اسدى، حسن بن یوسف بن مطهر (علامه حلی)،ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، ج.2، علمیه، 1389.
    15. اصفهانی، بهاءالدین محمد‌بن تاج‌الدین حسن‌بن محمد (فاضل هندی) (بی‌تا). کشف‌اللثام عن قواعد الاحکام، ج 8، مؤسسۀ نشر اسلامی.
    16. انصاری، محمدعلی (1420). ‌الموسوعه الفقهیه المیسره، ج 1، مجمع فکر اسلامی.
    17. بحرانی، یوسف (بی‌تا). الحدائق الناضره فی احکام العترة الطاهرة، ج 21، مؤسسۀ نشر اسلامی.
    18. بکری دمیاطی (بی‌تا). إعانه الطالبین، ج 3، بی‌نا.
    19. بهوتی، منصور‌بن یونس (1418). کشاف‌القناع، ج 3، علمیه، چ 1.
    20. بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبرى، ج.6، دارالفکر، بی‌تا.
    21. جزائری، سید عبدالله (بی‌تا). التحفه السنیه فی شرح النخبه المحسنیه، بی‌نا.
    22. حلبی، ابوالصلاح (بی‌تا). کافی، ج 15، بی‌نا.
    23. حلبی، ابن‌زهره (1407). غنیه النزوع، مؤسسة الامام الصادق (ع).
    24. حلی، جمال‌الدین احمد‌بن شمس‌الدین محمد‌بن فهد (1407). المهذب البارع فی‌ شرح‌ المختصر الشرایع، ج 2، مؤسسۀ نشر اسلامی.
    25. حلی، ابوالقاسم جعفر‌بن حسن‌بن یحیی‌بن سعید (محقق) (1402). المختصر النافع، قسم الدراسات الإسلامیه فی مؤسسه البعثه.
    26. حلی، ابوالقاسم جعفر‌بن حسن‌بن یحیی‌بن سعید (محقق) (1408). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام‏، ج 2، مؤسسۀ اسماعیلیان‏، چ 2.
    27. حلی، محمد بن احمد بن ادریس، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج.2، مؤسسة نشر اسلامی، چ.2، 1410.
    28. خازم، علی (بی‌تا). مدخل إلى علم الفقه عند المسلمین الشیعه، بی‌نا.
    29. خوانساری (1405). جامع المدارک، ج 3، مکتبه صدوق، چ 2.
    30. دسوقی، محمد‌بن احمد (1230). حاشیه الدسوقی علی الشرح الکبیر، ج 3، دارالاحیاء الکتب العربیه.
    31. الروحانی السید محمد (بی‌تا). المسائل المنتخبه، بی‌نا.
    32. روحانی، سید محمدصادق، فقه الصادق (ع)، ج.20، دارالکتاب، چ.3، 1414.
    33. سرخسی، محمدبن احمد (1406). المبسوط، ج 19، دارالمعرفه.
    34. سرخسی، محمدبن احمد(بی‌تا). المبسوط، ج 20، دارالمعرفه.
    35. سمرقندی (بی‌تا). تحفه الفقهاء، ج 3، بی‌نا.
    36. سید سابق (بی‌تا). فقه السنه، ج 3، بی‌نا.
    37. شربینی، محمد‌بن احمد (1377). مغنی المحتاج، ج 2، دارالاحیاء التراث العربی.
    38. شربینی، محمد بن أحمد، الإقناع فی حل ألفاظ أبی شجاع، ج.1، بی‌نا، بی‌تا.
    39. الشروانی والعبادی (بی‌تا). حواشی الشروانی، ج 5، بی‌نا.
    40. شربینی، محمد‌بن احمد (بی‌تا). الإقناع فی حل ألفاظ أبی‌شجاع، ج 1، بی‌نا.
    41. شهید اول، شمس‌الدین محمد‌بن مکی (1411). لمعه دمشقیه، ج 2، چاپ قدس، چ 1.
    42. صافی، لطف‌الله (1416). هدایه العباد، ج 1، سپهر.
    43. طباطبایی، سید علی (1414). ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلایل، ج 8، مؤسسۀ نشر اسلامی، چ 1.
    44. طریحی (بی‌تا). مجمع‌البحرین، ج 4، بی‌نا.
    45. طوسی، ابن‌حمزه (1408). الوسیله، مکتبه سید مرعشی، چ 1.
    46. طوسى، ابوجعفر محمد‌بن حسن‏ (شیخ الطائفه) (1351). مبسوط فی الفقه الامامیه، ج 1، حیدری.
    47. طوسى، ابوجعفر محمد‌بن حسن‏ (شیخ الطائفه) (1351). مبسوط فی الفقه الامامیه، ج 3، حیدری.
    48. طوسى، ابوجعفر محمد‌بن حسن‏ (شیخ الطائفه) (1351). مبسوط فی الفقه الامامیه، ج 3، حیدری.
    49. طوسى، ابوجعفر محمد‌بن حسن‏ (شیخ الطائفه) (1351). مبسوط فی الفقه الامامیه، ج 8، حیدری.
    50. طوسى، ابوجعفر محمد‌بن حسن‏ (شیخ الطائفه) (1400). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوى‏، دارالکتاب العربی‏، چ 2.
    51. عاملی، زین‌الدین‌بن علی‌بن احمد (شهید ثانی) (بی‌تا). شرح اللمعه، ج 4، جامعۀ نجف.
    52. عاملی، زین الدین بن علی بن احمد (شهید ثانی)، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع‌الاسلام، ج.1، موسسه معارف اسلامیه، چ.1، 1414.
    53. عاملی، زین الدین بن علی بن احمد (شهید ثانی)، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع‌الاسلام، ج.6، موسسه معارف اسلامیه، 1414.
    54. عاملی، محمد‌بن حسن حر‏ (1409). تفصیل وسائل‌الشیعه الى تحصیل مسائل‌الشریعه، ج 18، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام، چ 1.
    55. عمده القاری (بی‌تا). العینی، ج 16، بی‌نا.
    56. قمی، ابوجعفر محمد‌بن علی‌بن بابویه (شیخ صدوق) (1404). من لایحضره الفقیه، ج 4، جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چ 2.
    57. قمی ‌سبزواری، علی‌بن محمد (بی‌تا). جامع الخلاف و الوفاق، پاسدار اسلام.
    58. کاشانی، ابوبکر (1409). بدائع‌الصنائع، ج 4، المکتبه الحبیبیه.
    59. کرکی، علی‌بن حسین (محقق ثانی) (1408). جامع المقاصد فی شرح القواعد حسن‌بن یوسف علامه حلی، ج 5، مؤسسه آل البیت (ع) لاحیاء التراث، چ 1.
    60. کرکی، علی‌بن حسین (محقق ثانی) (1409). رسائل‌الکرکی، ج 1، خیام.
    61. کرکی، علی‌بن حسین (محقق ثانی) (1409). رسائل‌الکرکی، ج 3، خیام.
    62. شیخ کلینی (بی‌تا). الکافی، ج 5، بی‌نا.
    63. مرتضى، احمد (بی‌تا). شرح الازهار، ج 3، بی‌نا.
    64. مغنیه، محمدجواد (1984). الفقه علی المذاهب الخمسه، دارالجواد و دارالتیار الجدید.
    65. موسوی بجنوردى، سید محمدحسن (1419). القواعد الفقهیه، ج 6، هادی، چ 1.
    66. موسوی بجنوردى، سید محمدحسن (1419). القواعد الفقهیه، ج 7، هادی، چ 1.
    67. هادی نجفی، هادی (بی‌تا). موسوعه أحادیث أهل البیت (ع)، ج 9، بی‌نا.
    68. نجفی، محمد حسن‌بن باقر (صاحب الجواهر) (1397). جواهرالکلام فی شرح شرائع‌الاسلام، ج 26، کتابخانۀ اسلامی، چ.6.
    69. میرزا نوری (بی‌تا). مستدرک الوسائل، ج 13، بی‌نا.
    70. نووی، محى‌الدین (بی‌تا). مجموع فی شرح المهذب، ج 13، دارالفکر، چ 2.
    71. نووی، محى‌الدین (بی‌تا). مجموع فی شرح المهذب، ج 14، دارالفکر، چ 2.
    72. وحید بهبهانی، محمد باقر‌بن محمد اکمل (1417). حاشیه‌المجمع الفائده و البرهان، مؤسسۀ وحید بهبهانی.
    73. همدانی، رضا (1322). مصباح‌الفقیه، مکتبه صدر.

    ب) منابع عربی