اختیارات حکومت در مجازات گنهکاران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

قلمرو اختیارات حکومت در اینکه حق دارد برای هر فعل یا ترک‌فعلی که در شریعت گناه شمرده شده است، مجازات تعیین و گنهکار را مجازات کند یا خیر، موضوع این مقاله است. ابتدا به بیان رابطۀ «جرم» و «گناه» پرداخته شده و سپس دلایل دیدگاه‌های ششگانه‌ای که در متون فقهی وجود دارد، بررسی شده و نتیجه گرفته شده که تنها برخی از گناهان دارای مجازات دنیوی هستند، نه همۀ گناهان؛ از این‌رو، تنها برخی از گناهان جرم شمرده می‌شوند که حکومت حق دخالت و مجازات مرتکبان آنها را دارد. افزون بر گناهانی که در شرع برای آنها حد یا تعزیر مشخص شده است، تنها گناهانی که جنبۀ عمومی دارند و نظم، نظام و امنیت اجتماعی را تهدید می‌کنند، دارای مجازات دنیوی هستند و حکومت به‌عنوان ضامن اجرای آن دخالت می‌کند. اما گناهانی که جنبۀ شخصی دارند و در شرع برای آنها حد یا تعزیری معین نشده است، دارای مجازات دنیوی نیستند و حکومت حق دخالت و مجازات گنهکاران را ندارد.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The realm of government to punishthe guilty

نویسنده [English]

  • Seyed Javad Vara'ee
assistant professor at department of law, Research Institute of Hawzah and University
چکیده [English]

This research paper is focused on the realm of government authority to explain whether the government can determine the punishment for doing certain act or the failure to perform it, the one which is considered as sin in Islamic Law (Sharia). First, it articulates the relationship between "crime"and"sin" and then six views exist in texts concerning Islamic jurisprudence are examined. The results obtained via this study show that onlysome ofthe sins haveworldlypunishment, not all sins. Hence,onlysomesinscan beconsidered as crime and the governmenthasthe right to interveneand punishtheirperpetrators. In addition to the sins which their punishments determined as Hadd (ordained punishments) or Ta’zir (punishments determined by jurists and judges), those sins which have public aspects and threaten the established order, system and social security can be subject to worldly punishment and the governmentcouldinterveneas a guarantor ofits implementation. But the sins which have personal aspects and the Islamic Law (Sharia) had not determine any Hadd or ta’zir in these cases are specified with noworldlypunishment and the governmenthas noright to interveneand punish theguilty.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • crime
  • sin
  • Hadd
  • Ta’zir
  • government
  1.  

      قرآن کریم

     

    1. اردبیلی، احمد‌بن محمد (1403ق). مجمع الفائده و البرهان، تحقیق و تصحیح: اشتهاردی، عراقی، یزدی اصفهانی، ج 13، چاپ اول، قم، مؤسسه النشر الاسلامی.
    2. اصفهانی، حسین‌بن محمد راغب (1412ق). المفردات، تصحیح صفوان عدنان داودی، چاپ اول، لبنان، سوریه، دارالعلم ـ الدار الشامیه.
    3. ایجی‌، قاضی عضد (بی‌تا). شرح المواقف، قم، انتشارات شریف رضی.
    4. حلّی، علامه جمال‌الدین حسن‌بن یوسف مطهر (1413ق). قواعد الاحکام فی معرفه الحلال والحرام، چاپ اول، قم، مؤسسه النشر الاسلامی.
    5. حلی، محقق نجم‌الدین جعفر‌بن حسن (1408ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام، ج 4، تصحیح: عبدالحسین محمد علی بقال، چاپ دوم، قم، مؤسسۀ اسماعیلیان.
    6. خویی، سید ابوالقاسم (بی‌تا). مبانی تکملة المنهاج، (موسوعه فقهی)، ج ‏41، تقریر سید محمد تقی خویی، نرم‌افزار جامع فقه اهل بیت.
    7. خوانساری، سید احمد (1405ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، ج ‏7، تصحیح علی اکبر غفاری، چاپ دوم، قم، مؤسسۀ اسماعیلیان.
    8. سید حسینی تاش، سید صادق (1379). رابطۀ جرم و گناه، چاپ دوم، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    9. سید رضی (1388). نهج‌البلاغه، ترجمۀ علی شیروانی، چاپ هفتم، انتشارات دارالعلم.
    10. صافی گلپایگانی، لطف‌الله (1404ق). التعزیر انواعه و ملحقاته، قم، مؤسّسه النشر الاسلامی.
    11. طباطبایی، سید محمد حسین (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن، ج 4، چاپ پنجم، قم، مؤسسه النشر الاسلامی.
    12. طبرسی، فضل‌بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمۀ محمد جواد بلاغی، چاپ سوم، انتشارات ناصرخسرو، تهران.
    13. طوسی، محمد‌بن حسن (1407ق). تهذیب الاحکام، تحقیق: حسن موسوی خرسان، چاپ چهارم، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
    14. ـــــــــــــــــــــــ (1387ق). المبسوط فی فقه الامامیه، تصحیح سید محمد تقی کشفی، ج 4، چاپ سوم، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
    15. عاملی، شیخ حر (1414ق). وسائل الشیعه، ج 15، 17، قم، مؤسسه آل البیت.
    16. فیض، محمد‌بن محمد (1379). مقارنه و تطبیق در حقوق جزای عمومی اسلام، ج 1، چاپ ششم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    17. فیض کاشانی، مولی محسن، مفاتیح الشرائع، ج ‏2، نرم‌افزار جامع فقه اهل بیت.
    18. قرشی، سید علی اکبر (1371). قاموس قرآن، ج 5، چاپ ششم، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
    19. کلینى، محمد‌بن یعقوب‌بن اسحاق (1429ق). کافی، ج 4، چاپ اول، قم، دارالحدیث.
    20. گرجی، ابوالقاسم (1355). گزارش علمی حقوق کیفر اسلامی و اثر آن در مبارزه با جرائم، نشریۀ مؤسسۀ حقوق تطبیقی.
    21. گلپایگانی، سید محمد رضا ‌(1412ق). الدر المنضود فی احکام الحدود، چاپ اول، قم، دارالقرآن الکریم.
    22. مجلسی، محمد باقر (بی‌تا). حدود و قصاص و دیات، تحقیق و تصحیح: علی فاضل، چاپ اول، قم، مؤسسه نشر الآثار الاسلامیه.
    23. مطهری، مرتضی (بی‌تا). یادداشت‏های استاد مطهری، ج 7، چاپ اول، تهران، انتشارات صدرا.
    24. مکارم شیرازی، ناصر (1425ق). تعزیر و گسترۀ آن، چاپ اول، قم، مؤسسۀ امیرالمؤمنین.
    25. مؤمن قمی، محمد (1422ق). مبانی تحریرالوسیله، چاپ اول، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    26. نجفی، شیخ محمد حسن (بی‌تا). جواهر الکلام، تحقیق شیخ عباس قوچانی، ج 13 و 21، الطبعة السابعه، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی.
    27. هندی، محمد‌بن الحسن (1416ق). کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام، ج 10، چاپ اول، قم، مؤسسه النشر الاسلامی.