بررسی و نقد نظریۀ وکالت در عرصۀ ماهیت نمایندگی مجلس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری فقه و حقوق جزا، دانشگاه خوارزمی

چکیده

پس از تأسیس مجلس و ورود مفهوم نمایندگی به ادبیات سیاسی ایران، شخصیت‌های علمی و به‌تبع آن مردم جامعه، این نهاد سیاسی را وکالت شرعی تلقی کردند. تصریح علما و اندیشمندان بر تطبیق این نهاد بر وکالت شرعی این دیدگاه را قوت می‌بخشید. با این‌حال هنوز جای این پرسش باقی مانده که آیا این تلقی حاصل اندیشه‌ورزی و تتبع آگاهانه و عالمانۀ اندیشمندان بود یا اینکه راه‌حلی برای بومی‌سازی این نهاد نوبنیاد در جامعۀ سنتی ایران محسوب می‌شد. با دقت در ماهیت، شرایط و گسترۀ وکالت و نیز بررسی ویژگی‌های طرفین این قرارداد، می‌توان دریافت که نهاد نمایندگی با وجود شباهت‌های بسیاری که با عقد وکالت دارد، به‌هیچ‌وجه قابلیت تطبیق با این قرارداد را ندارد. زیرا نمایندگی قواعد و ویژگی‌های خاصی دارد که با توجه به آنها، نمی‌توان آن را با وکالت مصطلح در فقه و حقوق خصوصی یکی دانست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Review and critique of theory in terms of the nature of parliamentary representation

نویسندگان [English]

  • Mohamad Rasul Ahangaran 1
  • Mohamad jafar sadeqpur 2
1 Associate professor of Farabi Pardis of Tehran University
2 PhD Student
چکیده [English]

After the arrival of the literature on political representation, political institutions have always been regarded as legal representation. Comments and statements of scholars and thinkers, in line with the implementation of the Agency's mandate is based on the deemed UN-Islamic. Carefully at the nature, conditions and scope of advocacy as well as check the characteristics of the parties to the contract, you can get the Agency despite many similarities with that of advocacy, in no way capable of adapting to this contract. Because certain rules of representation and has features that they cannot be delegated private rights and jurisprudence in the motley one.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : nature
  • Representation
  • Advocacy
  • agent
  • lawyer
  • the client
قرآن کریم
امام خمینی،(1369)، صحیفۀ نور، مجموعه رهنمودهای امام خمینی، جلد21، چاپ اول، بی‌جا، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی
 
ــــــــــــــــــــــــ، (1369)، صحیفۀ نور، مجموعه رهنمودهای امام خمینی، جلد 18، چاپ اول، بی‌جا، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی
ابن ادریس حلی، محمد بن منصور بن احمد (1410)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، جلد 2، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی
امامی، سید حسن (بی‌تا)، حقوق مدنی، جلد 2، تهران، انتشارات اسلامیه
بوشهری، جعفر (1384)، حقوق اساسی، اصول و قواعد، چاپ اول، بی‌جا، انتشارات شرکت سهامی انتشار
جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1378)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد 5، چاپ اول، تهران، کتابخانهء گنج دانش
ــــــــــــــــــــــــ (1375)، دانشنامۀ حقوقی، جلد 5، چاپ اول، تهران، مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر
ــــــــــــــــــــــــ (1388)، الفارق دائرة المعارف عمومی حقوق، جلد 5، چاپ دوم، تهران، کتابخانۀ گنج دانش
جوادی آملی، عبدالله (1378)، ولایت فقیه ولایت فقاهت و عدالت، قم، مرکز نشر اسراء
حائری طباطبایی،سید علی‌بن محمد (1418)، ریاض‌المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلایل، جلد 10، چاپ اول، قم، مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام
حائری یزدی، مهدی، حکمت و حکومت، {نسخۀ زیراکس‌شده و فاقد دیگر مشخصات موجود در کتابخانۀ مؤسسۀ پژوهشی امام خمینی}
حبیب‌نژاد، سید احمد (1385)، نمایندگی مجلس، حقوق و وظایف، چاپ اول، بی‌جا، کانون اندیشۀ جوان
حکیم طباطبایی، سید محسن (1410)، منهاج‌الصالحین، جلد 2، چاپ اول، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات (همراه با تعلیقات شهید محمد باقر صدر)
حلبی، ابن زهره، حمزه‌بن علی حسینی (1417)، غنیة النزوع الی علمی الاصول و الفروع، چاپ اول، قم، مؤسسۀ امام صادق علیه السلام
دهخدا، علی اکبر (1373)، لغت‌نامۀ دهخدا، جلد 13، چاپ اول، تهران، مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران
روحانی، سید محمد صادق (1378)، استفتائات قضائیه و مؤسسه حقوقی وکلای بین الملل، چاپ اول، قم، چاپخانه سپهر
زرگری‌نژاد، غلامحسین (1374)، رسائل مشروطیت (18رساله و لایحه دربارۀ مشروطیت)، چاپ اول، تهران، انتشارات کویر
شعبانی، قاسم (1384)، حقوق اساسی و ساختار حکومت اسلامی ایران، چاپ هجدهم، بی‌جا، انتشارات اطلاعات
شفیعی سروستانی، ابراهیم (1381)، فقه و قانونگذاری آسیب‌شناسی قانونگذاری در نظام جمهوری اسلامی، ایران، بی‌جا، کتاب طه
شهید ثانی، عاملی، زین‌الدین‌بن علی (1410)، الروضة‌البهیة فی شرح اللمعة‌الدمشقة(المحشی: کلانتر)، جلد 4، چاپ اول، قم، کتابفروشی داوری
ــــــــــــــــــــــــ (1413)، مسالک‌الافهام الی تنقیح شرایع‌الاسلام، جلد 5، چاپ اول، قم، مؤسسۀ المعارف الاسلامیة
صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1364). جلد 2، چاپ اول، بی‌جا، ادارۀ کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی
عمید زنجانی، عباسعلی (1389)، دانشنامۀ فقه سیاسی (مشتمل بر واژگان فقهی و حقوق عمومی)، جلد 2، چاپ اول، تهران، مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران
عمید زنجانی، عباسعلی (1384)، فقه سیاسی، ج 7، چاپ اول، تهران، انتشارات امیرکبیر
ــــــــــــــــــــــــ (1377)، فقه سیاسی، ج 1، چاپ سوم، تهران، انتشارات امیرکبیر
ــــــــــــــــــــــــ، (1385)، حقوق اساسی ایران، چاپ اول، تهران، مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران
فیرحی، داود، مقالۀ «مفهوم وکالت در فقه و حقوق اسلامی»، شمارۀ 25، ماهنامۀ همشهری، فروردین و اردیبهشت 1387
قهرمانی، نصرالله؛ یوسفی محله، ابراهیم (بی‌تا)، مجموعۀ کامل قوانین و مقررات وکالت، چاپ دوم، تهران، انتشارات مجد
 کیدری، قطب‌الدین محمد‌بن حسین، (1416)، اصباح الشیعه بمصباح‌الشریعه، چاپ اول، قم، مؤسسۀ امام صادق علیه السلام
محقق حلی، نجم‌الدین جعفر‌بن حسن، (1408)، شرایع‌الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جلد 2، چاپ دوم، قم، مؤسسۀ اسماعیلیان
مدنی، سید جلال‌الدین(1373)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، جلد 1، چاپ دوم، بی‌جا، نشر همراه
مطهری، مرتضی (1391). زن و مسائل قضائی و سیاسی، چاپ اول، انتشارات صدرا
 ممدوحی کرمانشاهی، حسن (1387). حکمت حکومت فقیه، چاپ چهارم، بی‌جا، مؤسسۀ بوستان کتاب
مؤتمنی طباطبایی، منوچهر (1380)، حقوق اساسی (کلیات و رژیم‌های مهم سیاسی)، چاپ اول، تهران، نشر میزان
نایینی، میرزا محمد حسین (1424)، تنبیه‌الامة و تنزیه‌الملة، چاپ اول، قم، انشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم
 نجفی اسفاد، مرتضی؛ محسنی، فرید (1379)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی
 نفیسی (ناظم‌الاطباء)، علی اکبر (2535)، فرهنگ نفیسی، ج 5، بی‌جا، کتابفروشی خیام
هاشمی، سید محمد (1379)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد 2، چاپ چهارم، بی‌جا، نشر دادگستر
یزدی، سید محمد کاظم (1414)، تحقیق و تعلیق محمد حسین طباطبایی، تکملة العروة الوثقی، جلد 1، چاپ اول، قم، کتابفروشی داوری.