بررسی مسئولیت ناشی از نقض عقد مزارعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیأت علمی گروه حقوق، دانشگاه قم

چکیده

دربارة پذیرش یا عدم پذیرش مسئولیت قراردادی، در فقه اختلاف نظر وجود دارد. همانند بسیاری از مسائل دیگر، در مورد این مسئله بحث مستقلی در فقه دیده نمی‌شود و مطالب دربارۀ آن را باید در میان فروعات فقهی جست‌وجو کرد. هدف این مقاله بررسی یکی از مصادیق این بحث، یعنی مسئولیت ناشی از نقض عقد مزارعه است. انتخاب موضوع مذکور به این سبب بود که بحث از ضمان نقض تعهد در عقد مزارعه، یکی از مواضع مهم و شایان توجهی است که در آنها بحث مسئولیت ناشی از نقض قرارداد و صورت‌های مختلف آن، مورد توجه دقیق فقها قرار گرفته است. 
مقالة حاضر پس از ارائة بحثی در مورد ماهیت عقد مزارعه، به بررسی مسئلة ترک زراعت توسط عامل و عدم تسلیم زمین از سوی مالک می‌پردازد و برای این منظور از روش استقرایی و تحلیل مفهومی کمک می‌گیرد. از مباحث مطرح‌شده می‌توان نتیجه گرفت که هرچند به‌نظر مشهور فقها، نقض عقد مزارعه موجب مسئولیت قراردادی به‌معنای دقیق کلمه نمی‌شود، پذیرش خسارت نقض قرارداد نیز طرفدارانی دارد و می‌توان آن را تقویت کرد. نظریات مطرح‌شده در این مبحث و مبانی آنها را می‌توان به عقود مشابه نیز تسری داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Liability for Breach of the Contract of Muzara’ah

نویسنده [English]

  • Esmail Nematollahi
Qom University
چکیده [English]

There is disagreement as to the acceptance or rejection of contractual liability in Islamic jurisprudence. Like many other topics, there could not be found a distinct discussion regarding the question at hand in Islamic jurisprudence, and materials must be attracted from here and there.
This article deals with a case study of this topic in the contract of muzara’ah (agricultural partnership). Thus, after a survey on the nature of this contract, it goes on studying the breach of contract by cultivator and agent separately. From this study, it could be concluded that, as against the famous view, acceptance of damages for breach of contract is favored by some Imamiah jurists and could be supported.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tort
  • liabilty
  • contractual liability
  • Imamiah Jurisprudence
  • Contract of Muzare’eh