تحلیل روایت ابی‌بصیر مبنی بر عدم بطلان خون مسلمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

گرچه در قتل عمد، گرفتن دیه از قاتل منوط به رضایت او و ولیّ دم است (یعنی دیه، تصالحی است)، در روایت ابی‌بصیر دربارۀ قاتل عمدی که فرار کرده و به او دسترسی نیست، به گرفتن دیه از اموالش و در مرحلۀ بعد از اقارب او و در نهایت از بیت‌المال حکم شده است. دربارۀ این روایات سؤالات متعددی مطرح شده، مثل اینکه آیا حکم این روایت، خاص مورد خودش است یا به موارد دیگر از جمله خودکشی یا کشته شدن قاتل توسط غیر ولیّ دم و بدون اذن او نیز تسری پیدا می‌کند؟ آیا در قتل شبه‌عمد هم می‌توان در صورت عدم تمکن قاتل، از اقارب و در مرحلۀ بعد از بیت‌المال دیه را گرفت؟ این مقاله به بررسی این روایت می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Abi Basir’s Hadith Concerning non-Annulment of Muslims’ Blood

نویسنده [English]

  • Ahmad Hajidehabadi
Assistant Professor, Tehran University, Qum Farabi College
چکیده [English]

Though, in intentional murder, blood-money which should be received depends upon agreement between him and heirs of the murdered person (in other words, it is reconciliatory), according to Abi Basir’s hadith, if a murderer escapes and cannot be found, blood-money should be taken from his properties and, if this is not possible, in the next stage from his relatives, and finally from Public Treasury. There are many questions about this hadith from among which we may mention the following ones: “Does this hadith concern its own occasion or may it be generalized to cover cases such as cases in which the murderer commits suicide or is killed by someone other than the heir of the murdered person and without his [heir’s] permission? Concerning quasi intentional murder, if the murderer has no financial ability, may blood-money be taken from his relatives and then from Public Treasury? The present article discusses this hadith and questions about it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • payment of blood-money from Public Treasury
  • payment of muclt by relatives
  • payment of mulct by paternal relatives (‘aqilah)
  • declaratory law
  • defining law