اندیشه ورزی در استنباط فقه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 کارشناس ارشد الهیات، گرایش فقه و حقوق دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

کمال و سعادت بشری در گرو اندیشه و تعقل است و اندیشه‌ورزی، دعوت به تفکر و همچنین سلب محدودیت از عقل و اندیشه تعریف شده است. پرسش اصلی مقاله این خواهد بود که اسلام در تحقق این امر در مباحث اصول فقه (که علم استنباط فقه و یکی از منابع آن عقل است) برای اندیشه‌ورزی چه اعتباری قائل شده است؟ هدف این مقاله اثبات وجود اندیشه‌ورزی در حد متعالی عقلانی در اصول فقه است، چراکه اصول فقه؛ علم به قواعد عمومی و عناصر مشترک در عملیات استنباط احکام شرعی (فرعی) است و روش صحیح استنباط را از منابع فقهی به ما مى‌آموزد. از این‌ رو علم اصول مانند علم منطق علمی دستورى است. برای تحقق این هدف به تحقیق توصیفی- تحلیلی در این زمینه پرداخته شده است و در نهایت به این نتیجه رسیده‌ایم که اصول فقه نه تنها مخالف اندیشه‌ورزی نیست، حتی برای درست‌ اندیشیدن نیز اصول و قواعدی ارائه کرده است و از روش‌هایی که اعتبار عقلانی ندارند، دوری می‌کند. همچنین به عقل وبنای‌ عقلا اختیارات گسترده داده است و عقل را یکی از منابع استنباط می‌داند. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rationalism in Inferring Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • Amir Hamzeh Salarzaei 1
  • Ibrahim Ali Asgari 2
1 Associate Professor of Sistan and Baluchestan University
2 M. A. of Islamic Jurisprudence and Law Principles
چکیده [English]

Human perfection and happiness depends on thinking and reasoning, and rationalism is defined as invitation and encouragement to contemplation and deliberation and also avoidance of restriction from wisdom and thought. Many Islamophobians believe that Islam is incompatible with rationalism. The main question in this paper is that in Islam, accomplishing this in discussions of "principles of jurisprudence" which is the science of Inferring jurisprudence and one of its resources is wisdom, how much credit is allowed for rationalism? The purpose of this paper is to prove the existence of rationalism in a high level in "principles of jurisprudence". Based on the definitions of rationalism, "principles of jurisprudence" has been one of the sciences that has been founded to remove the barriers of reasoning and explore the reality in Islam. To fulfill this objective, a descriptive and analytical research in this field has been done and fundamental issues related to this subject have been raised. Finally, we have concluded that not only is not "principles of jurisprudence" opposed to rationalism, but it has also offered the solutions, rules and regulations for thinking. It takes rationalism away from methods that have not rational credit. It also extends the scope of wisdom and it considers wisdom as one of the resources of inference of jurisprudence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Authority
  • inference of jurisprudence
  • rationalism
  • wisdom