بررسی حجیت ظواهر قرآن (در پرتو آموزه های نهج البلاغه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه شیعه‌شناسی پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

میزان اتکا و اطمینان به ظواهر قرآن و نقش روایات در این مهم، از مبانی زبان‌شناختی قرآن کریم است و همواره حجم درخوری از مباحث اصولی و هرمنوتیکی را به خود اختصاص داده و می‌دهد. در این مقاله در صدد هستیم موضوع مذکور را نه صرفاً با رویکرد اصولی یا هرمنوتیکی، بلکه در پرتو آموزه‌های نهج‌البلاغه بررسی کنیم. در آموزه‌های امیرمومنان علی علیه‌السلام با دو دسته از بیانات مواجه هستیم. دستۀ اول شواهدی که ممکن است از آنها حجیت ظواهر قرآن و استقلال آنها در فهم و استنباط برداشت شود و دستۀ دوم شواهدی که در آنها ذو وجوه بودن قرآن یا نیازمندی به اهل بیت علیهم‌السلام در فهم مطرح و ممکن است از آنها عدم حجیت ظواهر قرآن و عدم استقلال آیات در فهم و تفسیر برداشت شود. با بررسی هر دو دسته از شواهد و ارائۀ تقریرات و نقدهای مطروحه، چنین به نظر می‌رسد نه از شواهد دستۀ اول که ناظر به استقلال و معیاریت قرآن در فهم و حجیت آنند، می‌توان به پذیرش حجیت ظواهر قرآن رأی داد و نه از شواهد دستۀ دوم که ناظر به ذو وجوه بودن قرآن و نیازمندی فهم آن به اهل بیت علیهم‌السلام و قیومیت آنان است، می‌توان نفی حجیت ظواهر قرآن را نتیجه گرفت. هر چند دست‌کم می‌توان گفت که شواهد دستۀ اول ناظر به حجیت فهم در نصوص و محکمات و شواهد دستۀ دوم ناظر به ضرورت رجوع به روایات دربارۀ مجملات و متشابهات هستند. نویسنده بر این باور است که ظواهر قرآن پس از فحص و یاس از قرائن ( نه الزاماً قرائن روایی) حجیت دارند و می‌توان به آن معنا اتکا کرد که تفصیل آن در این تحقیق خواهد آمد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Survey of Authority and Validity of Outward Aspects of Quran (In the Light of the Teachings of Nahj Al-Balaghah)

نویسنده [English]

  • Hamed Purrostami
Assistant Professor of Department of Shia Studies, College of Farabi, University of Tehran
چکیده [English]

The amount of reliability on outward aspects of the Quran and the role of traditions in it has been one of the linguistic basics of the Holy Quran and it has allocated to itself a large volume of principled and hermeneutical subjects. We faced two sets of statements in teachings of Imam Ali (pbuh). The first category are the evidences that it may be understood from them authority and validity of outward aspects of the Quran and their independence in understanding and inference. The second category are the evidences that it is mentioned in them multidimensional nature of the Quran and requirement to exegesis of Household of Prophet Muhammad (Ahl Al-Bayt); so it may be understood from them lack of authority and invalidity of outward aspects of the Quran and their dependence in understanding and exegesis. Criticizing these two understandings, author of this paper believe that after checking the evidences and despairing of them (not necessarily narrative evidences), outward aspects of the Quran have authority and validity and it can be trusted to them. This is the subject that it can be understood and derived relying on the teachings of Nahj Al-Balaghah.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Akhbarian
  • authority of outward aspects
  • exegesis
  • outward aspects of the Quran
  • teachings of Nahj Al-Balaghah
  • understanding
  • Usulian