اعتبارسنجی و نقد تضعیف رجالی محمّد بن سنان و تأثیر آن بر فقیه امامیّه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده فقه و فلسفه، پردیس قم، دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد پردیس قم، دانشگاه تهران

چکیده

محمد بن سنان زاهری (م. 220 ق) از راویان کثیرالرّوایه و تأثیرگذار بر فقه و حدیث امامیّه، بر اساس دلایل و شواهدی که غالباً از رجال کشّی نشأت می‌گیرند؛ مورد تضعیف رجالیون و بالتّبع، فقیهان شیعه واقع گردیده است. منقولاتی معتبر از موثّقین شیعه، مانند ایّوب بن نوح و فضل بن شاذان، اتّهام غلو و همچنین مذمّت وی توسّط امام جواد‌(ع)؛ از جمله شواهد و مستندات ضعف این راوی محسوب شده اند. ما در این نوشتار به اعتبارسنجی و ارزیابی این گزاره‌ها پرداخته و با شیوه تتبّع تام در مجامع روایی و توجّه به قراین مختلف، در نهایت به این نتیجه دست می‌یابیم که محمد بن سنان از «ثقات اصحاب امامیّه» بوده و دلایل تضعیف وی، هرچند از جهت سند معتبرند، در باز اندیشی انتقادیِ متن، از حیث دلالت مخدوش بوده و در قدح مخلّ به وثاقت راوی هیچ‌گونه صراحتی ندارند؛ فلذا دیدگاه فقیهانی که وی را موثّق می‌دانند مورد تأیید است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation and Criticism of Weakening of Muhammad ibn Sanan and Its Effect on Imamieh Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • Habib Allah Taheri 1
  • Mohammad Hakim 2
1 Ph.D
2
چکیده [English]

Muhammad ibn Sanan Zaheri (d. 220 AH), a narrator with the numerous narratives and influential in Imamiehjurisprudence and hadith, has been weakened by Rejalion (Narrators of Hadiths) and of course Shiite jurisprudents based on evidences mostly derived from "Rejal of Kashshi". Valid citations of authentic Shiite scholars, like Ayyub ibn Nuh and Fazl ibn Shazan, accusation of overstatement and also disapproval of him by Imam Javad (AS) are some of evidences and documentations which show us the weakness of this narrator. On this paper we have evaluated these propositions on the basis of integral research in narrative collections and paying attention to different evidences, and finally we have concluded that Muhammad ibn Sanan would be one of the trustworthy Imamieh followers and all the reasons presented to weaken him, although they are from valid documents, but in the critical rethinking in the context, they would be altered on implication and there is no precision on blaming detrimental to narrator's reliability. Therefore, the viewpoint of the jurisprudents who confirmed him is approved.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Muhammad ibn Sanan
  • Rejal of Kashshi
  • Criticism of context
  • Relationship between jurisprudence and Rejal (Narrators of Hadiths)
  • Weakening and verifying