بررسی مبانی فقهی نفوذ وصیت میّت مسلم به اهدای اعضای خود

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد سطح حوزه، حوزة علمیه، قم، ایران

10.22059/jorr.2024.349203.1009195

چکیده

از مسائل نوظهور مسئلة وصیت به اهدای عضو میت مسلم است که در نفوذ و عدم نفوذ آن بین فقها دیدگاه مختلفی وجود دارد. این اختلاف ناشی از اختلاف در صدق یا عدم صدق هتک حرمت میت، مثله کردن، مالکیت و سلطنت انسان بر اعضا، حرمت انتفاع از اجزای میت، محذوریت تأخیر دفن میت، و به یک کلام تحقق شروط وصیت نافذ یا عدم تحقق آن است و با نظر به اینکه جمع‌بندی دیدگاه‌های مختلف و توجه انتقادی به مبانی آن‌ها در استنباط دیدگاه صحیح از اهمیت دوچندانی برخوردار است این نوشتار می‌کوشد با بازخوانی دیدگاه‌ها و بیان ادلة مطرح و مصور حکم مسئلة پیش‌گفته را از کتاب و سنت و عقل استنباط کند. دیدگاه نهایی تحقیق حاضر نفوذ وصیت یادشده به حکم اولی به استناد ادله‌ای مانند ارتکاز حسن نفوذ وصیت فوق نزد عقلا، تحول کارکرد اعضای میت، و عموم ادلة نقلی نفوذ وصیّت و عدم وجود معارض است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Examining the Jurisprudential Foundations of the Influence of Muslim's Will on Donating Organs

نویسنده [English]

  • Hossein Bahrami Agdam
Seminary level professor, seminary, Qom, Iran
چکیده [English]

The matter of the will to donate the organs of a deceased Muslim is of emerging issues. However, in influence and its lack of influence among jurists there is no consensus. The differences, in turn, are due to the variations in reasons for implementation. These reasons include the truth or falsehood of the desecration of the deceased, the mutilation of the deceased, Members’ ownership and monarchy of man over the deceased, the prohibition of profit from components, delays in burying the deceased, and the requirement to fulfill obligations. Regarding that a view to the conclusion of different perspectives and critical attention to their fundamentals  are particularly important to find the correct view, this article tries to re-examine the views and arguments presented. According to the warrant, issues must be deduced from Scripture and tradition. The final research approach is the influence of the mentioned will of the deceased based on the primary rulings, evidenced by reasons such as the established perception of the goodness of the influence of the above-mentioned will in the eyes of the wise, the transformation in the function of the deceased members, public arguments of will influence, and the absence of conflict.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wills
  • brain death wills
  • organ donation wills
  • organ donation
  • royalty and ownership of organs
ـ قرآن کریم.
بهجت، محمدتقى (1378). رساله توضیح المسائل (دفتر معظم له). چ 21. قم: شفق.
تبریزی، جواد (1416 ق). صراط النجاة فى اجوبة الاستفتائات (دفتر نشر برگزیده). بی‌جا: بی‌نا.
حائری، کاظم (بی‌تا). الفتاوی المنتخبة. چ 4. قم: دار البشیر.
حرّ عاملى، محمّد بن حسن (1409 ق). وسائل الشیعة. قم: مؤسّسة آل البیت ع لإحیاء التّراث.
حسینی شیرازی، محمد (1375). المسائل المتجددة. چ 2. بیروت: دار الصادق.
حکیم، محمّد سعید (1425 ق). الاستنساخ البشری وفتاوى طبیة. چ 4. قم: دار الهلال.
خامنه‌ای، سید علی (1420ق). أجوبة الاستفتاءات. بیروت: الدار الاسلامیة.
خراسانی، وحید (1428 ق). منهاج الصالحین. چ 5. قم: مدرسه باقر العلوم.
خمینی، روح‌الله (بی‌تا). تحریر الوسیلة. بی‌جا: موسسة النشر الاسلامی.
روحانی، محمدصادق (1414 ق). المسائل المستحدثة. قم: دار الکتاب.
سیستانی، علی (1414 ق). منهاج الصالحین. قم: مکتب معظم له.
شبستری، عبدالحسین (1418 ق). الفایق فی رواة و اصحاب الصادق علیهالسلام. قم: النشر الاسلامی.
صافى، لطف‌اللّه (1415 ق). استفتائات پزشکى. بی‌جا: دار القرآن الکریم.
صانعى، یوسف (1375). رساله توضیح المسائل. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزة علمیه.
طوسى، محمد بن حسن (1387).‌ المبسوط فی فقه الإمامیة‌. چ 3. تهران: المکتبة المرتضویة‌.
ــــــــــــــــــــــ (1407 ق).‌ تهذیب الأحکام. چ 4.‌ تهران: دار الکتب الإسلامیة‌‌.
فاضل، محمد (1375). جامع المسائل. بی‌نا: مطبوعاتی امیر.
فضل‌الله، محمدحسین. پایگاه اطلاعرسانی. استفتائات، التشریح ـ زراعة وهبة الأعضاء. الموت الرحیم.
فیاض، محمداسحاق (1426 ق). المسائل المستحدثة. کویت:‌ مؤسسة محمد رفیع حسین.
کشّى، محمد بن عمر (1409 ق). رجال الکشی ـ اختیار معرفة الرجال.‌ مؤسسة نشر دانشگاه مشهد‌.
مظاهری، حسین (1389). رساله توضیح المسائل. چ 15. بی‌نا: مؤسسة فرهنگی‌ـ مطالعاتی الزهرا(س).
مفتی شیعه، محمد (بی‌تا). توضیح المسائل. بی‌نا: فراهانی.
مکارم‌، ناصر (1427 ق). الفتاوى الجدیدة‌. چ 2. قم: انتشارات مدرسة امام على بن ابى‌طالب(ع)‌.
منتظری، حسین‌علی(1381). احکام پزشکی. بی‌جا: سایه.
موسوی‏اردبیلی، سید عبدالکریم (1418 ق). الفتاوی الواضحة. قم: نجات.
موسوی خویی، أبوالقاسم (1410 ق). منهاج الصالحین. چ 28. قم: مدینة العلم‌.‌
ــــــــــــــــــــــــ (1374). مصباح الفقاهة.چ 2. قم: سید الشهداء.
نجفی، محمدحسن (1368). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. چ 3. تهران: دار الکتب الاسلامیة.
نورى، حسین (بی‌تا). رساله توضیح المسائل. چ 7. قم: مؤسسة مهدى موعود(عج).
هاشمی شاهرودی، سید محمود. پایگاه اطلاعرسانی. استفتائات. مسائل مستحدثه. مسائل پزشکی. اهدای اعضا.
Holy Quran. (in Arabic)
Behjat, M.T. (1999). Resale Tozhih Al-Masael (Doftar Moazzam Leh). 20th edition. Qom: Shafaq. (in Persian)
Fayyad, M.I. (2005). Al-Masael Al-mostahdache. Kuwayt: Foundation of the late Muhammad Rafi Hussein. (in Arabic)
Fazil, M. (1996). Jami al-Masael. No location: Published Amir. (in Arabic)
Fazlullah, M.H. Information Base. polls. interpretations-planting and caring for the organs. Alamut al-Rahim. (in Arabic)
Haeri, K. (n.d). Al-Fatawi al-Montahkebe. 4th edition. Qom: Dar al-Bashir. (in Arabic)
Hakim, M.S. (2004). Al-Istansakh al-Bishri and medical rulings. 4th edition. Qom: Dar al-Hilal. (in Arabic)
Hashemi Shahroudi, S. M. Information Base. polls. new issues. medical issues. organ donation. (in Persian)
Horr Aamili, M. H. (1988). Wasail Al-Shiah. Qom: Al-Bayt Foundation for the Revival of Heritage. (in Arabic)
Hosseini Shirazi, M. (1976). Al-Masal al-Muddajdah. 2nd edition. Beirut: Dar al-Sadiq. (in Arabic)
Kashi, M. U. (1988). Rijal al-Kishi. No Place of publication: Daneshgah Mashhad Publishing Foundation. (in Arabic)
Khamenei, S. A. (1999). Ajuba al-Istftatayat. Beirut: Al-Dar al-Islamiya. (in Arabic)
Khomeini, R. (n.d). Tahrir al-Wasilah. No place of publication: Al-Nashr-ol-Islami Institute. (in Arabic)
Khorasani, W. (2007). Minhaj al-Salihin. 5th edition. Qom: Baqir al-Uloom School. (in Arabic)
Makarem, N. (2006). Al-Fatawi Al-jadide. 2nd edition. Qom: Imam Ali Ibn Abi Taleb School Publications. (in Arabic)
Mazaheri, H. (2010). Resale Tozhih Al-Masael. 15th edition. No place of publication: Al-Zahra Institute of Cultural Studies. (in Persian)
Montazeri, H.A. (2002). Ahkame  Pezshki. No place of publication: Sayeh Publishing House. (in Persian)
Mousavi Ardebili, S. A.K. (1997). Al-Futtawi Al-Wawde. Qom: Nejat. (in Arabic)
Mousavi Khoei, A.Q. (1986). Minhaj al-Salihin. 28th edition. Qom: Madinat al-'Ilm Publishing. (in Arabic)
-------------------------. (1995). Misbah al-Fiqaha. 2nd edition. Qom: Sayyid al-Shuha. (in Arabic)
Mufti Shi'a, M. (n.d). Tozhih Al-Masael. No place of publication: Farahani Publications. (in Persian)
Najafi, M.H. (1989). Jawaher al-Kalam fi Sharh al-Sharia al-Islam. 3rd edition. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyya. (in Arabic)
Nouri, H. (n.d.). Resale Tozhih Al-Masael. 7th edition. Qom: Mehdi Mouwad Institute(Aj). (in Persian)
Rouhani, M.S. (1993). Al-Masail Al-Mustadhdhah. Qom: Dar Al-Kitab. (in Arabic)
Safi, L.A. (1994). Stiftat Pzshki. No place of publication: Dar al-Qur'an al-Karim. (in Persian)
Sane'i, Y. (1994). Resale Tozhih Al-Masael. Qom: Center for the Spread of Islamic Notifications Book, Hawza Al-Alamiyyah. (in Persian)
Shabestri, A.H. (1997). Al-Faiq fi Rawa'at and Companions of al-Sadiq, peace be upon him. Qom: Al-Nashar al-Islami Foundation. (in Arabic)
Sistani, A. (1993). Menhaj al-Salehin. Qom: Moazzam Leh School. (in Arabic)
Tabrizi, J. (1995). Sarat al-Najat fi Ajuba al-Istaftaat (Barghazide Publishing House). No place of publication: No printing date. (in Arabic)
Tussi, M. H. (1986). Tahzib Al-Ahkam. 4th edition. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyya. (in Arabic)
--------------. (2008). Al-Mabsoot fi Fiqh al-Imami. 3rd edition. Tehran: Al-Murtazavi Library. (in Arabic)