برون رفت از چالش ماهیت طلاق قضایی با اشتراط رجوع به اراده اصلاح

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فقه و حقوق، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 گروه علوم قرآن و فقه، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

در طلاق قضایی، بدون اینکه زوج راضی به طلاق باشد حاکم شرع در شرایطی خاص، همسر او را طلاق می‌دهد. یکی از مباحث مهم در مورد طلاق قضایی، رجعی یا بائن بودن آن است چرا که آثار متفاوتی بر آن مترتب می‌گردد. گروهی بر این عقیده‌اند که طلاق قضایی، رجعی است و گروه دیگر، آن را بائن می‌دانند، بائن بودن آن، با موازین فقهی انطباق ندارد و رجعی بودن، باعث نقض غرض از تشریع طلاق قضایی است. در این مقاله با بیان اشتراط حق رجوع به اراده اصلاح در طلاق رجعی، مشکل رجعی دانستن طلاق قضایی حل می‌شود و نقض غرض طلاق حاکم هم پیش نمی آید. جستار حاضر که به روش توصیفی-انتقادی سامان یافته است، با نقد دیدگاه مشهور، که اراده اصلاح را شرط رجوع نمی‌دانند، مضمون آیات 228، 229 و 231 سوره بقره را واکاوی و دیدگاه های مختلف راجع به آنها را مورد نقد و بررسی قرار داده است و نهایتا وجود این شرط را برای رجوع لازم می‌داند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The challenge of the nature of the judicial divorce's solution by conditioning return to correction will

نویسندگان [English]

  • Ali Jafari 1
  • Mostafa Dehghan 2
1 Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, College of Farabi, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Department of Quranic Sciences and Jurisprudence, Faculty of theology and Islamic studies, University of Shiraz, Shiraz, Iran
چکیده [English]

In judicial divorce, when a couple is neither satisfied nor divorced, the religious judge divorces the wife for specific reason and at the wife's request. What is important in the context of divorce is its nature, because it has different effects depending on that nature. The issue of divorce is controversial. A group believes that it is reciprocal while the other group holds a different perspective, asserting that each of these views has important and fundamental issues. In this article, by expressing the right to refer to the reform of the divorce, the problem of redressing the divorce is resolved and there is no violation of the rule of divorce. The present article reviews the contents of verses 228, 229 and 231 of Surah Baqarah, criticizing the viewpoint of the well-known jurisprudent that argues that the will of reform is not a condition. It also examines the various views on this matter, and finally, affirms the existence of this condition as necessary for the referral.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Correction will
  • Judicial divorce
  • Reversionary divorce
  • Right to reversion

مراجع

ابن‌منظور، محمد بن مکرم (١٤١٤ ق). لسان العرب. بیروت: دار الفکر ـ دار الصادر.
ابوالحسین، احمد بن فارس (١٤٠٤ ق). معجم مقاییس اللغه. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم.
ابوحیان اندلسی، محمد بن یوسف (١٤٢٠ ق). البحر المحیط فی التفسیر. بیروت: دار الفکر.
آخوند خراسانی، محمدکاظم (١٤٠٩ ق). کفایه الاصول. قم: مؤسسه آل البیت(ع).
اردبیلی، احمد بن محمد (بی‌تا). زبده البیان فی احکام القرآن. تهران: المکتبه الجعفریه لاحیاء آثار الجعفریه.
بحرانی، یوسف ابن احمد (١٤٠٥ ق). الحدائق الناظره فى احکام العتره الطاهره. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (١٤٠٠). ترمینولوژی حقوق. چ 35. تهران: گنج دانش.
جعفری، علی و دهقان، مصطفی (١٤٠٢). نقد و بررسی ثمره‌های دو نظریة زوجیت حقیقی و زوجیت حکمی در طلاق رجعی. پژوهش‌های فقهی، ۱۹(۱)، ٧٣ ـ ٨٤.
جوهری، اسماعیل بن حماد (١٤١٠ ق). الصحاح ـ تاج اللغة و صحاح العربیة. بیروت: دار العلم للملایین.
حسینی جرجانی (١٤٠٤ ق). تفسیر شاهی. تهران: نوید.
حسینی شهرستانی، محمدحسین (بی‌تا). غایه المسئول فی علم الاصول. قم: موسسة آل البیت(ع).
حلى، حسین (١٤١٥ ق). بحوث فقهیه. قم: مؤسسة المنار.
حلى، مقداد بن عبدالله سیوری (١٤٢٥ ق). کنز العرفان فی فقه القرآن. قم: مرتضوی.
خمینی، سید روح‌الله (١٤٣٤ ق). تحریر الوسیله. قم: مؤسسة نشر اسلامی.
خونی، سید ابوالقاسم (۱۳۵۲). اجود التقریرات. قم: مطبعه العرفان.
سبحانی، جعفر (١٤١٤ ق). نظام الطلاق فی الشریعه الاسلامیه الغراء. قم: مؤسسة امام صادق(ع).
سبزواری، سید عبدالأعلى (١٤١٣ ق). مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام. قم: مؤسسة المنار.
سند البحرانی، محمد (١٤٢٩ ق). سند العروه الوثقى کتاب النکاح. قم: مکتبه فدک.
طباطبائی مجاهد، محمد بن على (١٢٩٦ ق). مفاتیح الاصول. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
طباطبائی، سید محمدحسین (١٤١٧ ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طریحی، فخرالدین (١٤١٦ ق). مجمع البحرین. تهران: کتاب‌فروشی مرتضوی.
فیض کاشانی، محمدمحسن (١٤٠٦ ق). الواقی. اصفهان: کتابخانة امام امیرالمؤمنین على(ع).
فیومی، احمد بن محمد (بی‌تا). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی. قم: منشورات دار الرضی.
قرشی، سید علی‌اکبر (١٤١٢ ق). قاموس قرآن. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
کاتوزیان، ناصر (۱۳۹۶). قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. تهران: میزان.
کاظمی خراسانی، محمدعلی (١٤٢٤ ق). فوائد الاصول. قم: مؤسسة نشر اسلامی.
کاظمی، جواد ابن سعد (بی‌تا). مسالک الافهام الى آیات الأحکام. بی تا.
کلانتری، ابوالقاسم (۱۳۸۳). مطارح الانظار. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
محقق حلی، جعفر بن حسن (١٤٠٨ ق). شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
مطهری، مرتضی (بی‌تا). مجموعه آثار استاد مطهری. قم: صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر (۱٣٧٤). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
موسوی قزوینی، سید ابراهیم (۱۳۷۱ ق). ضوابط الأصول. قم: مؤلف.
واعظ الحسینی البهسودی، سید محمدسرور (١٤٢٢ ق). مصباح الاصول. قم: مکتبه الداورى.
یزدی، محمد (١٤١٥ ق). فقه القرآن. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
Abu Al-Hussein, A. F. (1984). The dictionary of comparisons. Qom: Islamic Propaganda Office of Qom Seminary. (in Arabic)
Akhund Khorasani, M.K. (1989). Sufficiently basic. Qom: Al-Al-Bayt Institute, peace be upon him. (in Arabic)
Andalusi Abuhian, M. Y. (1999). Al-Bahr al-Muhayt in al- Tafseer. Beirut: Dar al-Fakr. (in Arabic)
Ardebili, A. M. (Without date). Zubadah al-Bayan in the rules of the Qur'an. Tehran: Al-Maktabeh Al-Jaafarieh Lahiya Athar Al- Jaafarieh. (in Arabic)
Bahrani, Y. A. (1985). Al-Hadaiq al-Nazarah in the laws of al- Atrah al-Tahirah. Qom: Islamic Publications Office affiliated with Qom Seminary Teachers Society. (in Arabic)
Faiz Kashani, M.M. (1986). Alwafi. Isfahan: Library of Imam Amir al-Mominin Ali (peace be upon him). (in Arabic)
Fayoumi, A. M. (Without date). Al-Masbah al-Munir in Gharib al-Sharh al-Kabir by Al-Rafa'i. Qom: Dar al-Razi's manifestos. (in Arabic)
Hali Researcher, J. Hassan. (1988). Islamic Laws in Halal and Haram issues. Qom: Ismailian Institute. (in Arabic)
Hali, H. (1995). Jurisprudential research. Qom: Al Manar Institute. (in Arabic)
Hali, M. A. S. (2005). Kanz al-Irfan fi fiqh al-Qur'an. Qom: Mortazavi Publications. (in Arabic)
Hosseini Jurjani (1984). Tafsir Shahi. Tehran: Navid Publications.
Hosseini Shahrashtani, Mohammad Hossein. (Without date) The goal of responsibility in science. Qom: Al-Al-Bait Institute. (in Arabic)
Ibn Manzoor, M. M. (1994). Arabic language. Beirut: Dar al-Fakr-Dar al-Esq. (in Arabic)
Jafari Langroudi, M.J. (2021). Terminology rights. 35th edition. Tehran: Ganj Danesh Publications. (in Persian)
Jafari, A. & Dehghan, M. (2021). Criticism and examination of the results of two theories of true marriage and legal marriage in retroactive divorce. Jurisprudential Research, 19(1), 73-84. (in Persian)
Johari, I. H. (1990). Al-Sahah - Taj al-Lagha and Sahah al- Arabiya. Beirut: Dar al-Alam Lalmalayin. (in Arabic)
Katouzian, N. (2016). Civil in the current legal order. Tehran: Mizan Publishing. (in Persian)
Kazemi Khorasani, M.A. (2005). Benefits of Asul. Qom: Islamic Publishing Institute. (in Arabic)
Kazemi, J. S. (Without date). Masalak Al-Afham to Ayat Al- Ahkam. (in Arabic)
Khoei, S. A. (1974). Ajud al-Takrirat. Qom: Al-Irfan Publishing House. (in Arabic)
Khomeini, S. R. (2013). Tahrir al-Wasila. Qom: Islamic Publishing Institute. (in Arabic)
Makarem Shirazi, N. (1997). Sample interpretation. Tehran: Darul Kitab al-Islamiya. (in Persian)
Motahari, M. (2012). A collection of Professor Motahari. Qom: Sadra. (in Persian)
Mousavi Qazvini, S. I. (1993). Principles. Qom: Author.
Kalantar, , A. (2013). Matarah al-Nazar. Qom: Jamal al-Fikr al-Islami. (in Arabic)
Qurashi, S. A.A. (1992). Quran dictionary. Tehran: Dar al- Kitab al-Islamiya. (in Arabic)
Sabzwari, S. A.A. (1993). Mahez al-Ahkam in stating the halal and haram. Qom: Al Manar Institute. (in Arabic)
Sanad Al-Bahrani, M. (2010). Sanad al-Arwa al-Waqhi/Kitab al-Nikah. Qom: Fadak School. (in Arabic)
Sobhani, J. (1994). Divorce system in the Islamic Shari'ah al-Ghara. Qom: Imam Sadiq Institute. (in Arabic)
Tabatabai Mujahid, M. A. (1976). Mofatih al-Asul. Qom: Al-Al-Bayt Institute, peace be upon him. (in Arabic)
Tabatbai, S. M.H. (1997). Al-Mizan in Tafsir al- Qur'an. Qom: Islamic Publications Office. (in Arabic)
Tarihi, F. (1996). Bahrain Assembly. Tehran: Mortazavi bookstore. (in Arabic)
Vaez al-Hosseini al-Bahsoudi, S. M.S. (2002). Misbah al-Asul. Qom: Al-Davari School. (in Arabic)
Yazdi, M. (2005). Jurisprudence of the Qur'an. Qom: Ismailian Institute. (in Arabic)
 
 
مجله علمی
دوره 20، شماره 3
مهر 1403
صفحه 169-179

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 آذر 1402
  • تاریخ بازنگری: 03 بهمن 1402
  • تاریخ پذیرش: 03 بهمن 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار