امکان‌سنجی فقهی تطبیق عنوان غیبت در انتشار تصویر متهمان از رسانۀ ملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه فقه و مبانی حقوق، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی(ره)، تهران، ایران

2 گروه فقه و مبانی حقوق، دانشکدۀ الهیات و گروه معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی(ره)، تهران، ایران

چکیده

انتشار تصویر متهمان در مرحلۀ تحقیقات مقدماتی جرم، علاوه بر آنکه بر اساس مواد 91 و 96 آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 موجب مسئولیت کیفری است، در بعضی از حالات می‌تواند منطبق با عناوین محرمۀ فقهی باشد. از طرفی رسانه‌ها برای تحقق کارکرد اطلاع‌رسانی نیازمند تصویربرداری از متهمان در مرحلۀ تحقیقات مقدماتی جرم هستند که به جهت منع قانونی و شرعی با شطرنجی کردن چهرۀ متهمان این تصاویر را منتشر می‌کنند. در این پژوهش در گام اول به روش آزمایشی تأثیر شطرنجی کردن چهرۀ متهم در شناخت هویت آن‌ها در گزارش‌های خبری اخبار 18:30 رسانۀ ملی در بازۀ زمانی سال 1400 تا 1401 بررسی شد و در گام بعدی به روش اسنادی‌ـ کتابخانه‌ای امکان‌سنجی تطبیق عنوان غیبت در انتشار این تصاویر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل آماری نشان داد شطرنجی کردن تصویر متهمان تأثیری در عدم شناسایی هویت آن‌ها در گزارش‌های خبری ندارد و در نتیجه انتشار این تصاویر موجب آشکار شدن عیوب انتسابی متهم می‌شود که در صورتی که این عیب واقعیت داشته باشد مصداق عنوان غیبت و در صورتی که این عیوب منطبق بر واقع نباشد حکم بهتان را خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential Feasibility of Applying the Title of Backbiting in the Release of the Picture of the Accused in the National Media

نویسندگان [English]

  • Hamid Reza Mohammadi 1
  • Hamid Reza Basiri 2
1 MSc. Student, Department of jurisprudence and fundamentals of law, Faculty of Theology and Islamic Studies, Allameh Tabataba'i University. Tehran. Iran
2 Department of jurisprudence and fundamentals of law, Faculty of Theology and Islamic Studies, Allameh Tabataba'i University. Tehran. Iran
چکیده [English]

Releasing the picture of the accused during the preliminary investigation stage of the crime, according to articles 91 and 96 of the Criminal Procedure Code approved in 2012, is subject to criminal liability, in some cases it can also conform to the jurisprudentially unlawful titles. On the other hand, to fulfill the function of informing, the media needs to take pictures of the accused in the preliminary investigation stage of the crime and since it is legally and judicially forbidden to release the pictures, they pixelate and then release the picture of the accused. Therefore, this research investigated in the first step, the effect of blurring the face of the accused in recognizing their identity in the news reports of the 18.30 national media in the period of 1400-1401. In the next step, using the documentary-library method, the feasibility of application of the title of backbiting in the release of these pictures was investigated. The results of the statistical analysis showed that blurring the picture of the accused has no effect on not identifying their identity in the news reports. As a result, the release of these pictures results to revealing the attributive deficiencies of the accused to be revealed. If it is so, then it will be an instance of backbiting, if not, the sentence of accusation will follow.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Absence
  • defendant'
  • s rights.Image release
  • Privacy
  • vilification
ابن‌اثیر، مجدالدین أبو السعادات (1399 ق). النهایه فی غریب الحدیث و الأثر. بیروت: المکتبه العلمیه.
ابن عبدالکریم صفی‌ پوری، عبدالرحیم (1396). منتهی الارب فی لغت العرب. تهران: امید مجد.
ابن‌فارس القزوینی الرازی، احمد (1399 ق). معجم مقاییس اللغه. بیروت: دار الفکر.
ابن‌منظور الانصاری، محمد بن مکرم (1414 ق). لسان العرب. چ 3. بیروت: دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع.
احمدی بن کمری، سعید (1397). بررسی مصادیق و مستثنیات غیبت در رسانه های ارتباط جمعی. قم: دانشگاه باقرالعلوم
جوهری، أبونصر إسماعیل بن حماد (1407 ق). الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه. بیروت: دار العلم للملایین.
حرعاملى، محمد بن حسن (1412 ق). فصیل وسائل الشیعه إلى تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
خالقی، علی (1388). تأملی بر انتشار تصویر چهرۀ متهم در روزنامه‌ها. پژوهش‌های حقوقی، دوره8، شمارۀ پانزدهم، صفحات 13-26.
خویى، سید ابوالقاسم موسوى (1377). مصباح الفقاهه. قم: داوری.
ساریخانی، عادل (1389). پژوهشی فقهی‌ـ حقوقی در جرایم مطبوعاتی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
سیدمرتضى، على بن حسین موسوى (1415 ق). رسائل الشریف المرتضى. قم: دار القرآن الکریم.
شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (1390 ق). کشف الریبه. تهران: دار المرتضوی للنشر.
شیخ انصارى، محمدامین (1415 ق). کتاب المکاسب. قم: کنگرۀ جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
شیخ طوسى، محمد بن حسن (1412 ق). تهذیب األحکام. چ 4. دارالکتب الاسلامیه.
فرجیها، محمد (1385). بازتاب رسانه‌ای جرم. رفاه اجتماعی،دوره6، شمارۀ بیست و دوم، صفحات57-86.
فیروزآبادی، محمد بن بعقوب (1415 ق). قاموس المحیط. بیروت: دار العلم.
فیومی، احمد بن محمد (1405 ق). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی‌. بیروت: منشورات دار الرضی‌.
کرکى عاملى، محقق ثانى، على بن حسین (1414 ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام.
موسوی خمینى، سید روح‌اللّه (1415 ق). المکاسب المحرمه. قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى (قدس سره).
میرشکاری، عباس (1397). استثناهای حق بر تصویر. مطالعات حقوق تطبیقی، دوره9، شمارۀ یکم، صفحات 451-472.
نراقى، احمد بن محمد مهدى (1415 ق). مستند الشیعه فی أحکام الشریعه. قم: مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام.
Ibn-Athir, M.D. A.S (1978). Al-Jinaa fi Gharib al-Hadith al-Athr. Beirut: Al-Maqabah Al-Elamiya. (in Arabic)
Ibn-Abdul Karim Safi Puri, A.R. (2016). Mentehi al-Arab fi ghalat al-Arab. Tehran: Omid Majd. (in Persain)
Ibn-Fars al-Qazwini al-Razi, A. (1978). Moa'jam al-Maqays al-Laghga. Beirut: Dar al-Fakr. (in Arabic)
Ibn-Manzoor Al-Ansari, M.M (1993). Lasan al-Arab. third edition. Beirut: Dar al-Fikr for Printing and Publishing and Al-Tawzi'ah. (in Arabic)
Ahmadi Ibn Kamri, Saeed (2017). Examining examples and exceptions of absence in mass communication media. Qom: Bagheral Uloum University(in Persain)
Johari, A.N. E.H. (1986). Sahaha Taj al-Lagha and Sahaha al-Arabiya. Beirut: Dar al-Alam for millions. (in Arabic)
Hor Aameli, M.H. (1991). Fasil al-Wasal al-Shi'a to Tahsil al-Shari'a. Qom: Al-Bayt Institute, peace be upon them. (in Arabic)
Khaleghi, A. (2008). Reflections on publishing the image of the accused in newspapers. Legal Research Quarterly, 8(15),13-26. (in Persain)
Khoei, S. A. M. (1998). Mesbah al-Faqaha. Qom: Refereed. (in Arabic)
Sarikhani, A. (2010). Jurisprudence-legal research on press crimes. Qom: Research Institute of Islamic Sciences and Culture. (in Persain)
Syed-Mortaza, A. H. Mousavi (1994). Rasael al-Sharif al-Mortaza. Qom: Dar al-Qur'an al-Karim. (in Arabic)
Shahid Thani, Z. A. (1970). Kasf al-Riba. Tehran: Dar al-Mortazawi publishing house. (in Arabic)
Sheikh Ansari, M.A. (1994). al-Makasab. Qom: World Congress of Commemoration of Sheikh Azam Ansari. (in Arabic)
Sheikh Tousi, M.H. (1991). Tahzib al-Ahkam. 4th edition. Dar al-Kitab al-Islamiya. (in Arabic)
Farjiha, M. (2006). Media Reflection of Crime. Social Welfare Quarterly, 6(22),57-86. (in Persain)
Firouzabadi, M.Y. (1994). Qamoos al-Muhait. Beirut: Dar al-Elam. (in Arabic)
Fayoumi, A.M. (1984). al-Masbah al-Monir fi Gharib al-Sharh al-Kabeer by Rafi’i. Beirut: Dar al-Radi’s manuscripts. (in Arabic)
Karki Amoli, Mohaghegh Thani, Ali ebn Hussain (1993). Jami al-Maqasid fi Sharh al-Qasas. Qom: Al-Al-Bayt Institute, peace be upon him. (in Arabic)
Mousavi Khomeini, S. R. (1994). Al-Makaseb al-Muharmah. Qom: Institute for Editing and Publishing the Works of Imam Khomeini Quds Sar. (in Arabic)
Mirshkari, A. (2017). Exceptions to Image Rights. Comparative Law Studies Quarterly.9(1),451-472. (in Persain)
Naraqi, A.M.M. (1994). Mostanad alshieh fi ahkam alsharieh. Qom: Al-Al-Bayt Institute, peace be upon them. (in Arabic)