تأثیر فقهی قید «عَلَی المُؤْمِنِ» در مفاد روایت لَاضَرَرَ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق، دانشکدۀ حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق، الهیات، و علوم سیاسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، تبریز، ایران

چکیده

قید «عَلَی الْمُؤْمِنِ» تنها در یکی از نقل‌های روایت «لَاضَرَرَ» استعمال شده است. تاکنون یک تحقیق جامع و مستقل دربارۀ وجود و فقدان قید «عَلَی الْمُؤْمِنِ» این روایت و تأثیر آن در استنباط مسائل فقهی آن انجام نگرفته است. در مقالۀ حاضر محققان درصدد این کار برآمدند و سؤال اصلی تحقیق این است که تأثیر فقهی وجود و فقدان قید «عَلَی الْمُؤْمِنِ» در مفاد روایت «لَاضَرَرَ» چیست؟ پاسخ این سؤال اصلی و سؤالات فرعی مرتبط با آن به بررسی وجود و فقدان قید «عَلَی الْمُؤْمِنِ» در این روایت نیاز دارد تا تأثیر فقهی وجود و فقدان قید «عَلَی الْمُؤْمِنِ» در این روایت در ارتباط با استنباط مسائل فقهی آن تعیین شود. در تحقیق حاضر محققان مسئله را با روش تحلیلی و استنادی بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که وجود و فقدان قید «عَلَی الْمُؤْمِنِ» در مفاد این روایت، برخلاف تصور غالب محققان، هیچ تأثیری در استنباط مسائل فقهی آن ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Jurisprudential Effect of «´Alal-Mu’mini» Provision in the Content of No-Harm Narration

نویسندگان [English]

  • Heydar Bagheri Asl 1
  • Saeideh Bagheri Asl 2
1 Department of Law, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
2 Department of Private Law, Faculty of Law, Theology & Political Sciences, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
چکیده [English]

The provision «´Alal-Mu’mini» has been used only in one of quotes of the no-harm narration. So far, no comprehensive and independent analysis has been conducted on the existence and absence of the «´Alal-Mu’mini» provision in this narration and its effect on inferring its jurisprudential issues. The present article intends to do this and the main question arises here as to what is the jurisprudential effect of the existence or absence of the «´Alal-Mu’mini» provision in the content of the no-harm narration? The answer of this main question and its related sub-questions requires examining the existence or absence of the «´Alal-Mu’mini» provision in this narration in order to determine the jurisprudential effect of the existence or absence of the «´Alal-Mu’mini» provision in relation to inferring its jurisprudential issues. The present study has examined the issue through analytical-documentary method and it has come to the conclusion that the existence and absence of the «´Alal-Mu’mini» provision in the content of this narration - contrary to prevailing perception - has no effect on the inference of its jurisprudential issues.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Narration
  • No-Harm
  • No-Damage
  • Adverb
  • Al-Mu&rsquo
  • min
ـ قرآن کریم.
امامی، سید حسن (1371). حقوق مدنی. چ 11. تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
انصاری، مرتضی (1420 ق). المکاسب. تنظیم: گروه تحقیق آثار شیخ انصاری. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
حرعاملی، محمد بن حسن (1387). وسائل الشیعه الی تحصیل المسائل الشریعه (وسائل). مصحح: محمد رازی. بیروت: احیاء دار التراث.
حیدری، علی‌نقی (1379). اصول الاستنباط. قم: مکتبه المفید.
خاتمی، سید احمد (1395). درس خارج فقه. مورخ 12 و 26 و 27/11/1395 و 03/12/1395. ش:
https://www.hawzahnews.com/news/408733.
خراسانی، محمدکاظم (آخوند) (1366). کفایه الاصول محشی ابوالحسن مشکینی. الطبعه التاسعه. کتاب‌فروشی اسلامی.
رحمان‌ستایش، محمدکاظم (بی‌تا). اصول الفقه. انتشارات دانشگاه علوم قرآن و حدیث. مرکز آموزشی الکترونیکی.
سبحانی، جعفر (1420 ق). الموجز فی اصول الفقه. چ 2. قم: مؤسسه الامام صادق.
ـــــــــــــ (1388). درس خارج اصول. مورخ 29/07/1388. ش:
 https://taghrir.ismc.ir/lesson/137294/samesubject.
صدوق، محمد بن علی (1378 ق). من لایحضره الفقیه. النجف الاشرف: الحیدریه.
طباطبایی یزدی، محمدکاظم (1378 ق). حاشیه المکاسب. قم: اسماعیلیان.
طوسی، محمد بن حسن (شیخ؛ شیخ الطائفه) (1365). تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه. محقق: سید محمدحسن موسوی خراسانی. مصحح: محمد آخوندی. الطبعه الرابعه. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
عمید زنجانی، عباس‌علی (1386). قواعد فقه: بخش حقوق خصوصی 1. نهران: سمت.
فتح‌الله بن محمدجواد (شریعت اصفهانی = شیخ الشریعه اصفهانی) (بی‌تا). رساله لاضرر. قم: مؤسسه النشر الاسلامیه.
قانون مدنی ایران.
کلینی، محمد بن یعقوب (1401 ق). الکافی. بیروت: دار التعارف.
محمدی، ابوالحسن (1358). مبانی استنباط حقوق اسلامی. چ 3. تهران: دانشگاه تهران.
ـــــــــــــــــ (1373). قواعد فقه. چ 5. تهران: مؤسسۀ یلدا.
محقق حلی، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن حسن الحلی (1415 ق). شرائع الاسلام. بیروت: المؤسسه المعارف الاسلامیه.
محقق داماد، سید مصطفی (1377). قواعد فقه بخش مدنی. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
مظفر، محمدرضا (1386 ق). اصول الفقه. الطبعه الثانیه. نجف: المعارف الاسلامیه.
مکارم شیرازی، ناصر (1411 ق). القواعد الفقهیه. چ 3. مدرسۀ امیرالمؤمنین.
موسوی بجنوردی، سید محمدحسن (1419 ق). القواعد الفقهیه. محقق: مهدی مهریزی و محمدحسین درایتی. قم: هادی.
موسوی الخمینی، روح‌الله (امام خمینی) (بی‌تا). الرسائل. قم: مهر. بیچا.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1415 ق). بدائع الدرر فی قاعدۀ نفی لاضرر. چ 3. قم: مؤسسۀ نشر و تنظیم آثار امام خمینی.
موسوی خویی، ابوالقاسم (1419 ق). المحاضرات فی اصول الفقه. تقریر درس اصول خویی. محمد اسحاق الفیاض. مؤسسه النشر الاسلامی.
نایینی، محمدحسین (1373). منیه الطالب فی شرح المکاسب. تهران: المکتبه المحمدیه.
نراقی، احمد (1408 ق). عوائد الایام. الطبعه الثانیه. قم: مکتبه بصیرتی.
The Holy Quran.
Ansari (Sheikh), M. M.A. (1995). Faraaed al-Asul. Qom: Mustafavi Publishing. (in Arabic)
Emami, S. H. (1998). Civil Law. 14th edition. Tehran: Islamic Publications. (in Persain)
Horr Ameli, M. I. (1988). Tafsil Vasael al-Shiah Ela Tahsil Masaael Al-Shariah. Qom: Al-Bayt Institute (AS). (in Arabic)
Heidari, A.N. (1960). Osul Al-Estenbat. Qom: Maktabat Al-Mofid Institute. (in Arabic)
Ibn Babvayh (Sheikh Saduq), A. H. (1984). Man La Yahzarho Al-Faqih. corrected by Ali-Akbar Ghaffari. Qom: Islamic Publishing Institute. (in Arabic)
Ibn Hayyun, N. M. (1995). Daaem al-Islam. research by Asif Faizi. Qom: Al-Bayt Institute (AS). (in Arabic)
Iranian Civil Law. (in Persain)
Khorasani (Akhond), M.K. (2011). Kefayah Al-Osul. Qom: Islamic Publishing Institute. (in Arabic)
Khoei, S. A. (1974). Al-Bayan Fe Tafsir Al- Qur'an. Qom: Scientific Press. (in Arabic)
Khatami, S. A. (2016). Khareje Fiqh Lessons. 2017,2,21 and 2017,2,14 and 15. https://www.hawzahnews.com/news/408733.
Kolayni, M. Y. (1968). Al-Kafi. Tehran: Islamic Library. (in Arabic)
Rahman Satayesh, M. K. (?). Principles of Jurisprudence. University of Quran and Hadith Sciences Publications. Electronic Training Center. (in Arabic)
Mohaghegh Damad, S.M. (2010). Rules of Jurisprudence (Civil). Tehran: Islamic Sciences Publishing Center. (in Persain)
Makarem Shirazi, N. (2008). Al-amsal Fe Tafsir Ketab Allah al-Monzal. Qom: Imam Ali Ibn-Abi-Talib (AS) School. (in Arabic)
Mousavi Bojnourdi, S. H. (1998). Rules of jurisprudence. Qom: Press of etiquette. (in Arabic)
Mousavi Khomeini, S. R. (1965). Al-Rasa'el. Qom: Ismailis. (in Arabic)
-------------------------------- (1994). Bada'i Al-Dorar Fi Qaeda Nafi Al-Harm. Tehran: Imam Khomeini Publishing House. (in Arabic)
Mousavi Khoei, S. A. (1417). Mohazarat Fi Osul al-Fiqh. Taghrir: Mohammad Ishaq Fayyaz. 4th edition. Qom: Dar Al-Hadi for Press. (in Arabic)
Mahaghegh Helli, N. J. H. (1988). Sharae al-Eslam fi Masael al-Halal va Al-Haram. 2nd edition. Qom: Ismailian Institute. (in Arabic)
Mohammadi, A. H. (2000). Rules of Jurisprudence. Tehran: Mizan. (in Persain)
Mohammadi, A. H. (2008). Inferential Principles of Islamic Rights: Principles of Jurisprudence. 30th edition. Tehran: University of Tehran Press. (in Persain)
Muzaffar, M.R. (1982). Principles of Jurisprudence. Beirut: Dar al-Nu'man. (in Arabic)
Naini, M. H. (1994). Munyat at-Talib fi Sharh al-Makasib 1. Qom: Maktaba al-Mohammadieh. (in arabic)
Naraqi, A. M.M. (1996). Awad al-Ayyam. Qom: Islamic Media School. (in Arabic)
Sobhani, J. (2000). Al-Mojaz in the principles of jurisprudence. 2nd edition. Qom: Imam Sadegh Foundation. (in Arabic)
------------- (2009). Lesson outside the principles. dated 07/29/2009,
https://taghrir.ismc.ir/lesson/137294/samesubject. (in Persian)
Tabatabae, S. M.K. (1951). Hashi al-Makaseb. Qom: Esmailian. (in Arabic)
Tusi, M. H. (1987). Tahzib al-Ahkam. Tehran: Islamic Bookstore. (in Arabic)