واکاوی فقهی حکم اولی و ثانوی انواع عمل‌های جراحی زیبایی از دیدگاه مذاهب اسلامی و بررسی آن در نظام‌های حقوقی کشورهای مختلف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات دانشگاه تهران، قم، ایران

2 گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

عمل جراحی زیبایی یکی از پدیده‌های اجتماعی نوظهور است. به همین دلیل در کتب فقهی فقیهان متقدم اثری از این بحث مشاهده نمی‌شود. در سال‌های اخیر دانشمندان فقه امامیه و همچنین اهل ‌سنت به بررسی فقهی این مسئله پرداخته‌اند. مشهور فقهای اهل سنت قائل به حرمت این عمل شده‌اند و برای اثبات مدعای خود به ادله‌ای چون حرمت تغییر در خلقت الهی و روایات نهی‌کننده از چنین اعمالی استناد کرده‌اند. در مقابل این نظریه اکثریت فقهای امامیه ادلۀ یادشده را نپذیرفته‌اند و با استناد به ادله‌ای چون اطلاق آیات و روایات مدح‌کنندۀ زیبایی و زیباسازی، قاعدۀ تسلط بر نفس، و اصل برائت قائل به جواز جراحی زیبایی شده‌اند. در این نوشته که با روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای صورت گرفت، پس از بررسی ادلۀ دو گروه، این نتیجه حاصل شد که ادلۀ اقامه‌شده بر حرمت ناتمام و قول به جواز صحیح است

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential Analysis of the Primary and Secondary Rules of Types of Cosmetic Surgery According to the View of Islamic Schools and Its Investigation in the Legal Systems of Different Countries

نویسندگان [English]

  • Seyyed Hossein Nouri 1
  • Sa'id Sabouei Jahromi 2
1 Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Faculty of Theology, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran
2 Ph.D Student, Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Faculty of Theology, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Cosmetic surgery is one of the new social phenomena. For this reason, there is no trace of this matter in the earlier jurisprudential books. In recent years, both Shi'a and Sunni scholars of jurisprudence have investigated this issue. Most of Sunni jurists have considered this surgery forbidden and to prove their claim, they have cited evidence such as the forbiddence of altering God's creation and traditions prohibiting such surgery. In contrast, most of Imamiyyah jurists have not accepted the above-mentioned reasons and relying on reasons such as the unconditional verses and traditions praising beauty and beautification, the rule of self-dominance, and the principle of innocence, they have considered it permissible. This article uses a descriptive-analytical method and library sources. After examining the reasons of both groups, it was concluded that the reasons of forbiddence are not complete and the reasons of permission are correct.

کلیدواژه‌ها [English]

  • jurisprudence
  • law
  • cosmetic surgery
  • change in god'
  • s creation
  • primary precepts
  • secondary precepts
ـ قرآن کریم.
ابن‌بابویه، محمد بن علی بن الحسین (1403 ق). معانی الأخبار. قم: اسلامی.
آقا‌بابایی، اسماعیل (1386). پیوند اعضا از بیماران فوت‌شده و مرگ مغزی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
انصاری، مرتضی (1428 ق). فرائد الأصول. قم: مجمع الفکر الإسلامی.
اولسن، مریل (1388). جراحی زیبایی. مترجم: شهروز فرهنگ، تهران: کلید آموزش.
ایروانی، محمدباقر (1384). دروس تمهیدیۀ فی القواعد الفقهیۀ. قم: مؤسسۀ الفقه.
بخاری، محمد بن اسماعیل (1410 ق). صحیح البخاری. قاهره: وزارۀ الأوقاف.
جوهری، محمدفاتق (1951م). المسئولیۀ الطبیۀ فی قانون العقوبات. قاهره: دارجوهری.
حجت، هادی و طلعتی، محمد‌هادی (1375). احکام پزشکان و مشاغل مربوط به پزشکی. قم: بوستان کتاب.
حسینی، محمد (2008 م). عملیات التجمیل الجراحیۀ و مشروعیتها الجزائیۀ بین الشریعۀ و القانون. بیروت: مرکز ابن‌ادریس الحلی.
خراسانی، محمد‌کاظم (1409ق). کفایۀ الأصول. قم: مؤسسۀ آل‌البیت.
خمینی، سید‌ روح‌الله (1422ق). استفتائات. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
خویی، سید ابوالقاسم (1372). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواۀ. بی‌جا: بی‌نا.
ـــــــــــــــــــ (1422 ق). مصباح الأصول. قم: مکتبۀ الداوری.
زراعت، عباس (1386). حقوق جزای عمومی. تهران: ققنوس.
صدر، محد‌باقر (1420 ق). قاعدۀ لاضرر و لاضرار. قم: دارالصادقین.
طالبی رستمی، محبوبه و عباسی، محمود (1394). جراحی زیبایی و شرایط معافیت پزشک از مسئولیت کیفری. حقوق پزشکی، 9 (34)، 153 ـ 192.
طبرسی، فضل بن الحسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو.
طبسی نجفی، محمد‌رضا (1363). تراش ریش از نظر اسلام. قم: بی‌نا.
طوسی، محمد بن الحسن (1407 ق). تهذیب الأحکام. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
ـــــــــــــــــــــــ (1427 ق). الرجال. قم: دفتر نشر اسلامی.
ـــــــــــــــــــــــ (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. قم: اسلامی.
فوزان، صالح بن محمد (1429 ق). الجراحۀ التجمیلیۀ عرض طبی و دراسۀ مفصلۀ. ریاض: دارالتدمیریۀ.
قرطبی، محمد بن أحمد (1964 م). الجامع لأحکام القرآن. القاهره: دارالکتب المصریۀ.
گرم‌آبدشتی، علی‌رضا (1383). احکام و استفتائات بهداشتی و پزشکی مطابق با فتاوای آیت العظمی بهجت. قم: مشهور.
محامی، حسام‌الدین احمد (2001 م). المسئولیۀ الطبیۀ فی الجراحۀ التجمیلیۀ. بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیۀ.
محامید، شویش (2005 م). إذن الزوج لعملیات التجمیلیۀ التحسینیۀ. علوم الشریعۀ و القانون، 32 (2)، 314 ـ 328.
محقق داماد، سید مصطفی (1406 ق). قواعد فقه. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
محمودی، محسن (1381). مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید. ورامین: علمی و فرهنگی صاحب الزمان.
مسلم بن الحجاج النیسابوری (1334 ق). صحیح مسلم. استامبول: دارالطباعۀ العامرۀ.
مکارم شیرازی، ناصر (1411 ق). القواعد الفقهیۀ. قم: مدرسه امام علی بن ابی‌طالب.
ـــــــــــــــــــ (1381). استفتائات جدید. قم: انتشارات مدرسۀ امام علی بن ابی‌طالب.
مؤمن قمی، محمد (1415 ق). کلمات سدیدۀ فی مسائل جدیدۀ. قم: اسلامی.
نراقی، محمد‌مهدی (1417ق). عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه.
The Holy Quran. (in Arabic)
Agha Babaei, I. (2007). Transplantation of organs from deceased patients and brain death. Qom: Research Institute of Islamic Sciences and Culture. (in Persian)
Ansari, M. (2007). Fara'id al-Usul. Qom: Islamic Thought Academy. (in Arabic)
Bukhari, M. I. (1993). Sahih al-Bukhari. Cairo: Ministry of Awqaf. (in Arabic)
Casey, R. & Darsonval, V. (1986). Le droit et la chirurgie esthétique, Collection de médecine légale et de toxicologie. Paris: Masson. (in French)
Dantas, E. (2011). La Responsabilite Civile Du Chirurgien Plastique: La Chirurgie Plastique Comme Obligation De Moyen.
Fouzan, S. M. (2008). Plastic surgery is a medical presentation and detailed study. Riyadh: Dar al-Tadmiriyyah. (in Arabic)
Garamabdashti, A.R. (2004). Health and medical rulings and inquiries according to the fatwas of Ayat al-Uzma Bahjat. Qom: Manshoor Publications. (in Persian)
Hojjat, H. & Talati, M.H. (1996). The rulings of doctors and professions related to medicine. Qom: Boostan Ketab. (in Persian)
Hosseini, M. (2008). Plastic surgeries and their penal legality between Sharia and the law. Beirut: Ibn Idris Al-Hilli Center. (in Arabic)
Ibn Babawayh, M. A. H. (1983). Ma'ani Al-Akhbar. Qom: Islamic Publications Office. (in Arabic)
Irvani, M.B. (2004). Dorus al-Tamhidiyyah fi al-Qawaeid al-Fiqhiyyah. Qom: Institute of Fiqh. (in Arabic)
Johari, M. F. (1951). Medical responsibility in the penal code. Cairo: Dar Johari. (in Arabic)
Khoei, S. A. (1993). Mujam Rijal al-Hadith wa Tafsil Tabaqat al-Ruwat. (in Arabic)
--------------. (2001). Misbah al-Asoul. Qom: Al-Davari. (in Arabic)
Khomeini, S. R. (2001). Estefta'at. Qom: Islamic Publications Office. (in Persian)
Khorasani, M.K. (1989). Kifaya al-Usul. Qom: Al-Albayt Institute. (in Arabic)
Mahamid, Sh. (2005). Husband's permission for plastic surgery. Sharia sciences and law, 32 (2), 314-328. (in Persian)
Mahmoudi, M. (2002). New issues from the perspective of scholars and sources of imitation. Varamin: Sahib Al-Zaman Scientific and Cultural Publications. (in Persian)
Makarem Shirazi, N. (1991). Jurisprudential rules. Qom: Madrasah of Imam Ali ibn Abi Talib. (in Arabic)
--------------------------- (2011). New polls. Qom: Publications of Imam Ali ibn Abi Talib School. (in Persian)
Mohaqeq Damad, S. M. (1986). Rules of Jurisprudence. Tehran: Islamic Sciences Publishing Center. (in Persian)
Mo'men Qomi, M. (1994). Kalimat Sadida. Qom: Islamic Publications Office. (in Arabic)
Muhami, H. A. (2001). Medical responsibility in plastic surgery. Beirut: Al-Halabi human rights publications. (in Arabic)
Muslim ibn Al-Hajj Al-Nisaburi (1916). Sahih Muslim. Istanbul: Dar Al-Tabaa Al-Amera. (in Arabic)
Naraghi, M.M. (1996). The Returns of the Days in explaining the rules of rulings and the tasks of halal and haram issues. Qom: Publications of the Islamic Propaganda Office of the Seminary. (in Arabic)
Olsen, M. (2008). Cosmetic surgery. translated by Shahroz Farhang. Tehran: Education key publications. (in Persian)
Picovschi, D. (2002). Le Chirurgien Plasticien Et La Justice. Paris: Universite Louis Pasteur, Faculte De Medecine De Strasbourg. n 72.
Qurtobi, M. A. (1964). Al-Jamae for the Ahkam al-Qur'an. Cairo: Dar al-Kitab al-Misriyyah. (in Arabic)
Sadr, M.B. (1999). The rule of La Dharar and La dhirar. Qom: Dar al-Sadighayn. (in Arabic)
Tabasi Najafi, M.R. (1984). Beard trimming according to Islam. Qom: Bina. (in Persian)
Tabresi, F. (1993). Majma Al-Bayan fi Tafsir al-Qur'an. Tehran: Naser Khosro. (in Arabic)
Talebi Rostami, M. & Abbasi, M. (2014). Cosmetic surgery and the conditions for the doctor's exemption from criminal liability. Medical Law Quarterly, 9 (34), 153-192. (in Persian)
Tusi, M. (1987). Tahdhib Al-Ahkam. Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiyya. (in Arabic)
--------- (2006). Al-Rijal. Qom: Islamic Publishing Office. (in Arabic)
--------- (n.d.). Al-Tibyan fi Tafsir al-Qur'an. Qom: Islamic Publications Office. (in Arabic)
Williams, G. L. (1955). Criminal Law. University of Pennsylvania Law Review, Vol. 103, No. 4, 573-578.
Zera'at, A. (2016). General Criminal Law. Tehran: Phoenix Publications. (in Persian)