واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

چکیده

تشبه به کفار؛ یعنی همانندسازی با غیرمسلمانان فی‌الجمله ناپسند است و در این خصوص تقریباً اختلافی نیست. اما در خصوص وضعیت موضوع از جهت حکم تکلیفی و نیز اطلاق آن، به‌ویژه نسبت به قصد و علم متشبه، توافق نشده است. در کنار این و با وجود ضرورتِ گزارش اختلاف فقهای عامه و امامیه و قضاوت میان آنها، به‌منظور تعیین وظیفة دولت‌های اسلامی در دادوستد با حکومت‌های غیر اسلامی، نوشتة تطبیقی مدون و مبسوطی وجود ندارد. بنابراین نگارنده در مقالة حاضر از طریق توصیف و ارزیابی فتاوای متفاوت فقیهان فریقین، به‌دنبال پوشش خلأ مزبور و به‌نوعی نقدی بر نظریۀ غالب میان عامه بوده و معتقد است که همانندسازی با غیرمسلمانان در رفتارها و اعتقادات مخصوص ایشان، به شرط اثبات اختصاصی بودن آ‌نها، تنها با هدف تبلیغ کفر و تضعیف اسلام حرام و به‌خودی‌خود بلامانع است. ضمن اینکه مصادیق تشبه نیز تعبدی نبوده و تابع نظر عرف و بالتبع در گرو زمان و مکانند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Situation of Assimilating Oneself to the Infidels in Sunni & Shi'ite Jurisprudence

نویسنده [English]

  • Sa'id Molavi Vardanjani
Assistant Professor, Faculty of Literature and Humanities, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
چکیده [English]

Assimilating oneself to the infidels, i.e. conforming oneself to a Non-Muslim is totally abominable and there is almost no disagreement in this regard. However, there is no agreement about the situation of the matter in terms of obligatory judgment as well as its generality, specifically about the intension and the knowledge of the assimilated person. And despite the necessity of reporting the disagreements between the Sunni and Shi'ite jurists and their judgments to determine the duties of Islamic Governments when trading with Non-Muslim governments, there is no comprehensive and detailed comparative compiled written text. Accordingly, the author intends to fill in the gap through describing and evaluating different Fatwas of different jurists and to criticize the dominant theory among the Sunnis and believes that assimilating oneself to Non-Muslims in terms of their behaviors and specific beliefs, provided that they are proven to be proprietary, is unlawful only with the aim of promotion of infidelity and undermining Islam and they are not forbidden by themselves. It should be also mentioned that instances of assimilation are not worship-related and are submissive to the customary opinion and consequently depends upon time and place.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Assimilation to Infidels
  • Infidelity Promotion
  • Conditional Unlawful Things (Haram)
  • Undermining Islam

مراجع

  1. ـ قرآن کریم.

    1. آل‌شیخ، محمد (1399 ق). فتاوی و رسائل، چ اول، مکّه: مطبعه الحکومه.
    2. آل‌فراج، مدحت (بی‌تا). فتح العلی الحمید، ریاض: دارالأخیار.
    3. ابن ‌ابی‌شیبه، ابوبکر (1409 ق).الکتاب المصنف، چ اول، ریاض: مکتبه الرّشد.
    4. ابن‌بابویه، محمد (1413 ق). من لایحضره الفقیه، چ دوم،قم: انتشارات جامعة مدرسین.
    5. ابن‌تیمیه، تقی‌الدین (1419 ق). إقتضاء الصراط المستقیم، چ هفتم، ریاض: دارعالم ‌الکتب.
    6. ـــــــــــــــــــــ (1408 ق). الفتاوی الکبری، چ اول، بیروت: دارالکتب العلمیه.
    7. ابن‌حزم، محمدعلی (بی‌تا). المحلّی، چ اول، بیروت: دارالفکر.
    8. ابن‌عبدالبر، یوسف (2000).الاستذکار، چ اول، بیروت: دارالکتب العلمیه.
    9. ابن‌قاسم، محمد (1417 ق). الدّرر السّنیّه، چ ششم، مدینه: مکتبه المدینه.

    10. ـــــــــــــــ (1418 ق). المستدرک علی مجموع فتاوی ابن‌تیمیه، چ اول، بیروت: دارالکتب.

    11. ابن‌قدامه، عبدالله (بی‌تا). المغنی، چ اول، بیروت: دارالکتاب العربی.

    12. إبن‌کثیر، اسماعیل (1419 ق). تفسیر القرآن العظیم، چ اول، بیروت: دارالکتب‌ العلمیه.

    13. ابن‌نجیم، عبدالله (1418 ق). البحر الرائق، چ اول، بیروت: محمدعلی بیضون.   

    14. ابوعوانه، یعقوب (بی‌تا). مسند، بیروت: دارالمعرفه.

    15. إثیوبی، محمد (1419 ق). شرح سنن النسائی، چ اول، ریاض: دار آل‌بروم.

    16. ابوداوود، سلیمان (1430 ق). سنن، چ اول، ریاض: دارالرساله العالمیه.

    17. اسدی (علامه حلی). حسن (1414 ق). تذکره الفقهاء، چ اول، قم: مؤسسة آل‌البیت.

    18. ــــــــــــــــــــــــــ (1412 ق). منتهی المطلب، چ اول، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیه.

    1. اشتهاردی، علی‌پناه (1417 ق). مدارک العروه الوثقی، چ اول، تهران: دارالأسوه.
    2. إصبهانی، احمد (1405 ق). حلیه الأولیاء، چ چهارم، بیروت: دارالکتاب العربی.
    3. البانی، محمد (1405 ق). إرواء الغلیل، چ دوم ،بیروت: المکتب الإسلامی.
    4. ــــــــــــ (1413 ق). جلباب المرأه المسلمه، چ اول، عمان- اردن: المکتبه الإسلامیه.
    5. ایروانی، علی (1379). حاشیه المکاسب، چ دوم، تهران: رشدیه.
    6. بخاری، محمد (1422 ق). المسند الصحیح، ریاض: دارطوق النجاه.
    7. برکاتی، شحات (1433 ق). الولاء والبراء فی الاسلام، چ اول،ریاض: دارالدعوه ‌الإسلامیه.
    8. بعلیّ، بدرالدین (1422 ق). المنهج القویم، چ اول،مکه: دارعالم الفوائد.
    9. بیهقی، احمد (1344 ق). السنن الکبری، چ اول، حیدرآباد: دایرةالمعارف النظامیه.
    10. ـــــــــــــ (1410 ق). شعب الإیمان، چ اول، بیروت: دارالکتب العلمیه.
    11. ترمذی، محمد (1403 ق).سنن، چ اول، بیروت: دارالفکر.
    12. جبرین، عبدالله (بی‌تا). تسهیل العقیده الإسلامیه، چ سوم، ریاض: دارالعصیمی.  
    13. جبعی (شهید ثانی)، زین‌الدین (1967). الرّوضه البهیه، نجف: جامعه الدینیه.
    14. جلعود، محماس (1407 ق). الموالاه والمعاداه، چ اول، ریاض: دارالیقین.
    15. حائری، جعفر (1404 ق). إرشاد العباد، چ اول، قم: چاپخانۀ علمیه.
    16. حر عاملی، محمد (1409 ق). وسایل الشیعه، چ اول، قم: مؤسسة آل‌البیت(ع).
    17. حسینی خامنه‌ای، سید علی (1420 ق).أجوبه الاستفتائات، چ سوم، بیروت: الاسلامیه.
    18. حسینی سیستانی، سید علی (2000). الاستفتائات، چ اول، قم: دفتر آیت‌الله.
    19. حسینی، محمد (1423 ق). فقه العولمه، چ اول، بیروت: المجتبی للتحقیق و النشر.
    20. حصفکی، علاءالدین (1415 ق). الدّر المختار، چ اول، بیروت: دارالفکر.
    21. حکیم، محمد سعید (1422 ق). مرشد المغترب، چ اول، نجف اشرف: دفتر آیت‌الله.
    22. حکیم، سید محمد باقر (1416ق). مستمسک العروه الوثقی، چ اول، قم، دارالتفسیر.
    23. حلبی، علی (1414 ق).أحکام العیدین، چ دوم، بیروت: المکتبه الإسلامی.
    24. حلی (محقق)، جعفر (1407 ق). المعتبر، چ اول، قم: مؤسسۀ سیدالشهداء.
    25. حوی، سعید (1424 ق). الأساس فی التّفسیر، چ ششم، قاهره: دارالسلام.
    26. خوانساری، جمال‌الدین (بی‌تا). التعلیقات علی الروضه البهیه، چ اول، قم: المدرسه الرضویه.
    27. خویی، سید ابوالقاسم (1413 ق). مصباح الفقاهه (المکاسب)، چ اول، قم: داوری. ‌
    28. راوندی، فضل‌الله (1377). النوادر، چ اول، قم: دارالحدیث. 
    29. روحانی، سید محمد صادق (1413 ق). فقه الصادق، چ سوم، قم: دارالکتاب.
    30. ــــــــــــــــــــــــــ (1418 ق). منهاج الفقاهه، چ چهارم، قم: علمیه.
    31. سبحانی، جعفر (بی‌تا الف). رساله فی تأثیر الزمان و المکان، چ اول: قم.
    32. ـــــــــــــــ (بی‌تا ب). سلسله المسائل الفقهیه، چ اول: قم. ‌
    33. سبکی، تقی‌الدین (بی‌تا). فتاوی السبکی، بیروت: دارالمعرفه.
    34. سرخسی، شمس‌الدین (1417 ق).شرح السیر الکبیر، چ اول، بیروت: دارالکتب العلمیه.
    35. سلمان، عبدالعزیر (1424 ق). موارد الظمآن، چ سی‌ام، مکه: مکتبه المسجد النبوی.
    36. شحود، علی (1433 ق)، مفهوم الولاء والبراء فی القرآن والسنه، چ اول، بی‌جا: بی‌نا.
    37. ــــــــــــ (بی‌تا). موسوعه الرد علی المذاهب الفکریه المعاصره، بی‌جا: بی‌نا.
    38. سند، محمد (1426 ق).أسس النظام السیاسی عند الإمامیه، چ اول، قم: باقیات.
    39. شوکانی، محمد (1973). نیل الأوطار، چ اول، بیروت: دارالجیل.
    40. شهرستانی، سید علی (1420 ق). وضوء النّبی، چ اول، بیروت: بئر العبد.
    41. شهیدی، فتاح (1375). هدایه الطالب، چ دوم، قم: دارالکتاب.
    42. شیبانی، احمد (1421 ق).مسند، چ اول، ریاض: مؤسسه الرساله.
    43. صنعانی، محمد (1379 ق). سبل السّلام، چ چهارم، مصر: مصطفی البابی.
    44. صیمری، مفلح (1420 ق). غایه المرام، چ اول، بیروت: دارالهادی.
    45. طبسی، نجم‌الدین (1422 ق). صوم عاشوراء، چ اول، قم: منشورات العهد.
    46. طیالسی، سلیمان (1419ق). شرح مسند ابی‌داوود، چ اول، ریاض: دار هجر.
    47. عبدالجبار، صهیب (2014). الجامع الصحیح للسنن والمسانید.
    48. عاملی (شیخ بهایی)، محمد ‌(1390 ق). الحبل المتین، چ اول، قم: بصیرتی. ‌
    49. عاملی (شهید اول)، محمد (1419 ق). ذکری الشّیعه، چ اول، قم: آل‌البیت‌(ع).
    50. عثیمین، محمد (1422 ق). الشرح الممتع، چ اول، ریاض: دار ابن‌الجوزی.
    51. عرفه، محمد (1344 ق). حکم الشرع الشریف فی لبس القبعه، المنار، ش 27: 25 - 45.
    52. عکبری (شیخ مفید). محمد (1413 ق). المقنعه، چ اول، قم: کنگرة جهانی شیخ مفید.
    53. فوزان، صالح (1423 ق).إعانه المستفید، چ سوم، ریاض: مؤسسه الرساله.
    54. فیض کاشانی، محسن (1406 ق).الوافی، چ اول، اصفهان: مکتبه الامام امیرالمؤمنین(ع).
    55. قبانجی، سید حسن (1421 ق).مسند الامام علی، چ اول، بیروت: مؤسسه الاعلمی.
    56. قحطانی، محمد (بی‌تا). الولاء والبراء فی الإسلام، چ اول، ریاض: دار طیبه.
    57. کاشانی، علاءالدین (1409 ق). بدائع الصنائع، چ اول، پاکستان: المکتبه الحبیبیه.
    58. کرکی (محقق)، علی (1414 ق). جامع المقاصد، چ دوم، قم: آل‌البیت(ع).
    59. کلینی، محمد (1429 ق).الکافی، چ اول، قم: دارالحدیث.
    60. مجلسی (علامه)، محمد باقر (1403ق). بحارالانوار، چ اول، بیروت: دارالإحیاء التراث.
    61. ــــــــــــــــــــــــــ (1406 ق). ملاذ الأخیار، چ اول، قم: کتابخانة آیت‌الله مرعشی نجفی.
    62. مرداوی، علی (1419 ق).الإنصاف، چ اول، بیروت: دارالإحیاء التراث.
    63. مروزی، محمد (1408 ق).السّنه، چ اول، بیروت: مؤسسه الکتب الثقافی.
    64. مصطفوی، حسن (1402 ق). التحقیق فی کلمات القرآن، چ اول، تهران: مرکز الکتاب.
    65. مقدم، محمد (1405 ق).أدله تحریم حلق اللحیه، چ چهارم، کویت: دارالأرقم.
    66. مکارم شیرازی، ناصر (1427 ق).الفتاوی الجدیده، چ دوم، قم: مدرسۀ امام علی(ع).
    67. مناوی، محمد (1415 ق). فیض القدیر، چ دوم، بیروت: دارالکتب العلمیه. 
    68. منتظری، حسینعلی (1415 ق). دراسات فی المکاسب ‌المحرمه، چ اول، قم: تفکر.
    69. منذری، زکی‌الدین (1407 ق). مختصر صحیح مسلم، چ ششم، بیروت: المکتب‌ الإسلامی.
    70. نسائی، احمد (1411 ق). سنن النسائی الکبری، چ اول، بیروت: دارالکتب العلمیه.
    71. نوری، ابوالفضل (بی‌تا). المسند الجامع المعلّل، نرم‌افزار المکتبه الشامله.
    72. نوری (محدث)، حسین (1408 ق)، مستدرک الوسائل، چ اول، بیروت: آل‌البیت‌(ع).
    73. نیشابوری، مسلم (بی‌تا). صحیح مسلم، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی.
    74. هیثمی، نورالدین (1411 ق)، موارد الظمآن. چ اول، دمشق: دارالثقافه العربیه.
    75. یزدی، محمد (1415 ق). فقه القرآن، چ اول، قم: مؤسسة اسماعیلیان.

     

          i.               References

    Holly Quran.

    1. Abdoljabbar, S. (2014). Aljamea-o-ssahih lessonan valmasanid. (in Arabic)
    2. Abooavaneh, Y. Mosnad, Beyroot: Dar-o-lmaarefah publishing. (in Arabic)
    3. Aboodavood, S. (2009). Sonan, 1nd Edition, Riyaz: Dar-o-rresalat-e-lalamiyah publishing. (in Arabic)
    4. Albani, M. (1985). Erva-o-lqalil, 2nd, Beyroot: Almaktab-o-lIslami Publishing. (in Arabic)
    5. Albani, M. (1992). Jelbab-o-lmarat-e-lmoslemah, 1nd Edition, Omman-Ordon: Almaktabat-o-lIslamiyah Publishing. (in Arabic)
    6. Alesheikh, M. (1379). Fatava and Rasael, 1nd Edition, Makah: Matbaat-o-lhokomah. (in Arabic)
    7. Alferaj, M. Fath-o-lolalhamid, Riyaz: Dar-o-lakhyar Publishing. (in Arabic)
    8. Ameli (Shahide Avval), M. (1998). Zekr-a-shshiah, 1nd Edition, Qom: Al-o-lbeit Publishing. (in Arabic) 
    9. Ameli (sheikh Bahae), M. (1970). Alhabl-o-lmatin, 1nd Edition, Qom: Basirati Publishing. (in Arabic)
    10. Arafeh, M. (1925). Hokm-o-shshara-e-shsharif  fe lobs-e-lqobah, Almanar, 27, 25-45. (in Arabic)  
    11. Asadi (Allame Helli), H. (1991). Month-a-lmatlab, 1nd Edition, Mashhad: Majma-o-lbohoos-o-lIslamiyah. (in Arabic)
    12. Asadi (Allame Helli), H. (1993). Tazkerat-o-lfoqaha, 1nd Edition, Qom: Al-o-lbeit Instute. (in Arabic)
    13. Asimin, M. (2001). Ashsharh-o-lmomatta, 1nd Edition, Riyaz: Daro Ebn-e-ljuzi Publishing. (in Arabic)
    14. Baali, B. (2001). Almanhaj-o-lqavim, 1nd Edition, Makah: Daro alam-e-lfavaed Publishing. (In Arabic)
    15. Barakati, Sh. (2012). Alvelao valbara felIslam, 1nd Edition, Riyaz: Dar-o-ddaavat-o-lIslamiyah Publishing. (in Arabic)
    16. Beihaqi, A. (1925). Assonan-o-lkobra, 1nd Edition, Heydarabad: Daerat-o-lmaref-e-nnezamiyah Publishing. (in Arabic)
    17. Beihaqi, A. (1989). Shoab-o-liman, 1nd Edition, Beyroot: Dar-o-lkotob-e-lelmiyah Publishing. (in Arabic)
    18. Bokhari, M. (2001). Almosnod-o-ssahih, Riyaz: Daro toq-e-nnajat Publishing. (in Arabic)
    19. Ebne abd-o-lber, Y. (2562). Alestezkar, 1nd Edition, Beyroot: Dar-o-lkotob-e-lelmiyah Publishing. (in Arabic)
    20. Ebne abi sheibah, A. (1988). Alketab-o-lmosnaf, 1nd Edition, Riyaz: Maktabat-o-rrosh Publishing. (in Arabic)
    21. Ebne babeveih, M. (1992). Man la yahzoroh-o-lfaqih, 2nd Edition, Qom: Jamee Modaresin Publishing. (in Arabic)
    22. Ebne hazm, M.A. Almohalla, 1nd Edition, Beyroot: Dar-o-lfekr Publishing. (in Arabic)
    23. Ebne kasir, Es. (1998). Tafsir-o-lQuran-e-lazim, 1nd Edition, Beyroot: Dar-o-lkotob-e-lelmiyah Publishing. (in Arabic)
    24. Ebne najim, Ab. (1997). Albahr-o-rraeq, 1nd Edition, Beyroot: Mohammad Ali Beizoon Publishing. (in Arabic)
    25. Ebne qadamah, Ab. Almoqni, 1nd Edition, Beyroot: Dar-o-lketab-e-larabi  Publishing. (in Arabic)
    26. Ebne qasem, M. (1996). Addorar-o-ssonniyah, 6nd Edition, Madinah: Maktabat-o-lmadinah  Publishing. (in Arabic)
    27. Ebne qasem, M. (1997). Almostadrak ala majmue Fatava Ebne teimiyah, 1nd Edition, Beyroot: Dar-o-lkotob Publishing. (in Arabic)
    28. Ebne teimiyah, T. (1988). Alfatav-a-lkobra, 1nd Edition, Beyroot: Dar-o-lkotob-e-lelmiyah Publishing. (in Arabic)
    29. Ebne teimiyah, T. (1998). Eqteza-o-sserat-e-lmostaqim, 7nd Edition, Riyaz: Daro alam-e-lkotob Publishing. (in Arabic)
    30. Eravani, A. (2000). Hashiyat-o-lmakaseb, 2nd Edition, Tehran: Roshddiyeh Publishing. (in Arabic)
    31. Esbahani, A. (1985). Helyat-o-loliya, 4nd Edition, Beyroot: Dar-o-lketab-e-larabi Publishing. (in Arabic)
    32. Eshtehardi, A.P. (1996). Madarek-o-lorvat-e-lvosqa, 1nd Edition, Tehran: Dar-o-losvah Publishing. (in Arabic)
    33. Esyoobi, M. (1998). Sharho sonan-e-nnesae. 1nd Edition, Riyaz: Daro Ale boroom  publishing. (in Arabic)
    34. Feize Kashani, M. (1985). Alvafi, 1nd Edition, Esfahan: Maktabat-o-lImam Amir-o-lmomenin Publishing. (in Arabic)
    35. Fuzan, S. (2002). Eanat-o-lmostafid, 3nd Edition, Riyaz: Arresala Instute. (in Arabic)
    36. Haery, J. (1984). Ershad-o-ledad, 1nd Edition, Qom: Elmiyah Publishing. (in Arabic)
    37. Hakim, M.B. (1995). Mostamsak-o-lorvat-e-lvosqa, 1nd Edition, Qom: Dar-o-ttafsir Publishing. (in Arabic)
    38. Hakim, M.S. (2001). Morshed-o-lmoqtareb, 1nd Edition, Najaf ashraf: Ayattolah office. (in Arabic)
    39. Halabi, A. (1993). Ahkam-o-ledayn, 2nd Edition, Beyroot: Almaktabat-o-lIslami Publishing. (in Arabic)
    40. Hasfaki, A. (1994). Addor-o-lmokhtar, 1nd Edition, Beyroot: Dar-o-lfekr Publishing. (in Arabic)
    41. Havvi, S. (2033). Alasas fettafsir, 6nd Edition, Qahereh: Dar-o-ssalam Publishing. (in Arabic)
    42. Heisami, N. (1990). Mavared-o-zzaman, 1nd Edition, Dameshq: Dar-o-sseqafat-e-larabiyah Publishing. (in Arabic)
    43. Helli (Mohaqeq), J. (1987). Almoatabar, 1nd Edition, Qom: Sayyed-o-shshohada Instute. (in Arabic)
    44. Horr Amely, M. (1988). Vasael-o-shshiah, 1nd Edition, Qom: Al-o-lbeit Instute. (in Arabic)
    45. Hoseini Khamenei, a. (1999). Ajvebat-o-lesteftaat, 3nd Edition, Beyroot: AlIslamiyah Publishing. (in Arabic)  
    46. Hoseini Sistani, M. (2002) Alesteftaat, 1nd Edition, Qom: Ayattolah office. (in Arabic)  
    47. Hoseyni, M. (2002). Fiqh-o-lulamah, 1nd Edition, Beyroot: Almojtaba lettahqiq vannashr Publishing. (in Arabic)  
    48. Jabae (Shahide sani), Z. (1967). Arrozato-o-lbahiyah, Najaf: Jameat-o-ddiniyah. (in Arabic)
    49. Jabrin, Ab. Tashil-o-laqidat-e-lIslamiyah, 3nd Edition, Riyaz: Dar-o-lasimi Publishing. (in Arabic)
    50. Jalaood, M. (1987). Almovalat valmoadat, 1nd Edition, Riyaz: Dar-o-lyaqin Publishing. (in Arabic)
    51. Karaki (mohaqeq), A. (1993). Jameolmaqased, 2nd Edition, Qom: Al-o-lbeit Publishing. (in Arabic)
    52. Kashani. A. (1988). Badae-o-ssanaea, 1nd Edition, Pakestan: Almaktabat-o-lhabibiah Publishing. (in Arabic)
    53. Khansari, J. Attaaliqat alarrozat-e-lbahiyah, 1nd Edition, Qom: Arrazaviyah 
    54. Khue. A. (1992). Mesbah-o-lfeqahah (Almakaseb), 1nd Edition, Qom: Davari Publishing. (in Arabic)
    55. Koleini, M. (2008). Alkafi, 1nd Edition, Qom: Dar-o-lhadis Publishing. (in Arabic) 
    56. Majlesi (Allameh). M.B. (1982). Behar-o-lanvar, 1nd Edition, Beyroot: Daro Ehya-e-ttoras Publishing. (in Arabic)   
    57. Majlesi (Allameh). M.B. (1985). Malaz-o-lakhyar, 1nd Edition, Qom: Ayat-o-llah Marashi Library.
    58. Makarme Shirazi, N. (2006). Alfata-a-ljadidah, 2nd Edition, Imam Ali Religious Islamic school. (in Arabic) 
    59. Manavi, M. (1994). Feiz-o-lqadir, 2nd Edition, Beyroot: Dar-o-lkotod-e-lelmiyah Publishing. (in Arabic)      
    60. Mardavi, A. (1998). Alensaf, 1nd Edition, Beyroot: Daro Ehya-e-ttoras Publishing. (in Arabic)
    61. Marvazi, M. (1987). Assonah, 1nd Edition, Beyroot: Alkotob-o-sseqafi Instute. (in Arabic)
    62. Montazeri, H.A. (1994). Derasaton felmakaseb-e-lmoharamah, 1nd Edition, Qom: Tafakkor Publishing. (in Arabic)     
    63. Monzari, Z. (1986). Mokhtsaro sahihe Moslem, 6nd Edition, Beyroot: Almaktab-o-lIslami  Publishing. (in Arabic)   
    64. Moqadam, M. (1984). Adellato Tahrime Halq-e-llehyah, 4nd Edition, Koveit: Dar-o-larqam Publishing. (in Arabic)     
    65. Mostafavi, H. (1981). Attahqiq fe kalamat-e-lQuran, 1nd Edition, Tehran: Markaz-o-lketab Publishing. (in Arabic)
    66. Neishaburi, M. Sahih Moslem, Beyroot: Daro Ehya-e-ttoras-e-larabi Publishing. (in Arabic)
    67. Nesae, A. (1990). Sonan-o-nnesa-e-lkobra, 1nd Edition, Beyroot: Dar-o-lkotob-e-lelmiyah Publishing. (in Arabic)
    68. Noora (mohades), H. (1987). Mostadrak-o-lvasael, 1nd Edition, Beyroot: Al-o-lbeit Publishing. (in Arabic)
    69. Noori. A. Almosnad-o-ljame-o-lmoalal, Almaktabat-o-shshamelah Software. (in Arabic)
    70. okbari (Sheikh Mofid), M. (1992). Almoqneeh, 1nd Edition, Qom: Intrrnational Congeress of Sheikh Mofid. (in Arabic)
    71. Qabanji, H. (2000). Mosnad-o-lImam Ali, 1nd Edition, Beyroot: Alalami Instute. (in Arabic) 
    72. Qahtani, M. Alvela valbara felIslam, 1nd Edition, Riyaz: Daro tayyebah Publishing. (in Arabic)
    73. Ravandi, F. (1998). Annavader, 1nd Edition, Qom: Dar-o-lhadis Publishing. (in Arabic)
    74. Religious Islamic school. (in Arabic)  
    75. Rohani, M.S. (1992). Fiqh-o-ssadeq, 3nd Edition, Qom: Dar-o-lketab Publishing. (in Arabic)
    76. Rohani, M.S. (1997). Menhaj-o-lfiqahah, 4nd Edition, Qom: Elmiyah Publishing. (in Arabic)
    77. Sabki, T. Fatav-a-ssabki, Beyroot: Dar-o-lmaarefah Publishing. (in Arabic)
    78. Salman, A. (2003). Mavared-o-zzaman, 30nd Edition, Makah: Maktabat-o-lmasjed-e-nnabavi Publishing. (in Arabic)
    79. Sanane, M. (1959). Sobol-o-ssalam, 4nd Edition, Mesr: Mostaf-a-lbabi Publishing. (in Arabic)
    80. Sarakhsi, Sh. (1996). Sharho asseir-e-lkabir, 1nd Edition, Beyroot: Dar-o-lkotob-e-lelmiyah Publishing. (in Arabic)
    81. Send, M. (2005). Osas-o-nnezam-e-ssiyasi end-a-lImamiyah, 1nd Edition, Qom: Baqiyat Publishing. (in Arabic)
    82. Seymari, M. (1999). Qayat-o-lmaram, 1nd Edition, Beyroot: Dar-o-lhadi Publishing. (in Arabic)
    83. Shaaood, A. (2012) Mafhoom-e-lvala valbara felQuran vassonnah, 1nd Edition. (in Arabic)
    84. Shahidi, F. (1996). Hedayat-o-ttaleb, 2nd Edition, Qom: Dar-o-lketab Publishing. (in Arabic) 
    85. Shahrestani, A. (1999). Vozu-o-nnabi, 1nd Edition, Beyroot: Ber-o-labd Publishing. (in Arabic)
    86. Sheybani, Ah. (2000). Mosnad, 1nd Edition, Riyaz: Arrasalah Instute. (in Arabic) 
    87. Shokani. M. (1973). Mosooat-o-rrad al-a-lmazaheb-e-lfekriyat-e-lmoaserah. (in Arabic) 
    88. Shokani. M. (1973). Neyl-o-latar, 1nd Edition, Beyroot: Dar-o-lhadl Publishing. (in Arabic)  
    89. Sobhani (a), J. Resalaton fe tasir-e-zzaman valmakan, 1nd Edition, Qom. (in Arabic)
    90. Sobhani (b) Selelat-o-lmasael-e-lfiqhiyah, 1nd Edition, Qom. (in Arabic)
    91. Tabasi, N. (2001). Somo Ashura, 1nd Edition, Qom: Manshurat-o-lahd. (in Arabic)
    92. Tarmazi, M. (1983). Sonan, 1nd Edition, Beyroot: Dar-o-lfekr Publishing. (in Arabic)
    93. Tayalasi, S. (1998). Sharho mosnade Abi davood, 1nd Edition, Riyaz: Daro hajr Publishing. (in Arabic) 
    94. Yazdi, M. (1994). Fiqh-o-lQuran, 1nd Edition, Qom: Esmaeliyan Instute. (in Arabic)
مجله علمی
دوره 17، شماره 1
فروردین 1400
صفحه 175-203

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 08 اردیبهشت 1398
  • تاریخ بازنگری: 03 آذر 1398
  • تاریخ پذیرش: 03 آذر 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار