پژوهشی در تعمیم ادلۀ وفای به شرط به شرط ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار؛ دانشگاه یاسوج، ایران

2 کارشناسی ارشد؛ دانشگاه یاسوج، ایران

چکیده

یکی از اقسام شروط، شرط ابتدایی است که در مورد لازم‌الوفاء بودن یا نبودن آن در میان فقها اختلاف‌ نظر وجود دارد. اکثر فقها این‌گونه شروط را لازم‌الوفاء نمی‌دانند، ولی برخی فقهای معاصر برخلاف مشهور فقها قائل به لازم‌الوفاء بودن این شروط هستند. برای شرط معانی متعددی در عرف، لغت، اصول و فقه و حقوق ... ذکر شده ولی به‌علت عدم بیان معنای شرط از طرف شارع، به معنای عرفی آن اکتفا می‌شود. شرط در عرف در دو معنا استعمال شده است: الزام و التزام در ضمن عقد و مطلق الزام و التزام و همین دو معنا، مبنای شکل‌گیری دو دیدگاه موافق و مخالف وفای به شروط ابتدایی شده است. در پژوهش پیش‌رو با روش توصیفی - تحلیلی پس از مفهوم‌شناسی شرط ابتدایی، به بررسی ادلۀ موافقان و مخالفان شرط ابتدایی می‌پردازیم و در ادامه با ناکافی دانستن ادلۀ مخالفان وفای به شروط ابتدایی و نقد آنها از یک طرف، و با استدلال به عموم و اطلاق ادلۀ عمومی و خصوصی وفای به شروط مانند المؤمنون عند شروطهم و استناد به اعتباری بودن علم فقه از طرف دیگر، در صدد تقویت دیدگاه موافقان وفای به شروط ابتدایی خواهیم بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Generalization of the Evidences for Fulfilling the Condition to the Primary Condition

نویسندگان [English]

  • Abdollah Bahmanpuri 1
  • Mahnaz Biniaz 2
1 Assistant professor at University of Yasuj, Yasuj, Iran
2 M.A in University of Yasuj, Yasuj, Iran
چکیده [English]

The primary condition is a type of condition. There is disagreement among the jurisprudents on the necessity of fulfilling or not fulfilling the condition. Most of the jurisprudents do not consider it necessary to fulfill the conditions but some modern jurisprudents, in spite of the famous opinion, hold that it is necessary to fulfill the conditions. Condition has different customary and literal meanings in the areas of principles of jurisprudence, jurisprudence, law and so on. But because it has not been defined by legislator, it is confined to its customary meaning. Condition is applied in two different customary meanings: necessity of and adherence to the stipulation, and absolute necessity and adherence. The same two meanings are the basis for the development of two different views of the pros and cons of fulfilling the primary condition. The present study, using an analytical-descriptive method of research, studies the concept of primary condition. Next, reviewing the evidences of the pros and cons of primary condition, on the one hand it criticizes the evidences of the pros and holds that they are insufficient. On the other, it relies on the general and specific, private and public evidences for the fulfillment of the conditions like al-mu‘minūna inda shurūtihim and arbitrariness of the science of jurisprudence and tries to strengthen the view of the cons of fulfillment of the primary condition.                   

کلیدواژه‌ها [English]

  • Condition
  • Primary Condition
  • Stipulation
  • Self Determination
  1. قرآن کریم.

    1. اصفهانی، محمد حسین (1418 ق). حاشیه المکاسب، چ اول، قم: انوار الهدی.
    2. امامی، حسن (1377). حقوق مدنی، تهران: انتشارات اسلامیه.
    3. انصاری، مرتضی‌بن محمد (1415 ق). المکاسب المحرمه و البیع و الخیارات (ط - الحدیثه)، قم: کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
    4. بجنوردی، حسن‌بن آقابزرگ (1419 ق). القواعد الفقهیه، قم: نشرالهادی.
    5. بهمن‌پوری، عبدالله (1395). بررسی جریان خیار شرط در معاملات از منظر فقه و حقوق، چ دوم، تهران: نشر خرسندی.
    6. تبریزی، جواد (1416 ق). ارشاد الطالب الی التعلیق علی المکاسب، چ سوم، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
    7. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1378). مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
    8. __________________________ (1387). تأثیر اراده در حقوق مدنی، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
    9. _____________________ (1378). مجموعۀ محشی قانون مدنی، تهران: بی‌نا.
    10. حائری، مسعود (1373). اصل آزادی قراردادها و تحلیلی از مادۀ 10 قانون مدنی، تهران: کیهان.
    11. حسینی مراغی، عبدالفتاح (1417 ق). العناوین الفقهیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
    12. خمینی، روح‌الله (1421 ق). کتاب البیع، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی قدس سره.
    13. خویی، ابوالقاسم موسوی (1409 ق). مبانی العروه الوثقی، قم: منشورات مدرسۀ دارالعلم.
    14. سبزواری، عبدالاعلی (1413 ق). مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، چ چهارم، قم: مؤسسه المنار.
    15. سبزواری، محمد باقربن محمد (1423 ق). کفایه الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
    16. شهیدی، مهدی (1377). تشکیل قراردادها و تعهدات، تهران: نشر حقوقدان.
    17. طباطبایی، علی‌بن محمد (بی‌تا). ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، قم: مؤسسۀ آل‌بیت علیهم‌السلام
    18. ـــــــــــــــــــ(بی‌تا). حاشیة الکفایة، قم: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
    19. طباطبایی یزدی، محمد کاظم (۱۴۲۱ ق). حاشیه المکاسب، چ دوم، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
    20. ـــــــــــــــــــــــــــ (۱۴۲۱ ق). حاشیه المکاسب، چ دوم، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
    21. طوسی، محمدبن حسن (۱۳۸۷ ق). المبسوط فی فقه الإمامیه، چ سوم، تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
    22. ______________ (1407 ق). الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
    23. ______________ (1400 ق). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، چ دوم، بیروت: دارالکتاب العربی.
    24. علامه حلی، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر اسدی (1422 ق). تذکره الفقها (ط - الحدیثه)، قم: مؤسسۀ آل‌بیت علیهم‌السلام.
    25. غروی نایینی، محمد حسین (1373 ق). منیه الطالب فی حاشیه المکاسب، تهران: المکتبه المحمدیه.
    26. _______________ (1413 ق). المکاسب و البیع، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
    27. کاتوزیان، ناصر (1384). ایقاع، چ سوم، تهران: انتشارات میزان.
    28. کاشف الغطاء، محمد حسین (1359 ق). تحریرالمجله، نجف اشرف: المکتبه المرتضویه.
    29. گیلانی قمی، ابوالقاسم‌بن محمد (1413 ق). جامع الشتات فی أجوبه السؤالات، تهران: مؤسسۀ کیهان.
    30. _______________ (1427 ق). رسائل المیرزا القمی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
    31. محقق ثانی، علی‌بن حسین (1414 ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: مؤسسۀ آل‌بیت علیهم‌السلام.
    32. محقق داماد، مصطفی یزدی (1406 ق). قواعد فقه، چ دوازدهم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
    33. ______________ (1388). نظریۀ عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، چ سوم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
    34. مدرسی، محمد تقی (1393). الفقه الاسلامی قسم المعاملات، بیروت: دارالصادق.
    35. نجفی، محمد حسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الأسلام، چ هفتم، بیروت: دارالاحیا التراث.
    36. نجفی گیلانی، حبیب‌الله (1407 ق). فقه الإمامیه (قسم الخیارات)، قم: کتابفروشی داوری.
    37. نراقی، مولی احمدبن محمد (1417 ق). عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.