بررسی و تحلیل احکام ثانوی فقهی درقلمرو احکام ثابت و متغییر

نویسنده

استادیار دانشکده فقه و فلسفه، پردیس قم دانشگاه تهران

چکیده

یکی از مهم ترین ویژگی های شریعت جاودانه،سازگاری احکام آن با تغییرات زندگی بشر در گذر زمان است. از این رو، بررسی احکام « ثانویه » به عنوان یکی از اشکال قابل تصور برای انعطاف پذیری احکام، ضروری به نظر می‌رسد؛ زیرا در مقام تمییز احکام ثابت از متغیر و با توجه به عوامل تغییر بعضی از احکام، تغییر عنوان موضوع حکم، موجب تبدیل حکم اولیه به حکم ثانویه می‌شود. از آن‌جا که درمواردی احکام، تابع عناوین خاصی هستند، درصورت عروض عنوان جدید برموضوع حکم، ولو در موضوع هیچ‌گونه تغییری حاضل نشود، تغییر حکم اولیه تحت شرایط خاصی که برای مکلف پیش می‌آید، الزامی است. این گونه تغییر حکم، از سوی شارع مقدس جعل گردیده و ادله حجیت آن، احکام ثانویه را به منزله احکام واقعی قرار می‌دهد. در این‌جا نکته مهم، ملاک مقدم داشتن حکم ثانوی برحکم اولی است. در آن بخش از احکام که ادله احکام، ادله لفظی هستند، وجه تقدم حکم ثانوی، حکومت ادله آن بر ادله حکم اولی است؛ ودر جایی که ادله، عقلی باشند، حکم تابع ملاک اقواست و به لسان دلیل کاری ندارد و ضوابط تزاحم بین احکام، مورد نظر قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Review and Analysis of the Second Decrees in the Area of Constant and Changeable Decrees

نویسنده [English]

  • Mohammad Adibymehr
چکیده [English]

One of the most important characteristics of the eternal religion is the adaptation of its decrees with the changes of the human’s life in the transition of time. So, it is necessary for us to review the second decrees as the flexible dimensions of the decrees.
According to the causes of some decrees’ change, altering the decree’s subject leads to the change of the primitive decrees into the second decrees.
As the decrees sometimes are dependent on certain topics, when a new subject appears for a decree, the change of the primitive decree under specific circumstances which happen to the Muslim seems necessary, even though the subject has not changed at all.
The Islamic law-maker sentences this decree adaptation and its evidence of authority gives credit to the second decrees as the primitive ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • constant and changeable decrees
  • reason
  • second decrees
  • Sharia
  • subject of decree.