تحلیل فقهی و حقوقی پرداخت حقوق نامتعارف از بیت‌المال

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدۀ الهیات، دانشگاه میبد، میبد، ایران

2 استادیار دانشکدۀ الهیات دانشگاه میبد، میبد، ایران

3 دکتری فقه و حقوق جزا، دانشگاه میبد، میبد، ایران

چکیده

پرداخت حقوق، پاداش و مزایای غیرمتعارف از بیت‌المال به برخی مدیران یا کارکنان دستگاه‌های اجرایی یا شرکت‌های دولتی، یکی از مهم‌ترین مباحث روز به‌شمار می‌رود. برخی پرداخت چنین حقوق یا مزایایی را به دلیل وجود دستورالعمل‌های قانونی و برای بالا بردن بهره‌وری یا جلوگیری از دستبرد به بیت‌المال و غیره بی‌اشکال و حتی لازم دانسته و برخی آن را به دلیل سلب اعتماد عمومی، ایجاد بی‌عدالتی و تبعیض بین کارکنان دولت و ... آن را نامشروع و غیرقانونی دانسته‌اند. یافته‌های پژوهش حاضر که به روش تحلیلی – توصیفی انجام گرفته، حاکی از آن است که هر نوع حقوق نامتعارف، غیرشرعی و غیرقانونی نیست، بلکه برخی موارد که به بی‌عدالتی، سلب اعتماد عمومی و... منجر می‌شود، باید با رفع نقص‌های و ابهام مقررات و شاخص‌های تعیین حقوق تعدیل یا اصلاح شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential and Legal Analysis of Paying Unconventional Salaries from the Treasury

نویسندگان [English]

  • Abbas Kalantari Khalilabad 1
  • Nafiseh Motavallizadeh 2
  • Seyyed Mostafa Mir Mohammadi 2
  • Seyyedeh Ma'sumeh Gheibi 3
1 Associate Professor, Faculty of Theology, University of Meybod, Meybod, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Theology, University of Meybod, Meybod, Iran
چکیده [English]

Paying unconventional salaries, bonuses, and benefits from the treasury to some managers or employees of executive agencies or government companies is one of the most important topics of the day. Some people believe that payment of such salaries and bonuses is not problematic and even it is necessary due to the existence of legal institutions and for increasing the productivity or preventing thieving from treasury and so forth. And some consider it illegitimate and illegal due to deprivation of public trust, creating injustice, and discrimination among government's staff. The Findings of the present study, which was done by analytical-descriptive method, indicate that any kind of unconventional rights, is not illegitimate and illegal, but some cases that lead to injustice, deprivation of public trust and so forth must be modified by removing the shortcomings and ambiguity of regulations and salary determination indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Unconventional Salaries
  • Civil Service Law 2007
  • Treasury
  1. الف) فارسی

    ـ قرآن کریم، ترجمۀ علامه طباطبایی.

    ـ نهج‌البلاغه (1387). ترجمۀ محمد دشتی، چ ششم، قم: اندیشۀ هادی.

    1. اشکبوس، حمزه (1396). سلسله جلسات بازخوانی مشروح مذاکرات مجلس، بررسی نهایی قانون اساسی سال 1358، بررسی اصل چهلم، موضوع جلسۀ سی‌ام مشروح مذاکرات.
    2. تقی‌زاده، احمد؛ ناظر، محمد؛ بهادری جهرمی (1393). سلسه جلسات بازخوانی مشروح مذاکرات مجلس بررسی قانون اساسی سال 1358، بررسی اصل بیستم موضوع جلسه بیست‌وچهارم و بیست‌وهفتم مشروح مذاکرات.
    3. حسینی، محمد (1385).  فرهنگ لغات و اصطلاحات فقهی، چ اول، تهران: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
    4. قانون اساسی.   
    5. قانون مدیریت خدمات کشوری.
    6. کریمی، عباس (1393). رابطۀ منطقی قاعدۀ فقهی لاضرر و قاعدۀ غربی سوء‌استفاده از حق، فصلنامۀ پزوهشی تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال اول، شمارۀ دوم: 135 - 165.
    7. محمدی ری‌شهری، محمد (1389). میزان الحکمه، ترجۀ شیخی، حمیدرضا، جلد 10، چ اول، قم: مؤسسۀ علمی و فرهنگی دارالحدیث.
    8. مطهری، مرتضی (1409 ق). مبانی اقتصاد اسلامی، چ دوازدهم، تهران: انتشارات حکمت.
    9. مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه، جلد 23، چ اول، تهران: دارالکتب الإسلامیه.

    10. منتظری نجف‌آبادی، حسینعلی (1409 ق). مبانی فقهی حکومت اسلامی، ترجمۀ صلواتی، محمود و شکوری، ابوالفضل، چ دوم، قم: مؤسسۀ کیهان.

    ب) عربی

    1. ابن‌منظور، ابوالفضل (1414 ق). لسان العرب، جلد 3، چ سوم، بیروت: دار صادر.
    2. تمیمی آمدی، عبدالواحد‌بن محمد (1366). تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، چ اول، قم: دفتر تبلیغات.
    3. حسینی جرجانی، سید امیرابوالفتوح (1404 ق). آیات الأحکام، چ اول، تهران: انتشارات نوید.
    4. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد (1412 ق). مفردات ألفاظ القرآن، چ اول، لبنان: دارالعلم.

    15. سبزواری، محقق، محمد باقربن محمد مؤمن (‌1423 ق). کفایة الأحکام، جلد 2، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.‌

    1. صدر، شهید سید محمد باقر ‌(1417 ق). اقتصادنا، چ اول، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
    2. صدر، محمد (1420 ق). ماوراء الفقه، چ اول، بیروت: دارالأضواء للطباعه و النشر و التوزیع.
    3. طبرسی، فضل‌بن حسن (1377). مجمع البیان، جلد 9، چ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    4. صدوق، محمد‌بن علی (1386). علل الشرائع، چ اول، قم: کتابفروشی داوری.
    5. کاظمی، جوادبن سعید (1365 ق). مسالک الأفهام، چ دوم، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
    6. کلینی، محمدبن یعقوب‌بن اسحاق. (1429 ق). کافی، جلد 1 و 8، چ اول، قم: دارالحدیث.
    7. مجلسی، محمد باقربن محمد تقی (1403 ق). بحار الأنوار، جلد 51، چ دوم، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی.

    23. نراقی، مولی احمدبن محمد مهدی‌ (1417 ق). عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، چ اول، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.

    References

    - The Holy Quran, (translated by Allameh Tabatabai). (in Persian)

    1. Civil Service Management Law. (in Persian)
    2. Constitution. (in Persian)          
    3. Hamzeh, A. (2017). A series of detailed re-reading sessions of parliamentary debates Review of the Constitution of 1979, Examining the Forty principle, The subject of the thirtieth session is the detailed negotiations. (in Persian)
    4. Hosseini Jarjani, S, (1404 AH). ayat al'ahkami, Volume 1, Tehran: Nawid Anthart. (in Arabic)
    5. Hosseini, M. (2006). Dictionary of Jurisprudence and Terms, First Edition, Tehran: Radio and Television of the Islamic Republic of Iran. (in Persian)
    6. Ibn Manzur, Abu Al-Fadl, (1414 AH). Lisan Al-Arab, Volume 3, second edition, Beirut: Dar Sader. (in Arabic)
    7. Karimi, A. Shabani Kandsari, H. (2015). The Logical Relationship between No Loss Principle in Islamic Jurisprudence and the Principle of Abuse of Rights in Western Legal Systems. Quaritery Journal of comparative studies on Islamic and western law 1(2), pp. 135-166. doi: 10.22091/csiw.2015.567. (in Persian)
    8. Kazemi, J. (1365 AH). Masalak Al-Afham, second edition, Tehran: Mortazavi Bookstore. (in Arabic)
    9. Koleini  M ' (1429 AH). Kafi. Volume 8, Qom: Dar Al Hadith. (in Arabic)
    10. Majlesi, M. (1403 AH). Bihar Al-Anvar. Volume 51, second edition, Beirut: Dar al-Ehya al-thorath Al Arabi. (in Arabic)
    11. Makarem Shirazi, N. (1995). Tafsir Nomoneh, Volume 23, First Edition, Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyyah. (in Persian)
    12. Montazeri Najafabadi, H.A. (1409 AH). The jurisprudential foundations of the Islamic government, (translated by Salavati, Mahmoud and Shokuri, Abu al-Fadl,) Second edition, Qom: Kayhan Institute. (in Persian)
    13. Motahari, M. (1409 AH). Fundamentals of Islamic Economics, Twelfth Edition, Tehran: Hekmat Publications. (in Persian)
    14. Nahj al-Balaghah, (2008). (translated by Mohammad Dashti) sixth edition, Qom, Andisheh Hadi. (in Persian)
    15. NaraqiM, N. (1417 AH). Ewayid al'ayam fi bayan qawaeid al'ahkam w muhammat masayil alhilal w alharam. First edition, Qom: Publications of the Office of Islamic Propaganda of the Seminary of Qom. (in Arabic)
    16. Ragheb Isfahani, H, (1412 AH). mufradat 'alfaz alqurani, Vol. I, Lebanon: Dar al-Alam. (in Arabic)
    17. Rey Shahri, M. MOtarjem, M. Sheikhi, H. R. (2010). Mizan al-Hikma, Volume 10, Volume I, Qom: Dar al-Hadith Scientific and Cultural Institute. (in Persian)
    18. Sabzevari, Mohaqeq, M, (1423 AH). Kifayat al-Ahkam, Volume 2, Volume 1, Qom: Office of Islamic Publications affiliated with the Society of Teachers of the Seminary of Qom. (in Arabic)
    19. Sadr, M, (1420 AH). Mawara al-Fiqh, Third edition, Beirut: Dar Al-Azwa 'for printing, publishing and distribution. (in Arabic)
    20. Sadr, Shahid, Syed M, (1417 AH). Our Economy, First edition, Qom: Islamic Propaganda Office. (in Arabic)
    21. Saduq, M, (2007), Ihlal al-Shari’a, First edition, Qom: Davari Bookstore. (in Arabic)
    22. Tabarsi, F, (1998). Majma 'al-Bayan, First edition, Tehran: University of Tehran Press. (in Arabic)
    23. Taghizadeh, A. Bahadori Jahromi, M. (2017). A series of detailed re-reading sessions of parliamentary debates Review of the Constitution of 1979, Examining the twentieth principle, The subject of the twenty-fourth and twenty-seventh sessions of the detailed negotiations. (in Persian)
    24. Tamimi Amadi, A, (1366). Tasnif Gharr al-Hakam wa Darr al-Kalam, Ch. I, Qom: Daftar Tablighat. (in Arabic)