واکاوی عدم نفوذ در ایقاعات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی پردیس بین‌الملل دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار گروه حقوق دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

عدم نفوذ، ضمانت ‌اجرای فقدان برخی از شرایط اساسی صحت معاملات است و به‌طور معمول در عقود فضولی، اکراهی و برخی از قراردادهای محجورین مطرح می‌شود. بر اساس این وضعیت حقوقی، قرارداد، فاقد اثر بوده و سرنوشت آن به الحاق بعدی رضای معتبر (اجازه) یا اعلام رد توسط ذی‌نفع وابسته است. این وضعیت به‌طور معمول در عقود به رسمیت شناخته شده، لیکن نظر مشهور، عدم پذیرش آن در ایقاعات است. با این همه مسئله این است که آیا ادلۀ نظر مشهور، توانایی توجیه تبعیض میان عقد و ایقاع از این جنبه را دارد؟ در این جستار با رویکردی فقهی - حقوقی و با روشی توصیفی - تحلیلی، در صددیم تا از سویی به تبیین و نقد ادلۀ پذیرفته نشدن عدم نفوذ در ایقاعات بپردازیم و از سوی دیگر، نظریۀ پذیرش عدم نفوذ در ایقاعات را تحلیل و سعی در اثبات آن می‌کنیم.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Researching of Uninfluenced in Unilateral Acts

نویسندگان [English]

  • Sayyedeh Reyhaneh Afsarian Mohassel 1
  • Sayyed Mohammad Mahdi Qabuli Dorafshan 2
  • Saeed Mohseni 2
1 MA Student in Private law, Ferdowsi University of Mashhad
2 Associate Professor, Department of Law, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Uninfluenced is the sanction of lack of some basic terms of validity of contracts and regularly is proposed in unauthorized, reluctant contracts and some contracts of persons under legal capacity. According to this legal situation, contract is uninfluenced and its fate dependents on next incorporation of the valid assent (allowing) or declaration of refusing by beneficiary. This situation has been normally known as formal in contracts; but famous opinion is rejection of that in unilateral acts. However, the question is that if the reasons of famous opinion have the ability to justify the difference between the contract and unilateral act by this point? This article with juridical-legal approaching and with the descriptive- analytical method is seeking to explain and criticism the reasons of rejection of Uninfluenced in unilateral acts and on the other side, it is Analyzing the theory of accepting the Uninfluenced in unilateral acts and tries to proof it.
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Uninfluenced
  • Contract
  • unilateral act
  • legal act
  • will
  • reluctant unilateral act
  • unauthorized unilateral act

مراجع

  1. آخوند خراسانى، محمدکاظم (1409ق). کفایة الأصول، چ 1، قم، مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام.
  2. اردبیلى، احمد (1403ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، ج 8، چ 1، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  3. امامى، سید حسن (1386). حقوق مدنى، ج 5، چ 15، تهران، انتشارات اسلامیه.
  4. انصارى، مرتضى (1415ق). کتاب المکاسب، ج 3، قم، کنگرۀ جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى
  5. بهرامی احمدی، حمید (1386). کلیات عقود و قراردادها: حقوق مدنی 3، چ 2، تهران، میزان.
  6. بهرامی احمدی، حمید (1390). حقوق تعهدات و قراردادها، چ 1، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
  7. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1392). تأثیر اراده در حقوق مدنی، چ 3، تهران،نشر گنج دانش.
  8. جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمى (1423ق). موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیت علیهم السلام، ج 5، چ 1، قم، مؤسسۀ دائرة‌المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
  9. حائری شاهباغ، علی (1382). شرح قانون مدنی، ج 2، چ 2، تهران، کتابخانۀ گنج دانش.
  10. حر عاملى، محمد‌بن حسن (1409ق). وسائل الشیعة، ج 22، چ 1، قم، مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام.
  11. حسینى روحانى، سید صادق (1412ق). فقه الصادق علیه السلام، ج 15، چ 1، قم، دارالکتاب - مدرسۀ امام صادق علیه السلام.
  12. حسینی عاملی، سید جواد (1419ق). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، ج 18، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  13. حسینى مراغی، سید میرعبدالفتاح (1417ق). العناوین الفقهیة، ج 2، چ 1، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  14. خویی، سید ابوالقاسم (1410ق). محاضرات فی أصول الفقه (تقریرات توسط محمد اسحق فیاض)، ج 2، چ 3، قم، دارالهادی للمطبوعات.
  15. سبحانى، جعفر (1414ق). نظام الطلاق فی الشریعة الإسلامیة الغراء، چ 1، قم، مؤسسۀ امام صادق علیه السلام.
  16. سیوری حلى، مقداد‌بن عبدالله (1404ق. الف). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، ج 3، چ 1، قم، انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفى.
  17. سیوری حلى، مقداد‌بن عبداللّه (1404ق. ب). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، ج 4، چ 1، قم، انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفى.
  18. شهید اول، محمد‌بن مکى (1414ق). غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد، ج 3، چ 1، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزۀ علمیۀ قم.
  19. شهیدی، مهدی (1381). اصول قراردادها و تعهدات، چ 2، انتشارات مجد، تهران.
  20. شهیدی، مهدی (1384). حقوق مدنی 3، تعهدات، چ 7، تهران، مجد.
  21. شهیدی، مهدی (1385). تشکیل قراردادها و تعهدات، چ 5، تهران، انتشارات مجد.
  22. شهیدی، مهدی (1390). سقوط تعهدات، چ 6، تهران، انتشارات مجد.
  23. شهیدى تبریزی، میرزا فتاح (1375ق). هدایة الطالب إلی أسرار المکاسب، ج 2، چ 1، تبریز، چاپخانۀ اطلاعات.
  24. صدوق، محمد‌بن على‌بن بابویه (1413ق). من لایحضره الفقیه، ج 3، چ 2، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  25. صفایی، سید حسین و امامی، اسدالله (1393). مختصر حقوق خانواده، چ 37، تهران، نشر میزان.
  26. طاهری، حبیب‌الله (1375). حقوق مدنی (5)، ج 3، چ 1، تهران، دفتر انتشارات اسلامی.
  27. طاهری، حبیب‌الله (1418ق). حقوق مدنی، ج 4، چ 2، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  28. طباطبایى حکیم، سید محسن (1416ق). مستمسک العروة الوثقى، ج 10، چ 1، قم، مؤسسة دارالتفسیر.
  29. طباطبایى حکیم، سید محسن (بی‌تا). نهج الفقاهه، چ 1، قم، انتشارات 22 بهمن.
  30. طوسى، محمد‌بن حسن (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة، ج 5، چ 3، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
  31. طوسى، محمد‌بن حسن (1407ق. ب). تهذیب الأحکام، ج 8، چ 4، تهران، دارالکتب الإسلامیة.
  32. طوسى، محمد‌بن حسن (1407ق.الف). الخلاف، ج 3، چ 1، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  33. شهید ثانى، زین‌الدین‌بن على (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، ج 9، چ 1، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة.
  34. غروی اصفهانی، محمد حسین (1418ق). حاشیة کتاب المکاسب، ج 2، قم، دارالمصطفی لإحیاء التراث.
  35. کاتوزیان، ناصر (1371). حقوق مدنی، خانواده، ج 1، چ 3، تهران، چاپخانۀ بهمن.
  36. کاتوزیان، ناصر (1385). دورۀ مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی، قرارداد - ایقاع، چ 11، تهران، شرکت سهامی انتشار.
  37. کاتوزیان، ناصر (1387). حقوق مدنی - ایقاع، چ 4، تهران، نشر میزان.
  38. کاتوزیان، ناصر (1379). حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، ج 2، چ 5، تهران، شرکت سهامی انتشار.
  39. کلینى، محمد‌بن یعقوب (1429ق). الکافی، ج 11، چ 1، قم، دارالحدیث للطباعة و النشر.
  40. محقق داماد، مصطفی (1364). اخذ به شفعه، مجلۀ مطالعات حقوقی و قضایی، شمارۀ 3: 78 - 96
  41. محقق داماد، مصطفی (1365). تحلیل فقهی حقوقی خانواده - نکاح و انحلال آن، چ 1، تهران، وزارت ارشاد اسلامی.
  42. محقق داماد؛ مصطفی، قنواتی؛ جلیل، وحدتی شبیری، حسن و عبدی‌پور‌ فرد، ابراهیم (1379)، حقوق قراردادها در فقه امامیه، ج 1، چ 1، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، تهران.
  43. محقق داماد، مصطفی؛ قنواتی، جلیل؛ وحدتی شبیری، حسن و عبدی‌پور فرد، ابراهیم (1389)، حقوق قراردادها در فقه امامیه، ج 2، چ 1، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  44. مروج، سید محمد جعفر (1416ق). هدى الطالب فی شرح المکاسب، ج 5، چ 1، قم، مؤسسة دارالکتاب.
  45. مظفر، محمد رضا (بی‌تا).  أصول الفقه، ج 3، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی.
  46. نایینی، میرزا محمد حسین (1404ق). فوائد الأصول، تقریرات درس توسط محمد علی کاظمی خراسانی، ج 1، چ 1، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی.
  47. نایینی، میرزا محمد حسین (1373ق). منیة الطالب فی حاشیة المکاسب، ج 1، چ 1، تهران، المکتبة المحمدیة.
  48. نجفى، محمد حسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 32، چ 7، بیروت، دارإلاحیاء التراث العربی.
  49. نجفى، محمد حسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 35، چ 7، دارإلاحیاء التراث العربی، بیروت.
مجله علمی
دوره 12، شماره 1
فروردین 1395
صفحه 171-200

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 اسفند 1394
  • تاریخ بازنگری: 04 بهمن 1394
  • تاریخ پذیرش: 18 اردیبهشت 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار