TY - JOUR ID - 83790 TI - قاعدۀ دیۀ شکستگی: بازتاب فاصله‌ای میان مشهور و مأثور JO - مجله علمی "پژوهشهای فقهی" JA - JORR LA - fa SN - 2008-8388 AU - صادق پور, محمد جعفر AD - استادیار گروه فقه و حقوق، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 18 IS - 3 SP - 733 EP - 752 KW - دیه KW - روایت ظریف KW - شکستگی KW - قاعدۀ شکستگی DO - 10.22059/jorr.2021.319998.1009049 N2 - فقیهان امامیه با استناد به نصوص شرعی همانند فرازهای مختلفی از روایت ظریف بن ناصح، قاعده‌ای اصطیاد کرده‌اند که بر مبنای آن شکستگی استخوان عضوِ دارای دیۀ مقدر، در صورت عدم بهبود یک‌پنجم دیۀ آن عضو را داراست و در صورت بهبود کامل، چهار بیست‌وپنجم دیۀ آن عضو. این قاعده در مادۀ 569 قانون مجازات اسلامی نیز منعکس شده است. با وجود این، در خصوص گسترۀ این قاعده و نیز مستندات شرعی و فقهی آن تأملاتی وجود دارد که پایبندی به آن را با مانع جدی روبه‌رو می‌سازد. تأمل در مستندات قاعدۀ دیۀ شکستگی به تقریری که از سوی فقیهان امامیه ارائه شده است، نشان می‌دهد استخراج این قاعده از روایت ظریف با توجه به فرازهای مختلف این روایت، با چالش جدی مواجه است. اما در عین حال، در این نوشتار اثبات شده است که اگر به هر دلیلی همچون برخی الزامات تقنینی، بنا باشد قاعده‌ای در خصوص دیۀ شکستگی ارائه شود، می‌توان از برخی فرازهای دیگر روایت ظریف قاعده‌ای اصطیاد کرد که بر مبنای آن شکستگی استخوان عضوِ دارای دیۀ مقدر، اگر بدون عیب بهبود یابد، موجب یک‌پنجم دیۀ آن عضو است. در صورت عدم بهبود یا بهبود ناقص شکستگی نیز به‌علت فقدان تقدیر شرعی، ارش ثابت خواهد بود. UR - https://jorr.ut.ac.ir/article_83790.html L1 - https://jorr.ut.ac.ir/article_83790_bc6d2ad8f725d7495bf4c780dd7380fa.pdf ER -