TY - JOUR ID - 58987 TI - واکاوی ملاک اعتبار در پذیرش نظر اهل خبره از دیدگاه فقه امامیه JO - مجله علمی "پژوهشهای فقهی" JA - JORR LA - fa SN - 2008-8388 AU - طاهری, حبیب الله AU - حکیم, محمد AD - دانشیار دانشکدۀ الهیات، پردیس فارابی دانشگاه تهران AD - کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، پردیس فارابی دانشگاه تهران Y1 - 2016 PY - 2016 VL - 12 IS - 2 SP - 313 EP - 342 KW - اهل خبره KW - سیرۀ عقلا KW - شهادت (بیّنه) KW - نظریۀ کارشناسی KW - وثوق و اطمینان DO - 10.22059/jorr.2016.58987 N2 - گستردگی و تأثیر فراوان دیدگاه کارشناسیِ اهل خبره در ابواب متعدد فقهی و به‌ویژه تأمل در تأثیر روزافزونِ سرعت تخصصی شدنِ علوم و فنون در استنباط فقهی و حقوقی، نشان‌دهندۀ اهمیت نظریۀ کارشناسی است. در مصادر فقهی و اصولی امامیه، حجیت شرعیِ نظر اهل خبره، بر مبنای سیرۀ عقلاییّۀ مورد امضای شارع استوار است و گزاره‌های متعددی مانند: خبرویت محضه؛ حکم عقل؛ حصول اطمینان و در نتیجه، الغای احتمال خلاف و همچنین الغای خصوصیت و کشف اعتبار کلی؛ به‌عنوان مناط و ملاکِ عُقلا در جریان این سیره مطرح شده‌اند. در مقالۀ حاضر، با تبیین و بررسی مناطات مطرح‌شده، الغای احتمال خلاف و حصول وثوق و اطمینان نفس را به‌عنوان ملاک اصلی سیره، پذیرفته‌ایم و پس از واکاویِ شرایطی همچون عدالت و تعدد؛ تحصیل وثوق؛ استنباط و استنتاج از مقدمات حدسیه؛ اعلمیت؛ حیات و ... به‌عنوان شرط اعتبار نظر اهل خبره، مناط فوق را تنها ملاکِ دخیل در اعتبار نظریۀ کارشناسی می‌دانیم. بر این اساس، با تبیینِ ملاک سیرۀ عُقلا در عمل به نظریة کارشناسی و بیان تفاوت بین شهادت و نظریۀ کارشناسی، حصول وثوق و اطمینان (به‌استثنای مواردِ خارج‌ شده با دلیلِ خاص) به‌عنوانِ تنها شرط اعتبار پذیرفته می‌شود. UR - https://jorr.ut.ac.ir/article_58987.html L1 - https://jorr.ut.ac.ir/article_58987_0e6677cd043a9b84d2aa22f8b235aaa9.pdf ER -