ORIGINAL_ARTICLE
تنوع معانی فقهی عدالت، چالشها و پاسخها (بررسی تحلیلی ماهیت ساختاری عدالت قاضی در کلام فقهای امامیه)
عدالت با امتیاز استخراج معانی فقهی متنوع از آن، یکی از پراهمیتترین و کاربردیترین مفاهیم در فقه امامیه است. مهمترین دیدگاههای فقهی مبین ساختار عدالت مشتمل بر: حسن رفتار ظاهری، ملکۀ راسخ در نفس انسانی، ترک ارتکاب حرام، عدم ظهور فسق در اعمال و پایبندی عملی به پایههای دین است که با چالشها و ثمرات فقهی معتنابهی مواجه خواهد بود که تحلیل هر یک از آنها به سه عنصر اساسیِ حسن ظاهر، نحوۀ عملکرد یا رسوخ ملکۀ عدالت برمیگردد. برآیند معانی مذکور و استقرای تام در متون فقه امامیه، معنای نوینی از عدالت موسوم به «قدر متیقّن» عدالت را به ذهن متبادر میکند که پاسخگوی چالشهای درونی و بیرونی اقوال فقها خواهد بود. تحلیل و پاسخ هر یک در مقالۀ حاضر به تفصیل تبیین شده است.
https://jorr.ut.ac.ir/article_66659_90032376678bd9311c424ca3dca5cacd.pdf
2018-03-21
1
24
10.22059/jorr.2018.229606.1007634
حسن رفتار
عدالت
عدالت فقهی
فسق
ملکه راسخ
مسیب
داوری
davarnor@gmail.com
1
دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق؛ دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
AUTHOR
محمد رسول
آهنگران
ahangaran@ut.ac.ir
2
استاد؛ پردیس فارابی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
کاظم
رحمان ستایش
kr.setayesh@gmail.com
3
استادیار؛ دانشگاه قم، قم، ایران
AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابنبابویه، محمدبن علی (شیخ صدوق) (1409 ق). من لایحضره الفقیه، ترجمۀ علی اکبر غفاری، چ اول، تهران: نشر صدوق.
2
ابنقدامه، موفقالدین عبداللهبن احمد (1405 ق). المغنی، الطبعة الاولی: دارالاحیاء التراث العربی.
3
ابنمنظور، محمدبن مکرم (1414 ق). لسان العرب، چ سوم، بیروت: دار صادر.
4
اصفهانی، حسینبن محمد راغب (1412 ق). مفردات ألفاظ القرآن، محقق/ مصحح: صفوان عدنان داوودی، چ اول، لبنان - سوریه: دارالعلم - الدار الشامیة.
5
انصاری، شیخ مرتضیبن محمد امین (1410 ق). کتاب المکاسب (المحشّی)، چ سوم، قم: مؤسسۀ مطبوعاتی دارالکتاب.
6
-------------- (1374). کتاب المکاسب، قم: انتشارات دهاقانی.
7
-------------- (1415 ق). کتاب المکاسب، چ اول، قم: کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
8
بحرانی، محمد (1429 ق). سند العروة الوثقی - کتاب النکاح، فقه استدلالی، چ اول، قم: مکتبة فدک.
9
بحرالعلوم، سید محمدبن محمد تقی (1403 ق). بلغة الفقیه، چ چهارم، تهران: منشورات مکتبة الصادق.
10
بستانی، فؤاد افرام (1375). فرهنگ ابجدی، چ دوم، تهران: انتشارات اسلامی.
11
جزیری، عبدالرحمن (1406). الفقه علی المذاهب الاربعة، چ هفتم، بیروت: دارالاحیاء التراث.
12
جوهری، اسماعیلبن حماد (1410 ق). الصحاح- تاج اللغة و صحاح العربیة، محقق/ مصحح: احمد عبدالغفور عطار، چ اول، بیروت – لبنان: دارالعلم للملایین.
13
حکیم، سید محسن (بیتا). نهج الفقاهة. قم: انتشارات 22 بهمن.
14
حلی (علامه)، حسنبن یوسفبن مطهر اسدی (1423 ق). مختلف الشیعة فی احکام الشریعة، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
15
------------ (1414 ق). تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسۀ آلالبیت لاحیاء التراث.
16
---------- (1420 ق/ 1378). تحریر الاحکام الشرعیه، چ اول، قم، مؤسسۀ امام صادق.
17
---------- (1418 ق). قواعد الاحکام، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
18
---------- (1413 ق). مختلف الشیعة فی احکام الشریعة، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
19
دیلمی، احمد و منیژه خدادادپور (1387). سوءاستفاده از حق ریاست شوهر در منع اشتغال همسر، فصلنامۀ علمی پژوهشی مطالعات زنان، سال ششم، شمارۀ 2، پاییز: 111 - 126.
20
سبحانی تبریزی، جعفر (1412 ق). الالهیات علی هدی الکتاب و السنة، چ دوم، قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیة.
21
طباطبایی حکیم، سید محسن (1416 ق). مستمسک العروة الوثقی، چ اول، قم: مؤسسة دارالتفسیر.
22
طوسی، ابوجعفر، محمدبن حسن (1414 ق). امالی، چ اول، قم: دارالثقافه.
23
---------------- (1387 ق). المبسوط فی فقه الامامیة، چ سوم، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
24
--------------- (1375 ق). الاقتصاد الهادی إلی طریق الرشاد، چ اول، تهران، انتشارات کتابخانۀ جامع چهل ستون.
25
--------------- (1407 ق). الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
26
فیض کاشانی، ملا محسن (1425 ق). الشافی فی العقائد و الاخلاق و الاحکام، چ اول، قم: انتشارات داراللوح المحفوظ.
27
کاتوزیان، امیر ناصر (1382). فلسفۀ حقوق، چ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
28
نیآوردی، ابوالحسن (1966). الاحکام السلطانیة، قاهره: مطبعة مصطفی البابی الحلبی.
29
مرعشی شوشتری، سید محمد حسن (1427 ق). دیدگاههای نو در حقوق، چ دوم، تهران: نشر میزان.
30
محقق داماد، مصطفی (1382). قواعد فقه، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
31
مکارم شیرازی، ناصر (1424 ق). کتاب النکاح (للمکارم)، چ اول، قم: انتشارات مدرسۀ امام علیبن ابیطالب (علیهالسلام).
32
-------- (1428 ق). احکام بانوان، چ یازدهم، قم: انتشارات مدرسۀ امام علیبن ابیطالب (علیهالسلام).
33
منتظری نجفآبادی، حسینعلی (1429 ق). مجازاتهای اسلامی و حقوق بشر، چ اول، قم: انتشارات ارغوان دانش.
34
موسوی بجنوردی، سید حسن (1419 ق). القواعد الفقهیه، چ اول، قم: نشر الهادی.
35
موسوی خمینی، سید روحالله (1422 ق). استفتائات (امام خمینی)، چ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین قم.
36
نجفی گیلانی، میرزا حبیبالله (1311 ق). کتاب الإجارة (للمیرزا حبیبالله)، بیجا، بینا.
37
نجفی، محمد حسن (صاحب جواهر) (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، مصحح - محقق: عباس قوچانی - علی آخوندی، چ هفتم، بیروت – لبنان: دارالإحیاء التراث العربی.
38
ORIGINAL_ARTICLE
مبانی فقهی مدیریت خطر در مقابله با بزهکاری
در رویارویی با پدیدۀ بزهکاری دو رویکرد اساسی متصور است، یکی رویکرد ارزشمحور که تعیین رفتار مجرمانه و واکنش در قبال آن را بر اساس ارزشهای جامعه بهطور جزمی پیشبینی میکند و اجرای آن را در هر شرایط و به هر قیمتی لازم و مفید میداند و دوم رویکرد مدیریت خطر یا به تعبیری ریسک که بهجای نگاه صرفاً هنجاری و ارزشی معتقد است باید جرم را بهعنوان یک پدیدۀ اجتماعی (که ساختار جامعه اصلیترین عامل آن است) پذیرفت و مدیریت کرد. بر اساس نظریۀ مدیریت ریسک چهبسا در مواردی باید برای اجتناب از رفتارهای پرخطر، رفتارهای با خطر کمتر را جرمزدایی کرد که گاهی این امر با نگاه هنجاری همسو نیست. سیاست جنایی بر اساس این نظریه بر برخی مبانی و اصول فقه امامیه منطبق است که باید بررسی شوند. مباحثی مانند قاعدۀ اهم و مهم، دفع افسد به فاسد و امثال آنها شاید بهعنوان اصلیترین مبانی این رویکرد، باب سخن جدیدی در سیاست جنایی جمهوری اسلامی ایران باشد.
https://jorr.ut.ac.ir/article_66660_642f49beee6a741efa7029f17af6ffae.pdf
2018-03-21
25
53
10.22059/jorr.2018.236069.1007726
بزهکاری
خطر
سیاست جنایی اسلام
فرصت
فقه
مدیریت ریسک
مسعود
حیدری
masoud_heidari2@yahoo.com
1
استادیار؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
AUTHOR
سید محمود
میرخلیلی
mirkhalili@ut.ac.ir
2
دانشیار؛ پردیس فارابی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم (1386) .ترجمة علی مشکینی، قم:ا الهادی.
1
نهجالبلاغه (1398 ق) .تحقیق شیخ محمد عبده، بیروت: دارالمعرفه.
2
ابرین، مارتین، و یار، مجید (1394) .جرمشناسی مفاهیم کلیدی، ترجمه سید محمود میرخلیلی و جلال الدین حسانی، تهران: انتشارات بهنامی.
3
ابنبابویه، ابیجعفر محمدبن علی (شیخ صدوق) (1410 ق). من لایحضره الفقیه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
4
ابنقدامه، عبداللَّهبن احمد و محمدبن احمد (1404 ق). المغنی و شرح الکبیر، بیروت: دارالفکر.
5
ابن منظور (1416 ق). لسان العرب، 20 جلد، چ اول، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
6
ابن نجیم، زینالدینبن ابراهیم (بیتا). البحر الحدائق، القاهره: دارالکتب الاسلامی.
7
الاصفهانی، بهاءالدّین محمّد (فاضل هندی) (1405 ق). کشف اللثام، قم: مکتبة آیتاللّه العظمی المرعشی النجفی.
8
انصاری، محمد علی (1424 ق). الموسوعة الفقهیه المیسره، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
9
انوری، حسن (1381). فرهنگ بزرگ سخن، تهران: چاپخانة مهارت.
10
آخوند خراسانی، محمد کاظم (1413 ق). منتهی الدرایة فی توضیح، شارح محمد جعفر جزایری، بیجا: مؤسسه دارالکتاب (الجزایری).
11
پارکر، جرج (1378). مدیریت مالی و ابعاد مدیریت ریسک، تعریف و کاربرد آن در سازمانهای مالی، ترجمۀ علی پارسائیان، مجلۀ تحقیقات مالی، سال چهارم، شمارۀ 13 و 14: 125 تا 144.
12
جهانخانی علی، پارسائیان علی (1375). فرهنگ اصطلاحات مالی، تهران: مؤسسة مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.
13
حرانی، ابومحمد حسن (۱۳۶۳). تحف العقول، قم: نشر غفاری.
14
حلی، فخر المحققین، محمدبن حسنبن یوسف (1387). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، مؤسسۀ اسماعیلیان.
15
حلی، طالب محمدبن الحسنبن یوسفبن المطهر (بیتا). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، مؤسسۀ تحقیقات و نشر معارف اهل البیت (ع).
16
خمینی، سید روحالله (1418 ق). الاجتهاد و التقلید، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
17
--------------- (1388). صحیفۀ نور، تهران: سازمان اسناد و مدارک انقلاب اسلامی وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی.
18
خویی، ابوالقاسم (1416 ق). صراط النجاه فی اجوبه الاستفتائات، قم: نشر برگزیده.
19
------------- (1418 ق). موسوعة الإمام الخوئی، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی.
20
--------------- (1423 ق). مصباح الفقاهة، بیروت: دارالهادی.
21
راعی، رضا؛ سعیدی، علی (1385) مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک، تهران: سمت.
22
ریموند پی نوو (1392). مدیریت مالی، ترجمة علی جهانخانی و علی پارسیان، تهران: سمت.
23
الامام شافعی (1403 ق). کتاب الام، بیروت: انتشارات دارالفکر.
24
شهید ثانی، زینالدین جبعی العاملی (1268 ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج 2، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
25
صدر، سید محمد باقر (1425 ق). اقتصادنا، قم: بوستان کتاب.
26
----------------- (۱۴۰۵ ق). دروس فی علم الأصول، بیروت: دارالمنتظر.
27
صدوق، محمدبن علی (1362). الخصال، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
28
طباطبایی، سید علی (1404 ق). ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل فی شرح مختصرالنافع، قم: مؤسسة آلالبیت.
29
--------------- (1404 ق). ریاض المسائل، قم: آل البیت.
30
طباطبایی، محمد حسین (1417 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
31
الطوسی، ابوجعفر (1428 ق). اللمبسوط، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
32
_________ (1417 ق). الخلاف، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
33
ـــــــــــــــ (1401 ق). تهذیب الاحکام، بیروت: دارالتعارف.
34
عاملی، حسنبن زینالدین (بیتا). معالم الاصول، تهران: نشر قدس.
35
عباسنژاد، محسن و همکاران (1385). پژوهشی در قرآن و حقوق، مشهد: مؤسسة انتشاراتی بنیاد پژوهشهای قرآنی حوزه و دانشگاه.
36
غزالی محمدبن محمد (۱۳۵۱). احیاء علوم الدین، ترجمۀ مٌویدالدین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیو جم، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
37
فرهنگ، منوچهر (1384). فرهنگ علوم اقتصادی، تهران: نشر آسیم.
38
القرشی، محمدبن احمد (ابناخوه) (1408 ق). معالم القربه فی احکام الحسبه، تحقیق محمد محمود شعبان و صدیق احمد عیسی المطیعی، قم: مکتبة الاعلام الاسلامی.
39
کاووسی برومند، علی اصغر (بیتا). فرهنگ جیبی انگلیسی به فارسی، کتابفروشی اسلامیه.
40
کلینی، محمدبن یعقوب (1365). الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
41
ماری، فیلیپ (1394) کیفر و مدیریت خطرها: بهسوی عدالتی محاسبهگر در اروپا، ترجمۀ کاشفی اسماعیلزاده، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارههای 83 – 84.
42
مجلسی، محمد باقر (1403 ق). بحارالانوار، چ سوم، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
43
محقق اردبیلی، احمدبن محمد (بیتا). زبدةالبیان فی احکام القرآن، تهران: انتشارات مرتضوی.
44
محمدی، ابوالحسن (1391). قواعد فقه، تهران: نشر میزان.
45
مدنی، سید جلالالدین (1376). مبانی کلیات حقوق، تهران: نشر همراه.
46
مظفر، محمد رضا (1430 ق). اصول الفقه، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
47
نجفی، محمد حسن (1981). جواهر الکلام، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
48
نخعی آغمیونی، منیژه؛ نجارزاده، رضا (1382). واژههای کلیدی اقتصاد کلان و خرد، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
49
نوروش، ایرج؛ دیانتی دیلمی، زهره (1383). مدیریت مالی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
50
نوری، میرزا حسن (1408 ق). مستدرک الوسائل، مؤسسۀ آلبیت دارالاحیاء التراث.
51
نووی، محیالدین (بیتا). روضة الطالبین، بیروت: دارالکتب العلمیة.
52
نووی، شرفالدین (1368). المنهاج، سنندج: انتشارات غزالی.
53
نیآوردی، اباالحسن (1406 ق). احکام السلطانیه، قم: مکتبة الاعلام الاسلامی.
54
ORIGINAL_ARTICLE
«نماز در معابد اهل کتاب» از نگاه فقه اسلامی دیدگاهها و نظریۀ معیار امامیه
در فقه اسلامی جواز تصرف، خلو از نجاست و تصویر از جملۀ شرایط مکان نمازگزار محسوب میشود؛ برابر رویکرد برخی از فقهیان اهل سنت و شیعه، این شرایط در معابد اهل کتاب مفقود است؛ زیرا از یک سو این اماکن وقف عبادت اهل کتاب و معمولاً دارای تصویر هستند و از سوی دیگر مبنای نسخ شرایع و نجاست اهل کتاب، مانع اعتبار این اماکن برای انتفاع معنوی است؛ از اینرو اقامۀ نماز در آنها خالی از اشکال نیست. در پژوهۀ حاضر به تقریر و ارزیابی ادله و مستندات این دیدگاه میپردازیم و نظر به ضعف آن، دیدگاه جواز را بهعنوان نظریۀ معیار فقه امامیه در مسئلۀ اقامۀ نماز در معابد اهل کتاب اثبات خواهیم کرد. این نظریه همسوی با رهیافت قرآنی، روایات اهل بیت (ع)، اصول عملیه و رأی مشهور فقیهان امامیه است و کاستیهای رویکرد منع را ندارد.
https://jorr.ut.ac.ir/article_66661_7c29041e675759d37be4716f742ecc34.pdf
2018-03-21
55
81
10.22059/jorr.2018.218007.1007479
اهل کتاب
طهارت و نجاست اهل کتاب
معابد
مکان نماز
نماز
علی
راد
ali.rad@ut.ac.ir
1
دانشیار؛ پردیس فارابی، دانشگاه تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
ابنتیمیة، تقیالدین (1408 ق). الفتاوی الکبری، جلد 2، بیروت: دارالکتب العلمیة.
1
ابنرشد، محمد (1415 ق). بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، جلد 1, تحقیق: خالد العطار، بیروت: دارالفکر.
2
ابنعاشور، محمدبن طاهر (بیتا). التحریر و التنویر، جلد 15، قم: نرمافزار جامع التفاسیر.
3
ابنعجیبه، احمد (1419 ق). البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید، جلد 3، قاهره: حسن عباس زکی.
4
ابنکثیر، اسماعیلبن عمر (1409 ق). تفسیر القرآن العظیم، جلد 5، بیروت: دارالکتب العلمیة.
5
اردبیلی، احمد (بیتا). مجمع الفائده و البرهان، جلد 2، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة.
6
انصاری، مرتضی (1415 ق). کتاب الصلاة، جلد 1، قم: المؤتمر العالمی لمیلاد الشیخ الأنصاری.
7
آلوسی، محمود (1415 ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، جلد 8، بیروت: دارالکتب العلمیه.
8
بحرانی، یوسف (بیتا). الحدائق الناضرة، جلد 1، 5 و 7، تحقیق: محمد تقی الإیروانی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
9
بهایی عاملی، محمد (بیتا). الحبل المتین (ط.ق)، قم: انتشارات بصیرتی.
10
تبریزی، میرزا جواد (1429 ق). تنقیح مبانی العروة (کتاب الطهارة)، جلد 3، بیجا: دارالصدیقة الشهیدة (س).
11
ثعلبی نیشابوری، احمد (1422 ق). الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، جلد 6، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی.
12
جوادی، عبدالله (1416 ق). کتاب الصلاة تقریر بحث المحقق الداماد للآملی، جلد 3، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
13
جواهری، محمد حسن (1367). جواهر الکلام، جلد 6 و8، تحقیق: عباس القوچانی، طهران، دارالکتب الإسلامیة.
14
حر عاملی، محمد (1414 ق). وسائل الشیعة، جلد 5، قم: مؤسسة آلالبیت (ع).
15
حلی، حسنبن یوسف (1412 ق). مختلف الشیعة، جلد 2، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
16
------------------ (1412 ق). منتهی المطلب، ج 1، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
17
------------------ (1420 ق). تحریر الأحکام، ج 1، قم: مؤسسة الإمام الصادق (ع).
18
حیدری، سید کمال (2008). الظن، تحقیق: محمود نعمة الجیاشی، قم: دارفراقد للطباعة و النشر.
19
خوانساری، احمد (1355). جامع المدارک، جلد 1، طهران: مکتبة الصدوق.
20
خویی، ابوالقاسم (2005). شرح العروة الوثقی: الصلاة (موسوعة الإمام الخوئی)، جلد 13، تقریر بحث السید الخوئی للبروجردی، قم: مؤسسة إحیاء آثار الأمام الخویی.
21
------------- (1410 ق). شرح العروة الوثقی: الطهارة (موسوعة الإمام الخوئی)، جلد 2، تقریر بحث السید الخوئی للغروی، قم: دارالهادی للمطبوعات.
22
خویی، ابوالقاسم (1410 ق). کتاب الطهارة، قم: دارالهادی للمطبوعات.
23
زرکشی، محمد (1416 ق). إعلام الساجد بأحکام المساجد، قاهره: وزارة الاوقاف.
24
زمانی، محمد حسن (1378). طهارت و نجاست اهل کتاب و مشرکان در فقه اسلامی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
25
زمخشری، محمود (1407 ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج 2، بیروت: دارالکتاب العربی.
26
زیدبن علی (بیتا). مسند زیدبن علی، بیروت: منشورات دارمکتبة الحیاة.
27
سبزواری، سید عبدالأعلی (1413 ق). مهذب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، جلد 5، قم: مکتب آیة الله العظمی السید السبزواری.
28
سبزواری، محمد باقر (بیتا). ذخیرة المعاد (ط.ق)، جلد 1، قم: مؤسسة آل البیت (ع).
29
شاهرودی، محمود (1417 ق). بحوث فی علم الأصول، جلد 4، تقریر بحث السید محمد باقر الصدر، قم: مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة.
30
صدر، محمد باقر (1391 ق). شرح العروة الوثقی، جلد 4، نجف اشرف: مطبعة الآداب.
31
صدوق، محمد (بیتا). کتاب من لایحضره الفقیه، جلد 1، تحقیق: علی اکبر الغفاری، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة.
32
طباطبایی، محمد حسین (1417 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، جلد 13، قم: انتشارات جامعۀ مدرسین.
33
طوسی، محمد (1387 ق). المبسوط، جلد 1، طهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء آثار الجعفریة.
34
------------ (1364). تهذیب الأحکام، جلد 2، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
35
------------ (1414 ق). الأمالی، جلد 1، تحقیق: مؤسسة البعثة، قم: دارالثقافة.
36
عاملی، زینالدینبن علی (1380). روض الجنان فی شرح ارشاد الأذهان (ط.ج)، جلد 2، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
37
عاملی، سید محمد (1410 ق). مدارک الأحکام، جلد 3، قم: مؤسسة آلالبیت (ع).
38
عاملی، سید محمد جواد (1421 ق). مفتاح الکرامة، ج 6، تحقیق و تعلیق: الشیخ محمد باقر الخالصی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
39
فضلالله، سید محمد حسین (1419 ق). تفسیر من وحی القرآن، جلد 14، بیروت: دارالملاک.
40
------------------- (1401 ق). الوافی، جلد 7، اصفهان: مکتبة الامام أمیرالمؤمنین علی (ع) العامة.
41
قمی مشهدی، محمد (1366ش). تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، جلد 7، طهران: وزارة الثقافة والارشاد الاسلامی.
42
کرکی، علیبن حسین (1408 ق). جامع المقاصد، جلد 2، قم: مؤسسة آلالبیت (ع).
43
کلینی، محمدبن یعقوب (1365). الکافی، جلد 3، تصحیح علیأکبر الغفاری، طهران: دارالکتب الإسلامیة.
44
لنگرودی، محمد حسن (1376). لب اللباب فی طهارة أهل الکتاب، قم: مؤسسة انصاریان.
45
مجلسی، محمد باقر (1403 ق). بحار الأنوار، جلد 80، تحقیق إبراهیم المیانجی، محمد الباقر البهبودی، بیروت: دارإلاحیاء التراث العربی.
46
مجلسی، محمد تقی (بیتا). روضة المتقین، جلد 2، طهران: بنیاد فرهنگ اسلامی کوشانپور.
47
--------------- (1414 ق). لوامع صاحبقرانی (شرح من لایحضره)، قم: کتابفروشی اسماعیلیان.
48
مغنیه، محمد جواد (1421 ق). فقه الإمام جعفر الصادق (ع)، جلد 1، قم: مؤسسة أنصاریان للطباعة والنشر.
49
مکارم شیرازی، ناصر (1421 ق). الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، جلد 18، قم: مدرسۀ امام علیبن ابیطالب (ع).
50
------------- (1374). تفسیر نمونه، جلد 9، تهران: انتشارات دارالکتب الإسلامیة.
51
مکی العاملی، محمدبن جمالالدین (1419 ق). ذکری الشیعة فی أحکام الشریعة، ج 3، قم: مؤسسة آلالبیت (ع).
52
نراقی، احمد (1415 ق). مستند الشیعة، جلد 4، قم: مؤسسة آلالبیت (ع).
53
همدانی، آقا رضا (1420 ق). حاشیة کتاب المکاسب، تحقیق محمد رضا الانصاری القمی، قم: بینا.
54
------------ (1417 ق). مصباح الفقیه، جلد 11، تحقیق محمد الباقری، نور علی النوری، محمد المیرزائی، قم: المؤسسة الجعفریة لإحیاء التراث.
55
بلخی، مقاتلبن سلیمان (1423 ق). تفسیر مقاتل بن سلیمان، جلد 2، چ اول، بیروت: دارالإحیاء التراث.
56
سبزواری نجفی، محمد (بیتا). إرشاد الأذهان إلی تفسیر القرآن، جلد 1: دارالتعارف للمطبوعات.
57
فراء، یحییبن زیاد (بیتا). معانی القرآن، جلد 2، مصر: دارالمصریه.
58
فیض کاشانی، ملا محسن (1415 ق). تفسیر الصافی، جلد 3، تهران: مکتبه الصدر.
59
مغنیه، محمد جواد (1424 ق). تفسیر الکاشف، جلد 5، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
60
ORIGINAL_ARTICLE
موارد نقض احکام قضایی در فقه امامیه
در فقه امامیه حکم قاضی نقضشدنی نیست، مگر در مواردی که اشکالی در آن وجود داشته باشد. در بیان جهاتی (اشکالاتی) که موجب نقض حکم میشوند، در خصوص برخی از جهات از قبیل «واجد شرایط نبودن قاضی صادرکنندۀ حکم» و «بیاعتباری دلیل مبنای حکم» با بیانهای مختلف و دیدگاههای متفاوت مواجه نیستیم، اما در خصوص برخی دیگر از جهات نقض احکام، از قبیل «خطای قاضی در استنباط» و «خلاف واقع بودن حکم» با تعابیر و تفاسیر متعدد و در مواردی متفاوت، روبهرو میشویم که بررسی و تحلیل موضوع را میطلبد. دیدگاههای متعارض در مورد نقش «تراضی اصحاب دعوا» در رسیدگی مجدد به دعوا و نقض حکم صادرشده در خصوص آن نیز شایان توجه است.
https://jorr.ut.ac.ir/article_66662_0c6e794bdd1dab0cd63d87a76d670d24.pdf
2018-03-21
83
104
10.22059/jorr.2018.221498.1007520
جهات نقض احکام
حکم قضایی
خطای قاضی
نقض حکم
مهدی
حسن زاده
m.hasanzadeh@qom.ac.ir
1
دانشیار؛ دانشگاه قم، قم، ایران
LEAD_AUTHOR
. الآشتیانی، میرزا محمد حسن (1327). کتابالقضاء، قم: منشورات دارالهجرة.
1
2. الاسدی، الحسنبن یوسفبن المطهر (العلامة الحلی) (1410 ق). ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، جلد 2، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
2
3. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1419 ق). قواعد الاحکام. جلد 3، قم: موسسة النشر الاسلامی.
3
4. التبریزی، المیرزا جواد (1415 ق). اسس القضاء و الشهادة، بیجا: مؤسسة الامام الصادق (ع).
4
5. الحسینی العاملی، السید محمد جواد (بیتا). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، جلد 10، بیجا: دارالاحیاء التراث العربی.
5
6. الحلی، نجمالدین جعفربن الحسن (المحقق) (1415 ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جلد 4، قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة.
6
7. الرشتی، میرزا حبیبالله (1401 ق). کتاب القضاء، الجزء الاول، قم: دارالقرآن الکریم.
7
8. الطرابلسی، القاضی عبدالعزیزبن البراج (1406 ق). المهذب، جلد 2، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
8
9. الطوسی، ابیجعفر محمدبن الحسن (الشیخ) (1432 ق). کتاب الخلاف، جلد 6، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
9
10. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1351). المبسوط فی فقه الامامیة، جلد 8، بیجا: المکتبة المرتضویة لاحیاء آثار الجعفریة.
10
11. الفیض الکاشانی، مولی محمد حسن (1401 ق). مفاتیح الشرایع، جلد 3، قم: مجمع الذخائر الاسلامیة.
11
12. الکنی الطهرانی، المولی علی (بیتا). کتاب القضاء (چاپ سنگی)، بیجا: بینا.
12
13. المامقانی، عبدالله (بیتا). مناهج المتقین فی فقه ائمة الحق و الیقین (چاپ سنگی)، بیجا: مؤسسة آلالبیت (ع) لاحیاء التراث.
13
14. المدنی التبریزی، السید یوسف (1426 ق). کتاب القضاء، بیجا: المطبعة دانش.
14
15. الموسوی الاردبیلی، السید عبدالکریم (1408 ق). فقه القضاء، قم: منشورات مکتبة امیرالمؤمنین (علیهالسلام).
15
16. الموسوی الخمینی، السید روحالله (1421 ق). تحریر الوسیلة، جلد 2، بیجا: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الامام الخمینی.
16
17. الموسوی الگلپایگانی، السید محمد رضا (1401 ق). کتاب القضاء(تقریرات بقلم السید علی الحسینی المیلانی)، جلد 1، قم: مطبعة الخیام.
17
18. نجفی، شیخ محمد حسن (1398 ق). جواهر الکلام. جلد 40، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
18
19. النراقی، المولی احمد (1405 ق). مستند الشیعة فی احکام الشریعة. جلد 2، قم: منشورات مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
19
ORIGINAL_ARTICLE
اثبات حکم با قاعدۀ لاضرر
قاعدة لاضرر از مهمترین قواعد فقهی است که در جمیع ابواب فقه کاربرد دارد. در اینکه از طریق این قاعده میتوان احکام ضرری را رفع کرد، تردیدی وجود ندارد؛ اما اگر از نبود حکمی ضرری محقق شود، این اختلاف وجود دارد که آیا میتوان با استناد به این قاعده آن حکم را جعل کرد. لزوم جبران ضرر یک مسئلۀ عقلی است و عقل در این خصوص بین امور وجودی و عدمی تفاوتی نمیگذارد. علاوه بر این، با مراجعه به عرف میتوان فهمید که امور عدمی ضرری نیز باید جبران شوند. دلیلهای باب لاضرر نیز علاوه بر عمومیت، اطلاق دارند در اینکه هر ضرری باید جبران شود، خواه وجودی و خواه عدمی باشد.
https://jorr.ut.ac.ir/article_66663_3ff1b58e4dbde1e33bc9cad5bc4bde73.pdf
2018-03-21
105
125
10.22059/jorr.2018.236798.1007745
اثبات حکم
حکومت قاعدة لاضرر
ضرر
عدم حکم
نفی حکم
سید علی محمد
یثربی
myasrebi@ut.ac.ir
1
دانشیار؛ پردیس فارابی، دانشگاه تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
جواد
محمودی
javadmahmoodi@ut.ac.ir
2
کارشناسی ارشد فقه و حقوق اقتصادی دانشگاه تهران، ایران
AUTHOR
الف) فارسی و عربی
1
1. آخوند خراسانی، محمد کاظم (1427 ق). کفایة الاصول، چ چهارم، قم: مؤسسۀ آل البیت (ع).
2
2. ابناثیر، مبارکبن محمد (بیتا). النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، جلد 3، قم: اسماعیلیان.
3
3. انصاری، مرتضی (1414 ق). رسائل فقهیه، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
4
4.----------- (1424 ق). فرائد الاصول، جلد 2، چ چهارم، قم: مجمعالفکر الاسلامی.
5
5. ایروانی، باقر (1426 ق). دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، جلد 1، چ سوم، قم: دارالفقه.
6
6. بهرامی احمدی، حمید (1377). سوءاستفاده از حق، چ سوم، تهران: اطلاعات.
7
7. جوهری، اسماعیلبن حماد (1410 ق). صحاح، جلد 2، بیروت: دارالعلم للملایین.
8
8. حسینی سیستانی، سید علی (1414 ق). قاعدة لاضرر و لاضرار، قم: دفتر آیتالله سیستانی.
9
9. حسینی مراغی، میر عبدالفتاح (1417 ق). العناوین، جلد 1، قم: اسلامی.
10
10. خمینی، سید روحالله (1418 ق). تنقیح الاصول، جلد 3، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
11
11.------------------------ (1409 ق). رسائل، جلد 1، قم: اسماعیلیان.
12
12. خوانساری، موسی (1373 ق). منیة الطالب، جلد 1، تهران: المکتبة المحمدیة.
13
13. زراعت، عباس (1388). قواعد فقه مدنی، تهران: انتشارات جنگل.
14
14. سبحانی، جعفر (1415 ق). رسائل الاربع، جلد 2، قم: مؤسسه امام صادق (ع).
15
15. سنهوری، عبدالرزاق (1998). الوسیط فی شرح القانون المدنی، جلد 1، چ سوم، بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیه.
16
16. شریعت اصفهانی، فتح الله (1410 ق). قاعدة لاضرر، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
17
17. صدر، سید محمد باقر (1417 ق). بحوث فی علم الاصول، جلد 5، چ پنجم، قم: دائرة المعارف فقه اسلامی.
18
18. طاهری، حبیبالله (1418 ق). حقوق مدنی، جلد 2، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
19
19. طریحی، فخرالدین (1416 ق). مجمع البحرین، جلد 3، چ سوم، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
20
20. عاملی، محمد (1409 ق). وسائل الشیعه، جلد 25، قم: مؤسسۀ آلالبیت (ع).
21
21. فاضل تونی، عبدالله (1415 ق). وافیه فی اصول الفقه، چ دوم، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
22
22. کاتوزیان، ناصر (1386). الزامهای خارج از قرارداد (ضمان قهری)، جلد 1، چ هشتم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
23
23. گرجی، ابوالقاسم (1387). مبانی حقوق اسلامی، تهران: مجد.
24
24. محقق داماد، سید مصطفی (1383). قواعد فقه، جلد 1، چ دوازدهم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
25
25. مکارم شیرازی، ناصر (1370). قواعد الفقهیه، جلد 1، چ سوم، قم: مدرسۀ امام علی (ع).
26
26. موسوی بجنوردی، سید حسن (1419 ق). قواعد الفقهیه، جلد 1، قم: نشر هادی.
27
27. موسوی بجنوردی، سید محمد (1379). قواعد فقهیه، جلد 1، چ سوم، تهران: مؤسسة عروج.
28
28. موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1417 ق). هدایه فی الاصول، جلد 3، قم: مؤسسۀ صاحب الأمر (ع).
29
29. نراقی، احمد (1417 ق). عوائد الایام، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
30
30. یثربی، سید علیمحمد (1385). قواعد فقه استدلالی 1، تهران: جهاد دانشگاهی.
31
ب) فرانسوی و انگلیسی
32
31.Chafik, Chehata (1952). “La Théorie de l′abus des droit chez les jurisconsultes musulmans” Revue internationale de droit comparé, continuation de Bultin de la société de législation comparée, Vol.4.
33
32. Gutteridge, H.C (1935). “Abuse of rights” The Cambridge Law Journal, Vol.V, PP.22-45.
34
33. Josserand, Louis (1939). “De l′esprit de droits et de leur relativité. Théorie dite des l′abus de droits” 2éme éd, Paris (Dalloz).
35
34. Julio Cueto-Rua (1975). “Abuse of Rights” Vol.35 La. L. Rev.
36
35. Markovitch, Milivoié (1936). “La Théorie de l′abus des droits en droit comparé” Paris.
37
36. Mmazeaud, Henri (1984). “Lecons de droit civil” 6éme éd, Paris.
38
37. Ripert, G. et Boulanger, J (1957). “Traitéde droit civil” t. II: Obligations et droits réels, Paris, L.G.D.J.
39
38. Tunc, A (1972). International encyclopedia of comparative law “Abus de droit” Torts, New York, Oceana,Vol. XI.
40
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی مفهوم کعب در مسئلۀ مسح پا از منظر فقه امامیه
در فقه شیعه، کعب بهعنوان انتهای محدودۀ طولی مسح پا بیان شده است. در لغت، بر 4 موضع از پا، کعب اطلاق میشود؛ فقهای شیعه اگرچه اتفاق نظر دارند که کعب در مسئلۀ وضو به خلاف عامه، برآمدگیهای طرفین پا نیست، اما در تعیین آن از بین دیگر مصادیق اختلاف دارند و بر دو قول هستند؛ دستۀ اول آن را برآمدگی روی پا و دستۀ دوم آن را مفصل مچ میدانند. این اختلاف ناشی از صدق لغوی کعب بر این دو موضع و روایات باب وضوست. در این پژوهش با بررسی ادلۀ لغوی، فقهی و روایی هر دو قول مشخص شده است که هیچکدام تام نیستند و تعیین قطعی کعب مقدور نیست و مفهوم آن مجمل است؛ بنابراین از آنجا که مسئلۀ اقل و اکثر ارتباطی است، نسبت به زائد برائت جاری شده و در نتیجه مسح تا برآمدگی روی پا کافی و مجزی است.
https://jorr.ut.ac.ir/article_66664_200e5ed0ed6b91d2572959a333ff8b53.pdf
2018-03-21
127
156
10.22059/jorr.2018.219563.1007496
کعب
مسح پا
مفصل مچ
سید مصطفی
طباطبایی
smtaba61@gmail.com
1
دانشآموختۀ سطح 4 حوزۀ علمیۀ قم، قم
LEAD_AUTHOR
حسن
علیدادی سلیمانی
alidadisolimani@ut.ac.ir
2
استادیار؛ پردیس بینالملل دانشگاه تهران، کیش، ایران
AUTHOR
قرآن کریم
1
1. ابناثیر جزری، مبارکبن محمد (1367). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم: اسماعیلیان.
2
2. ابندرید، محمدبن حسن (بیتا). جمهرة اللغة، بیروت: دارالعلم للملایین.
3
3. ابنسیده، علیبن اسماعیل (بیتا). المحکم و المحیط الأعظم، بیروت: دارالکتب العلمیه.
4
4. ابنسینا، حسینبن علی (بیتا). القانون فی الطب، بیروت: دار صادر.
5
5. ابنفارس، احمد (1404 ق). معجم مقائیس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
6
6. ابنمنظور، محمدبن مکرم (1414 ق). لسان العرب، بیروت: دارالفکر.
7
7. اراکی، محمد علی (1414 ق). المسائل الواضحه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
8
8. ازدی، عبداللهبن محمد (1387). کتاب الماء، تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران.
9
9. ازهری، محمدبن احمد (بیتا). تهذیب اللغة، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
10
10. اصفهانی، فاضل هندی، محمدبن الحسن (1416 ق). کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
11
11. -------------------------- (بیتا). المناهج السویة فی شرح الروضة البهیة، بیجا: بینا.
12
12. الجوهری، اسماعیلبن حماد (1410 ق). الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت: دارالعلم للملایین.
13
13. الصاحب، اسماعیلبن عباد (1414 ق). المحیط فی اللغة، بیروت: عالم الکتب.
14
14. آملی، محمد تقی (1380 ق). مصباح الهدی فی شرح العروة الوثقی، تهران: مؤلف.
15
15. آملی، هاشم (1406 ق). المعالم المأثورة، قم: مؤلف.
16
16. انصاری، شیخ مرتضی (1415 ق). کتاب الطهارة، قم: کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
17
17. ــــــــــــــــــــــ (1428 ق). فرائد الاصول، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
18
18. ایوان کیفی ورامینی، محمد حسین (1429 ق). مشارع الاحکام فی تحقیق مسائل الحلال و الحرام، اصفهان: مرکز تحقیقات رایانهای حوزۀ علمیۀ اصفهان.
19
19. بحرانی، یوسف (1405 ق). الحدائق الناضره فی احکام العترة الطاهرة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
20
20. بهجت، محمد تقی (1423 ق). وسیلة النجاة، قم: شفق.
21
21. ــــــــــــــــــــــ (1428 ق). استفتائات، قم: دفتر حضرت آیتالله بهجت.
22
22. ــــــــــــــــــــــ (1428 ق). رسالۀ توضیح المسائل، قم: شفق.
23
23. تبریزی، میرزا جواد (1381). رسالۀ احکام جوانان و نوجوانان، قم: دارالصدیقة الشهیدة.
24
24. ــــــــــــــــــــــ (1426 ق). تنقیح مبانی العروة- کتاب الطهاره، قم: دارالصدیقة الشهیدة.
25
25. ــــــــــــــــــــــ (1426 ق). منهاج الصالحین، قم: مجمع الامام المهدی.
26
26. ــــــــــــــــــــــ (1427 ق). المسائل المنتخبة، قم: دارالصدیقة الشهیدة.
27
27. ثعالبی، عبدالملکبن محمد (بیتا). فقه اللغة، بیروت: دارالکتب العلمیة.
28
28. حائری طباطبایی، سید علیبن محمد (1418 ق). ریاض المسائل، قم: مؤسسۀ آلالبیت.
29
29. حائری یزدی، مرتضیبن عبدالکریم (1424 ق). مبانی الاحکام فی اصول شرائع الاسلام، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
30
30. ــــــــــــــــــــــ (1426 ق). شرح العروة الوثقی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
31
31. حر عاملی، محمدبن الحسن (1409 ق). وسائل الشیعة، قم: مؤسسۀ آلالبیت.
32
32. حسینی خامنهای، سید علی (1420 ق). اجوبة الاستفتائات، بیروت: الدار الاسلامیة.
33
33. حسینی سیستانی، سید علی (1417 ق). منهاج الصالحین، قم: دفتر حضرت آیتالله سیستانی.
34
34. حکیم طباطبایی، سید محسن (1410 ق). منهاج الصالحین، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
35
35. ــــــــــــــــــــــ (1416 ق). مستمسک العروة الوثقی، قم: دارالتفسیر.
36
36. حکیم طباطبایی، سید محمد سعید (1415 ق). منهاج الصالحین، بیروت: دارالصفوة.
37
37. حلبی ابنزهرة، حمزةبن علی (1417 ق). غنیة النزوع الی علمی الاصول و الفروع، قم: مؤسسۀ امام صادق علیه السلام.
38
38. حلبی، ابوالصلاح تقیالدینبن نجمالدین (1403 ق). الکافی فی الفقه، اصفهان: کتابخانۀ عمومی امام امیرالمؤمنین علیه السلام.
39
39. حلی فاضل مقداد، مقدادبن عبدالله سیوری (1425 ق). کنز العرفان فی فقه القرآن، قم: انتشارات مرتضوی.
40
40. حلی، ابنادریس، محمدبن منصوربن احمد (1410 ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
41
41. حلی، علامه، حسنبن یوسفبن مطهر الاسدی (1410 ق). ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
42
42. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1412 ق). منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة.
43
43. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1413 ق). قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
44
44. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1413 ق). مختلف الشیعة فی احکام الشریعة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
45
45. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1414 ق). تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسۀ آلالبیت.
46
46. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1420 ق). تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیة، قم: مؤسسۀ امام صادق (ع).
47
47. حلی، محقق، جعفربن حسن (1407 ق). المعتبر فی شرح المختصر، قم: مؤسسة سید الشهدا علیه السلام.
48
48. ــــــــــــــــــــــ (1418 ق). المختصر النافع فی فقه الامامیة، قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة.
49
49. حمیری، نشوانبن سعید (1420 ق). شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، دمشق: دارالفکر.
50
50. خراسانی، آخوند، محمد کاظم (1409 ق). کفایة الاصول، قم: مؤسسۀ آلالبیت.
51
51. ــــــــــــــــــــــ (1413 ق). اللمعات النیرة فی شرح تکملة التبصرة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
52
52. خوانساری، حسینبن محمد (بیتا). مشارق الشموس فی شرح الدروس، بیجا: بینا.
53
53. راغب اصفهانی، حسینبن محمد (1412 ق). مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دارالقلم.
54
54. رواسی، علی اصغر (1385). مقدمات آناتومی انسان، تهران: بامداد کتاب.
55
55. زبیدی، محمدبن محمد (1414 ق). تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دارالفکر.
56
56. زمخشری، محمودبن عمر (بیتا). اساس البلاغة، بیروت: دار صادر.
57
57. سبحانی، جعفر (1429 ق). رسالۀ توضیح المسائل، قم: مؤسسۀ امام صادق علیه السلام.
58
58. سبزواری، سید عبدالاعلی (1413 ق). مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم: مؤسسة المنار.
59
59. سبزواری، محمد باقربن محمد (1427 ق). ذخیرة المعاد فی شرح الارشاد، قم: مؤسسۀ آلالبیت (ع).
60
60. شبیری زنجانی، سید موسی (1430 ق). رسالۀ توضیح المسائل، قم: سلسبیل.
61
61. شریف مرتضی، سید علیبن الحسین (1415 ق). الانتصار فی انفرادات الامامیة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
62
62. شیبانی، اسحاقبن مرار (1394 ق). کتاب الجیم، قاهره: الهیئة العامة لشئون المطابع المیریة.
63
63. صافی گلپایگانی، علی (1427 ق). ذخیرة العقبی فی شرح العروة الوثقی، قم: گنج عرفان.
64
64. صافی گلپایگانی، لطفالله (1416 ق). هدایة العباد، قم: دارالقرآن الکریم.
65
65. صدوق، محمدبن علیبن بابویه (1413 ق). کتاب من لایحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
66
66. طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم (1409 ق). العروة الوثقی فیا تعم به البلوی، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
67
67. طبرسی، فضلبن حسن (1372 ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
68
68. طریحی، فخرالدین (1416 ق). مجمع البحرین، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
69
69. طوسی، محمدبن الحسن (1407 ق). الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
70
70. ــــــــــــــــــــــ (1407 ق). تهذیب الاحکام، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
71
71. عاملی موسوی، محمدبن علی (1411 ق). مدارک الاحکام فی شرح عبادات شرائع الاسلام، بیروت: مؤسسۀ آل البیت (ع).
72
72. عاملی، شهید اول، محمدبن مکی (1419 ق). ذکری الشیعة فی احکام الشریعة، قم: مؤسسۀ آلالبیت (ع).
73
73. عاملی، شهید ثانی، زینالدینبن علی (1402 ق). روض الجنان فی شرح ارشاد الاذهان، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
74
74. عاملی، شیخ بهایی، محمدبن حسین (1390 ق). الحبل المتین فی احکام الدین، قم: کتابفروشی بصیرتی.
75
75. عاملی، شیخ بهایی، محمدبن حسین (1414 ق). مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة.
76
76. عیاشی، محمدبن مسعود (1380 ق). تفسیر العیاشی، تهران: المطبعة العلمیة.
77
77. فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1422 ق). الاحکام الواضحة، قم: مرکز فقهی ائمۀ اطهار (ع).
78
78. فراهیدی، خلیلبن احمد (1410 ق). کتاب العین، قم: نشر هجرت.
79
79. فیاض کابلی، محمد اسحاق (بیتا). منهاج الصالحین، بیجا: بینا.
80
80. فیروزآبادی، محمدبن یعقوب (بیتا). القاموس المحیط، بیجا: دارالکتب العلمیه.
81
81. فیض کاشانی، محمد محسن (1406 ق). الوافی، اصفهان: کتابخانۀ امام امیرالمؤمنین (ع).
82
82. فیض کاشانی، محمد محسن (بیتا). مفاتیح الشرائع، قم: کتابخانۀ آیتالله مرعشی نجفی.
83
83. فیومی مقری، احمدبن محمد (بیتا). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم: منشورات دارالرضی.
84
84. کاشانی، ملا حبیبالله شریف (1428 ق). منتقد المنافع فی شرح المختصر النافع - کتاب الطهارة، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
85
85. کراجکی، محمدبن علی (1410 ق). القول المبین عن وجوب مسح الرجلین، قم: دارالذخائر.
86
86. کلینی، محمدبن یعقوب (1407 ق). الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
87
87. مازندرانی، محمد هادیبن محمد صالح (1429 ق). شرح فروع الکافی، قم: دارالحدیث للطباعة و النشر.
88
88. مجلسی دوم، علامه، محمد باقر (1406 ق). ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار، قم: کتابخانۀ آیتالله مرعشی نجفی.
89
89. ــــــــــــــــــــــ (1410 ق). بحار الأنوار، بیروت: مؤسسة الطبع و النشر.
90
90. مدنی، سید علی خان (1384). الطراز الاول، مشهد: مؤسسۀ آلالبیت (ع).
91
91. مصطفوی، حسن (1402 ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت: دارالکتب العلمیه.
92
92. مطرزی، ناصربن عبدالسید (بیتا). المغرب، حلب: مکتبة اسامةبن زید.
93
93. مفید، محمدبن محمدبن نعمان (1413 ق). المقنعة، قم: کنگرۀ جهانی هزارۀ شیخ مفید.
94
94. مقدس اردبیلی، احمدبن محمد (1403 ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
95
95. مکارم شیرازی، ناصر (1424 ق). رسالة توضیح المسائل، قم: انتشارات مدرسۀ امام علیبن ابیطالب (ع).
96
96. ــــــــــــــــــــــ (1429 ق). رسالۀ توضیح المسائل، قم: مدرسۀ امام علیبن ابیطالب (ع).
97
97. موسوی اصفهانی، سید ابوالحسن (1422 ق). وسیلة النجاة، قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
98
98. موسوی خمینی، سید روحالله (1422 ق). کتاب الطهارة، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
99
99. ــــــــــــــــــــــ (بیتا). تحریر الوسیلة، قم: دارالعلم.
100
100. موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1410 ق). منهاج الصالحین، قم: مدینة العلم.
101
101. ــــــــــــــــــــــ (1418 ق). التنقیح فی شرح العروة الوثقی، قم: بینا.
102
102. ــــــــــــــــــــــ (1418 ق). موسوعة الامام الخوئی، قم: مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی.
103
103. موسوی گلپایگانی، سید محمد رضا (1407 ق). کتاب الطهارة، قم: دارالقرآن الکریم.
104
104. ــــــــــــــــــــــ (1413 ق). هدایة العباد، قم: دارالقرآن الکریم.
105
105. موسی، حسین یوسف. (بیتا). الإفصاح، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
106
106. نجفی، محمد حسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
107
107. نراقی، احمدبن محمد مهدی. (1415 ق). مستند الشیعة فی احکام الشریعة، قم: مؤسسۀ آلالبیت (ع).
108
108. ــــــــــــــــــــــ (بیتا). لوامع الاحکام فی فقه شریعة الاسلام، قم: بینا.
109
109. هروی، ابوعبید قاسمبن سلام (بیتا). الغریب المصنف، تونس: المؤسسه الوطنیه للترجمه و التحقیق و الدراسات بیت الحکمة.
110
110. همدانی، رضا (1416 ق). مصباح الفقیه، قم: مؤسسة الجعفریه لاحیاء الثراث.
111
111. وحید خراسانی، حسین (1428 ق). توضیح المسائل، قم: مدرسۀ امام باقر (ع).
112
112. ــــــــــــــــــــــ. (1428 ق). منهاج الصالحین، قم: مدرسۀ امام باقر (ع).
113
ORIGINAL_ARTICLE
پژوهشی در تعمیم ادلۀ وفای به شرط به شرط ابتدایی
یکی از اقسام شروط، شرط ابتدایی است که در مورد لازمالوفاء بودن یا نبودن آن در میان فقها اختلاف نظر وجود دارد. اکثر فقها اینگونه شروط را لازمالوفاء نمیدانند، ولی برخی فقهای معاصر برخلاف مشهور فقها قائل به لازمالوفاء بودن این شروط هستند. برای شرط معانی متعددی در عرف، لغت، اصول و فقه و حقوق ... ذکر شده ولی بهعلت عدم بیان معنای شرط از طرف شارع، به معنای عرفی آن اکتفا میشود. شرط در عرف در دو معنا استعمال شده است: الزام و التزام در ضمن عقد و مطلق الزام و التزام و همین دو معنا، مبنای شکلگیری دو دیدگاه موافق و مخالف وفای به شروط ابتدایی شده است. در پژوهش پیشرو با روش توصیفی - تحلیلی پس از مفهومشناسی شرط ابتدایی، به بررسی ادلۀ موافقان و مخالفان شرط ابتدایی میپردازیم و در ادامه با ناکافی دانستن ادلۀ مخالفان وفای به شروط ابتدایی و نقد آنها از یک طرف، و با استدلال به عموم و اطلاق ادلۀ عمومی و خصوصی وفای به شروط مانند المؤمنون عند شروطهم و استناد به اعتباری بودن علم فقه از طرف دیگر، در صدد تقویت دیدگاه موافقان وفای به شروط ابتدایی خواهیم بود.
https://jorr.ut.ac.ir/article_66665_2941beeeb6459826971471499e4465e7.pdf
2018-03-21
157
182
10.22059/jorr.2018.216847.1007465
حاکمیت اراده
شرط
شرط ابتدایی
شرط ضمن عقد
عبداله
بهمن پوری
bahmanpouri10@gmail.com
1
استادیار؛ دانشگاه یاسوج، ایران
LEAD_AUTHOR
مهناز
بینیاز
mah.biniaz@gmail.com
2
کارشناسی ارشد؛ دانشگاه یاسوج، ایران
AUTHOR
قرآن کریم.
1
اصفهانی، محمد حسین (1418 ق). حاشیه المکاسب، چ اول، قم: انوار الهدی.
2
امامی، حسن (1377). حقوق مدنی، تهران: انتشارات اسلامیه.
3
انصاری، مرتضیبن محمد (1415 ق). المکاسب المحرمه و البیع و الخیارات (ط - الحدیثه)، قم: کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
4
بجنوردی، حسنبن آقابزرگ (1419 ق). القواعد الفقهیه، قم: نشرالهادی.
5
بهمنپوری، عبدالله (1395). بررسی جریان خیار شرط در معاملات از منظر فقه و حقوق، چ دوم، تهران: نشر خرسندی.
6
تبریزی، جواد (1416 ق). ارشاد الطالب الی التعلیق علی المکاسب، چ سوم، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
7
جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1378). مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
8
__________________________ (1387). تأثیر اراده در حقوق مدنی، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
9
_____________________ (1378). مجموعۀ محشی قانون مدنی، تهران: بینا.
10
حائری، مسعود (1373). اصل آزادی قراردادها و تحلیلی از مادۀ 10 قانون مدنی، تهران: کیهان.
11
حسینی مراغی، عبدالفتاح (1417 ق). العناوین الفقهیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
12
خمینی، روحالله (1421 ق). کتاب البیع، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی قدس سره.
13
خویی، ابوالقاسم موسوی (1409 ق). مبانی العروه الوثقی، قم: منشورات مدرسۀ دارالعلم.
14
سبزواری، عبدالاعلی (1413 ق). مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، چ چهارم، قم: مؤسسه المنار.
15
سبزواری، محمد باقربن محمد (1423 ق). کفایه الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
16
شهیدی، مهدی (1377). تشکیل قراردادها و تعهدات، تهران: نشر حقوقدان.
17
طباطبایی، علیبن محمد (بیتا). ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، قم: مؤسسۀ آلبیت علیهمالسلام
18
ـــــــــــــــــــ(بیتا). حاشیة الکفایة، قم: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
19
طباطبایی یزدی، محمد کاظم (۱۴۲۱ ق). حاشیه المکاسب، چ دوم، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
20
ـــــــــــــــــــــــــــ (۱۴۲۱ ق). حاشیه المکاسب، چ دوم، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
21
طوسی، محمدبن حسن (۱۳۸۷ ق). المبسوط فی فقه الإمامیه، چ سوم، تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
22
______________ (1407 ق). الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
23
______________ (1400 ق). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، چ دوم، بیروت: دارالکتاب العربی.
24
علامه حلی، حسنبن یوسفبن مطهر اسدی (1422 ق). تذکره الفقها (ط - الحدیثه)، قم: مؤسسۀ آلبیت علیهمالسلام.
25
غروی نایینی، محمد حسین (1373 ق). منیه الطالب فی حاشیه المکاسب، تهران: المکتبه المحمدیه.
26
_______________ (1413 ق). المکاسب و البیع، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
27
کاتوزیان، ناصر (1384). ایقاع، چ سوم، تهران: انتشارات میزان.
28
کاشف الغطاء، محمد حسین (1359 ق). تحریرالمجله، نجف اشرف: المکتبه المرتضویه.
29
گیلانی قمی، ابوالقاسمبن محمد (1413 ق). جامع الشتات فی أجوبه السؤالات، تهران: مؤسسۀ کیهان.
30
_______________ (1427 ق). رسائل المیرزا القمی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
31
محقق ثانی، علیبن حسین (1414 ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: مؤسسۀ آلبیت علیهمالسلام.
32
محقق داماد، مصطفی یزدی (1406 ق). قواعد فقه، چ دوازدهم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
33
______________ (1388). نظریۀ عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، چ سوم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
34
مدرسی، محمد تقی (1393). الفقه الاسلامی قسم المعاملات، بیروت: دارالصادق.
35
نجفی، محمد حسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الأسلام، چ هفتم، بیروت: دارالاحیا التراث.
36
نجفی گیلانی، حبیبالله (1407 ق). فقه الإمامیه (قسم الخیارات)، قم: کتابفروشی داوری.
37
نراقی، مولی احمدبن محمد (1417 ق). عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
38
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی مفهوم شناسی قذف رسانهای و مبانی تشدید مجازات آن
یکی از مهمترین جرایم علیه شخصیت معنوی افراد، اتهامات جنسی است که در معنای خاص خود «قذف» نامیده میشود. با پیدایش و گسترش روزافزون رسانههای همگانی، جرایم علیه شخصیت معنوی افراد نیز دامنۀ گستردهتری پیدا کرد و مسائل جدیدی را فراروی پژوهشگران فقه و حقوق قرار داد. در این نوشتار تلاش شده است امکان صدق مفهوم «قذف» بر برخی از جرایم رسانهای شایع بررسی شود. لذا نخست به مفهومشناسی جرم قذف پرداخته شده است و ارکان تحقق آن تبیین شدهاند. با توجه به تعریفی که از جرم قذف ارائه شده است، قذف نوشتاری، و قذف توسط نمایهها، پورنوگرافیها و هرزهنگاشتهها نیز میتوانند مصداق جرم قذف باشند. عواملی نظیر کثرت مخاطبان، هتک آبروی افراد، اشاعۀ فحشا، قابلیت ابقا و بازپخش و نقشآفرینی رسانهها در جهتدهی فرهنگ عمومی، بهعنوان موجبات تشدید مجازات جرم قذف رسانهای نسبت به قذف عادی قلمداد میشوند.
https://jorr.ut.ac.ir/article_66666_ab7ed51241558880df3fb5b11d9783ee.pdf
2018-03-21
183
209
10.22059/jorr.2018.217155.1007471
تشدید مجازات
جرایم رسانهای
قذف
هرزهنگاری
مجتبی
صادقی کهمینی
mojtabas1365@yahoo.com
1
دانشآموختۀ دورۀ دکتری رشتۀ فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه تهران، ایران
AUTHOR
بهنام
فارسی
farsibehnam919@yahoo.com
2
استادیار رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد، یزد، ایران
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم
1
ابنفارس، احمد (1414 ق). معجم مقائیس اللغة، جلد 5، قم – ایران: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
2
ابنمنظور، ابوالفضل (1414 ق). لسان العرب، جلد 9 و 14، بیروت – لبنان: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر.
3
اردبیلی، سید عبدالکریم (1427 ق). فقه الحدود و التعزیرات، جلد 2، قم – ایران: مؤسسة النشر لجامعة المفید رحمهالله.
4
انصاری، مرتضی (1410 ق). کتاب المکاسب (المحشّی)، جلد 2، قم – ایران: مؤسسۀ مطبوعاتی دارالکتاب.
5
آقایینیا، حسین (1386). جرایم علیه اشخاص، تهران: نشر میزان.
6
بابایی، احمدعلی (1382). برگزیده تفسیر نمونه، جلد 3، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
7
بای، حسینعلی؛ پور قهرمانی، بابک (1388). بررسی فقهی و حقوقی هرزهنگاری در فضای مجازی، نشریۀ حقوق اسلامی، شمارۀ 23: 97 - 126.
8
بحرانی، حسین (1410 ق). عیون الحقائق الناظرة فی تتمیم الحدائق، جلد 1، قم – ایران: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
9
بهجت، محمد تقی (1426 ق). جامع المسائل، جلد 4 و 5، قم – ایران: دفتر معظمٌله.
10
تبریزی، جواد (1417 ق). أسس الحدود و التعزیرات، قم – ایران: دفتر مؤلف.
11
الجزیری، عبدالرحمن (1419 ق). الفقه علی المذاهب الأربعة و مذهب أهل البیت علیهم السلام، ج 5، بیروت – لبنان: دارالثقلین.
12
جمعی از پژوهشگران زیر نظر شاهرودی (1423 ق). موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیت علیهم السلام، جلد 7، قم – ایران: مؤسسۀ دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع).
13
جهانبین، داریوش (1382). نقش رسانهها در کنترل امنیت اجتماعی، نشریۀ حقوق دادگستری، شمارۀ 43، 97 - 125.
14
حبیبزاده، محمد جعفر؛ رحمانیان، حامد (1390). هرزهنگاری در حقوق کیفری ایران، نشریۀ حقوقی دادگستری، سال هفتاد و پنجم، شمارۀ 76، 89 - 121.
15
حر عاملی، محمد (1409 ق). وسائل الشیعة، جلد 28، قم – ایران: مؤسسۀ آلالبیت (ع).
16
حلبی، ابوالصلاح (1403 ق). الکافی فی الفقه، اصفهان – ایران: کتابخانۀ عمومی امام امیرالمؤمنین (ع).
17
خاموشی، سید مهدی (1390). تأثیر رسانه بر تغییر الگوهای رفتاری و اخلاق رسانهای، پژوهشنامۀ قرآن و حدیث، شمارۀ 8، 169 – 181.
18
خمینی، سید روحاللّه موسوی (1409 ق). تحریر الوسیلة، جلد 2، قم – ایران: مؤسسۀ مطبوعات دارالعلم.
19
خوانساری، سید احمدبن یوسف (1405 ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، جلد 7، قم – ایران: مؤسسۀ اسماعیلیان.
20
راغب اصفهانی، حسین (1412 ق). مفردات ألفاظ القرآن، لبنان – سوریه: دارالعلم - الدارالشامیة.
21
رضوانی، صادق (1389). بررسی تحلیلی و تطبیقی جرایم قذف، افترا و توهین، تهران: نشر فرهنگ سبز.
22
سبزواری، سید عبدالاعلی (1413 ق). مهذب الاحکام، جلد 16، قم، دارالمنار.
23
شهید ثانی، زینالدین (1410 ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّی - کلانتر)، جلد 3 و 9، قم – ایران: کتابفروشی داوری.
24
ـــــــــــــــــ (1413 ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم – ایران: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
25
صاحببن عباد، اسماعیل (1414 ق). المحیط فی اللغة، جلد 5، بیروت – لبنان: عالم الکتاب.
26
صادقی تهرانی، محمد (1365). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، جلد 21، قم: انتشارات فرهنگ اسلامی.
27
طوسی، ابوجعفر (1407 ق). تهذیب الأحکام، جلد 10، تهران – ایران: دارالکتب الإسلامیة.
28
ــــــــــــ (1387). المبسوط فی فقه الإمامیة، جلد 5، تهران – ایران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
29
ــــــــــــ (1400 ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت – لبنان: دارالکتاب العربی.
30
علامه حلی، حسنبن یوسف (بیتا). تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة، جلد 2، مشهد – ایران: مؤسسۀ آلالبیت (ع).
31
ـــــــــــــــــــــ (1410 ق). إرشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان، جلد 2، قم – ایران: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
32
ـــــــــــــــــــــ (1413 ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، جلد 3، قم – ایران: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
33
فاضل لنکرانی، محمد (بیتا). جامع المسائل، جلد 1، قم – ایران: انتشارات امیر قلم.
34
فاضل هندی، محمد (1416 ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، جلد 10، قم – ایران: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
35
فراهیدی، خلیلبن احمد (1410 ق). کتاب العین، جلد 5، قم – ایران: نشر هجرت.
36
کاشفالغطاء، مهدی (1423 ق). أحکام المتاجر المحرمة، نجف اشرف – عراق: مؤسسۀ کاشف الغطاء.
37
کاظمی، جواد (1365). مسالک الافهام الی آیات الاحکام، جلد 4، تصحیح محمد باقر بهبودی، تهران: المکتبة المرتضویة.
38
کلینی، ابوجعفر (1407 ق). الکافی، جلد 2، تهران – ایران: دارالکتب الإسلامیة.
39
گلپایگانی، سید محمد رضا موسوی (1412 ق). الدر المنضود فی أحکام الحدود، جلد 2، قم – ایران: دارالقرآن الکریم.
40
گنابادی سلطان محمد (1408 ق). تفسیر بیان السعادة فی مقامات العبادة، جلد 3، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
41
مجلسی محمد باقر (بیتا). حدود و قصاص و دیات، تهران – ایران: مؤسسۀ نشر آثار اسلامی.
42
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه، جلد 14، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
43
ــــــــــــــــ (1426 ق). أنوار الفقاهة (کتاب التجارة)، قم – ایران: انتشارات مدرسة الإمام علیبن أبیطالب (ع).
44
منتظری، حسینعلی (بیتا). رسالۀ استفتائات، جلد 1، قم – ایران: دفتر انتشارات اسلامی.
45
مؤمن قمی، محمد (1422 ق). مبانی تحریر الوسیلة - کتاب الحدود، تهران – ایران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی قدس سره.
46
نجفی، محمد حسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، جلد 41، بیروت – لبنان: دارالاحیاء التراث العربی.
47
واسطی، سید محمد (1414 ق). تاج العروس من جواهر القاموس، جلد 12، بیروت – لبنان: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
48
ORIGINAL_ARTICLE
پیشگیری اولیه از جرایم زیستمحیطی در آموزههای قرآنی
قرآن کریم برای پیشگیری از جرایم زیستمحیطی آموزههای ارزشمندی دارد که توسل و بهکارگیری آنها در پرتو مدل پیشگیری اولیه میتواند نقشی ارزنده را در پیشگیری از این جرایم ایفا کند. در مدل پیشگیری اولیه (برخلاف پیشگیری ثانویه و ثالثیه که در آن مشکل و بحران پدیدار شده است) هنوز بحرانی بهوجود نیامده، از اینرو اهداف این پیشگیری بر جلوگیری از پدیدار شدن موقعیتهای آسیبزا تمرکز دارند. با نگاهی به قرآن کریم نمایان میشود که آموزههای قرآنی برای پیشگیری از جرایم زیستمحیطی در قالب دو رویکرد فردمحور و جامعهمحور متجلی میشوند. در رویکرد فردمحور آموزههایی چون اعتقادات پیشگیرانه (اعتقاد به خداوند و آیه بودن مخلوقات زیستمحیطی و اعتقاد به فواید طبیعت برای انسان) و آموزههای اخلاقی(کنترل درونی احترام به محیط زیست) وجود دارند، حال آنکه در پرتو رویکرد جامعهمحور میتوان به نقش آموزههای اقتصادی(منع اسراف در زمین و تکلیف به آبادانی آن) و آموزههای اجتماعی(عدالت زیستمحیطی و منع تبعیض در آن) اشاره کرد.
https://jorr.ut.ac.ir/article_66667_7b796d07f1c6b4586e3f1b3b4c435515.pdf
2018-03-21
211
239
10.22059/jorr.2018.218606.1007488
پیشگیری اولیه
جرایم زیستمحیطی
رویکرد جامعهمحور
رویکرد فردمحور
قرآن کریم
اصغر
احمدی
ahmadi.niya@yahoo.com
1
دانشآموختۀ کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرمشناسی
LEAD_AUTHOR
قدرت الله
خسروشاهی
ghkho44@yahoo.com
2
استادیار؛ دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
AUTHOR
مجتبی
میرشکار
mojtabamirshekar@yahoo.com
3
دانشآموختۀ کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرمشناسی
AUTHOR
قرآن کریم.
1
نهجالبلاغه (1379). ترجمۀ محمد دشتی، قم: انتشارات فرایض.
2
صحیفۀ سجادیه (1386). ترجمۀ احمد سپهر خراسانی، تهران: انتشارات اشرفی.
3
1. احمدبن محمدبن خالد (1371). المحاسن، محقق جلالالدین محدث، قم: دارالکتب الاسلامیه.
4
2. اسماعیلی، عباس و همکاران (1386)، حفاظت محیط زیست در اسلام، مجلۀ دانشکدۀ علوم پزشکی رفسنجان، دورۀ ششم.
5
3. تقیزاده انصاری، مصطفی (1374). حقوق محیط زیست در ایران، تهران: سمت.
6
4. التمیمی مغربی، قاضی ابیطیفه النعمان بین محمد (1411 ق). دعائم الاسلام، بیروت: دارالاضواء.
7
5. جاهد، محسن (1392). اخلاق حیوانات: رویکردها و نظریهها، فصلنامۀ اخلاق زیستی: شمارۀ 10.
8
6. حر عاملی، محمدبن الحسن(1389 ق). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
9
7. حقشناس، محمد؛ ذاکری، سید محمد حسین (1387). جستوجوی مفاهیم اخلاق زیستمحیطی در آموزههای اسلامی، فصلنامۀ اخلاق در علوم فناوری، سال سوم، شمارۀ 1 و 2.
10
8. خسروشاهی، قدرتالله (1393). مراحل سهگانۀ پیشگیری از جرم در آموزههای قرآنی، قم و مشهد: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
11
9. خسروشاهی، قدرتالله؛ هاشمی، سارا سادات؛ نجفی اسکندری، علیرضا (1394). معنابخشی به زندگی و مؤلفههای تأثیرگذار آن در پیشگیری از جرم از منظر قرآن کریم، آموزههای قرآنی، شمارۀ 21.
12
10. خسروشاهی، قدرتالله؛ دانشپژوه، مصطفی (بیتا). فلسفۀ حقوق، چ هشتم، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
13
11. رجبی باقرآباد، مصطفی (1393). قرآن، طبیعت و حقوق آن از دو منظر تفسیر فقهی شیعه و سنی، فصلنامۀاخلاق زیستی، سال چهارم، شمارۀ 12.
14
12. طباطبایی، سید محمد حسین (1360). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
15
13. عابدی سروستانی، احمد؛ شاهولی، منصور؛ محقق داماد، سید مصطفی (1386). ماهیت و دیدگاههای اخلاق زیستمحیطی با تأکید بر دیدگاه اسلامی، فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری، سال دوم، شماره 1 و 2.
16
14. عالیپور، حسن (1389). ماهیت حقوقی تروریسم؛ مطالعۀ موردی رویداد غزه، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، سال سیزدهم، شمارۀ 2.
17
15. فرجاد، محمد حسین (1383). آسیبشناسی و کجرویهای اجتماعی، تهران: قوّۀ قضاییه.
18
16. فهیمی، عزیزالله؛ عربزاده، علی (1391). مبانی فقهی حقوق محیط زیست، پژوهشنامۀ حقوق اسلامی، سال سیزدهم، شمارۀ 1.
19
17. فهیمی، عزیزالله؛ مشهدی، علی (1393). اندیشههای حقوق محیط زیست، قم: انتشارات دانشگاه قم.
20
18. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1394). فقه و محیط زیست، گفتوگو با رادیو معارف، به نشانی:
21
www.radiomaaref.ir
22
19. فهیمی، عزیزالله (1387). فلسفۀ حقوق محیط زیست آثار آن، پژوهشهای فلسفی ـ کلامی، سال نهم، شمارۀ 3.
23
20. فغفور مغربی، حمید (1390). مبانیمعرفتشناسانۀاسلامیدرمحیطزیست، فصلنامۀ اخلاق زیستی، سال اول، شمارۀ دوم.
24
21. فیروزی، مهدی (1384). مبانی حق برخورداری از محیط زیست سالم در قرآن کریم، مجلۀ رواق اندیشه، شمارۀ 42.
25
22. قرطبی، ابنرشد (1405 ق). الجامع لاحکام القرآن، بیروت: دارالکتب العلمیه.
26
23. کیس، الکساندر؛ سند، پیتر اچ؛ لانگ، وینفراید (1386). حقوق محیط زیست، جلد 3، ترجمۀ محمد حسین حبیبی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
27
24. گرجیفرد، حمید رضا (1392). جرمشناسی سبز و جرایم زیستمحیطی، پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ حقوق محیط زیست دانشگاه شهید بهشتی.
28
25. گسن، رمون (1385). جرمشناسی نظری، ترجمۀ مهدی کینیا، چ دوم، تهران: انتشارات مجد.
29
26. ــــــــــــــ (1370). جرمشناسی کاربردی، ترجمۀ مهدی کینیا، تهران، ناشر مؤلف.
30
27. العاملی، جبلی (1425 ق). حقوق الحیوان فی الاسلام، بیروت: المرکز الاسلامی للدراسات.
31
28. مجلسی، محمد باقر (1403 ق). بحارالانوار، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
32
29. محقق داماد، سید مصطفی (1384). محیط زیست طبیعی از دیدگاه حکمت متعالیه، مجلۀ خردنامۀ صدرا، شمارۀ 42.
33
30. ــــــــــــــــــــــــــــــــ (1390). الهیات محیط زیست (گزارشی از آرمان علامه اقبال لاهوری)، فصلنامۀ اخلاق زیستی، شمارۀ 1.
34
31. محمدزاده رهنی، محمد رضا (1389). بررسی مبانی فقهی حفاظت از محیط زیست، فصلنامۀ فقه و تاریخ تمدن، سال ششم، شمارۀ 25.
35
32. مطهری، مرتضی (1374). توحید، تهران: صدرا.
36
33. نبوی، سیدعبدالحسن؛ شهریاری، مرضیه (1393). دین، اخلاق و محیط زیست، فصلنامۀ انسان و محیط زیست، شمارۀ 29.
37
34. نجفی ابرندآبادی، علیحسین (1391). مباحثی در علوم جنایی، به کوشش شهرام ابراهیمی.
38
35. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1378). پیشگیری از بزهکاری و پلیس محلی، مجلۀ تحقیقات حقوقی، شمارۀ 25 ـ 26.
39
36. نظری توکلی، سعید (1391). اخلاقزیستیوتبیینبایستگیهایحفاظتوبهرهوریازمنابعآب در راستایآموزههایفقهمحیطزیست، فصلنامۀ اخلاق زیستی، سال دوم، شمارۀ 3.
40
37. النراقی، احمدبن محمد مهدی (1405 ق). مستند آل شیعه فی احکام الشریعه، قم: انتشارات آیتالله مرعشی.
41
38. وایت، راب (1394). جرایم زیستمحیطی فراملی بهسوی جرمشناسی جهان بوم، ترجمۀ حمید رضا دانشناری، تهران: نشر روناس.
42
39. ولد، جرج؛ برنارد، توماس؛ اسنیپس، جفری (1380). جرمشناسی نظری، ترجمۀ علی شجاعی، تهران: سمت.
43
ORIGINAL_ARTICLE
بازپژوهی شرط ضمان در عقود امانی
از مباحث مهمی که فقها ذیل مسائل مربوط به عقود امانی مطرح کردهاند، بحث در مورد صحت یا عدم صحت اشتراط ضمان در این عقود است. به بیان دیگر آیا صاحب مال میتواند در ضمن عقد با جعل شرط، طرف قرارداد را، حتی در صورت غیرتعدی یا تفریط ضامن کند؟ برخی از فقها معتقدند که با توجه به مخالفت این شرط با کتاب و سنت و مقتضای عقد و همچنین مخالفت این اشتراط با اجماع بر بطلان، چنین اشتراطی باطل است و شاید موجب بطلان عقد شود. در مقابل، جمع دیگری از فقها بر این باورند که ادلۀ مخالفان برای اثبات بطلان این اشتراط ناکافی است و این اشتراط با توجه به عمومات و اطلاقات ادله وجوب التزام به شروط، صحیح و التزام به آن واجب است. در این مقاله بر آنیم که به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی دادهها به پژوهش بپردازیم و در صدد اثبات این فرضیه هستیم که شرط ضمان در عقود امانی صحیح است، مگر در جاییکه بر شخص عنوان محسن، صادق باشد.
https://jorr.ut.ac.ir/article_66668_7a569b714e3e2d2339a7ec9bf66ef19c.pdf
2018-03-21
241
259
10.22059/jorr.2018.239146.1007779
شرط خلاف مقتضای عقد
شرط ضمان
عقد امانی
قاعدۀ احسان
محسن
احمد
مرادخانی
ah.mor@iau.ac.ir
1
استادیار گروه فقه و مبانی حقوق، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
LEAD_AUTHOR
مرتضی
اشراقی
morteza.eshraqi@gmail.com
2
دانشجوی دکتری؛ دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابناشعث، محمدبن محمد (بیتا). الجعفریات، تهران: مکتبة النینوی الحدیثه.
2
ابنمنظور، محمدبن مکرم (1363.ق). لسان العرب، جلد 7، چ سوم، قم: آداب حوزه.
3
اصفهانی، شیخ محمد حسین (1375 ق). کتاب الاجارة، جلد 6، نجف: انتشارات دارالکتب الاسلامیّة.
4
ـــــــــــــــــــــــــــــ (1418 ق). حاشیة کتاب المکاسب، جلد 1، قم: انوار الهدی.
5
امام خمینی، سید روحالله موسوی (1379). تحریر الوسیلة، جلد 2، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی قدس سره.
6
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ (1421 ق). البیع، جلد 1، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی قدس سره.
7
امامی خوانساری، محمد (بیتا). الحاشیة الثانیة علی المکاسب، بیجا.
8
انصاری، مرتضی (1415 ق). المکاسب، قم: کنگرۀ شیخ اعظم انصاری.
9
ایروانی، علیبن عبدالحسین نجفی (1406 ق). حاشیة المکاسب، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
10
بجنوردی، سید حسنبن آقابزرگ موسوی (1419 ق). القواعد الفقهیة، جلد 3، قم: انتشارات نشر الهادی.
11
بسام، مرتضی (1426 ق). زبدة المقال من معجم الرجال، جلد 2، بیروت: دارالمحجة البیضاء.
12
تبریزی، میرزا فتاح شهیدی (1375 ق). هدایة الطالب الی اسرار المکاسب، جلد 2، تبریز: چاپخانه اطلاعات.
13
حر عاملی، محمدبن حسنبن علی (1409 ق). وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، ج 18 و 19، قم: مؤسسۀ آلبیت (ع).
14
حلی، ابنادریس محمدبن منصوربن احمد (1410 ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
15
حلی، محقق، نجمالدین جعفربن حسن (1408 ق). شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جلد 2، قم: انتشارات مؤسسۀ اسماعیلیان.
16
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1418 ق). المختصرالنافع فی فقه الامامیّة، چ ششم، قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة.
17
حلی، حسنبن یوسفبن مطهر اسدی (1414 ق). تذکرة الفقهاء، جلد 17، قم: انتشارات مؤسسۀ آلالبیت (ع).
18
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1420 ق). تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة، جلد 3، قم: مؤسسۀ امام صادق.
19
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (بیتا). تذکرة الفقهاء (ط – القدیمة)، تهران: انتشارات المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة.
20
حلی، یحییبن سعید (1405 ق). الجامع للشرائع، قم: مؤسسة سیدالشهداء العلمیة.
21
خراسانی، آخوند محمد کاظمبن حسین (1406 ق). حاشیة المکاسب، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
22
خلخالی، سید محمد مهدی موسوی (1427 ق). فقه الشیعة- کتاب الاجارة، جلد 2، تهران: مرکز فرهنگی انتشارات منیر.
23
خویی، سید محمد تقی (1414 ق). الشروط او الالتزامات التبعیه فی العقود، جلد 1، بیروت: نشر دارالمورخ العربی.
24
خویی، سید ابو القاسم موسوی (1418 ق). موسوعة الامام الخوئی، جلد 30 و 31، قم: انتشارات مؤسسة لاحیاء آثار الإمام الخوئی.
25
رشتی گیلانی نجفی، میرزا حبیباللهبن محمد علی (بیتا). کتاب الاجارة، بیجا: بینا.
26
زبیدی، محمد مرتضی (1994). تاج العروس، جلد 3، بیروت: دارالفکر.
27
سبزواری، سید عبدالأعلی (1413 ق). مهذب الاحکام، جلد 1، قم: مؤسسۀ المنار.
28
شریف مرتضی، علیبن حسین موسوی (1415 ق). الانتصار فی انفرادات الامامیة، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
29
طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم (1422 ق). العروة الوثقی مع تعالیق الامام الخمینی، جلد 2، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی قدس سره.
30
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1421 ق). حاشیة المکاسب، چ دوم، قم: انتشارات مؤسسۀ اسماعیلیان.
31
طبرسی، امین الإسلام، فضلبن حسن (1410 ق). المؤتلف من المختلف بین ائمة السلف، جلد 2، مشهد: انتشارات مجمع البحوث الإسلامیّة.
32
طرابلسی، ابنبراج، قاضی، ابوجعفر، محمدبن حسن (1411 ق). جواهر الفقه- العقائد الجعفریة، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
33
طرابلسی، ابنبراج، قاضی، عبدالعزیز (1406 ق). المهذب، جلد 1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
34
طوسی، ابوجعفر، محمدبن حسن (1387 ق). المبسوط فی فقه الامامیّة، چ سوم، تهران: انتشارات المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
35
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1407 ق). الخلاف، جلد 4، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
36
عاملی، شهید اول، محمدبن مکی (1410 ق). اللمعة الدمشقیة فی فقه الامامیّة، بیروت: دارالتراث - الدار الإسلامیة.
37
عاملی، شهید ثانی، زینالدینبن علی (1413 ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
38
عاملی، کرکی، محقق ثانی، علیبن حسین (1414 ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج 6 و 8، چ دوم، قم: مؤسسۀ آلالبیت (ع).
39
فیروزآبادی، محمدبن یعقوب (1983). القاموس المحیط، جلد 2، بیروت: دارالفکر.
40
فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1416 ق). القواعد الفقهیة، جلد 1، قم: چاپخانۀ مهر.
41
قدامه، الامام احمد عبدالله (1986). المغنی فی الفقه، بیروت: انتشارات دارالکتاب العربی.
42
کاشانی، فیض، محمد محسنبن شاه مرتضی (بیتا). مفاتیح الشرائع، جلد 3، قم: انتشارات کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی (ره).
43
کاشف الغطاء، حسنبن جعفربن خضر (1422 ق). انوار الفقاهة- کتاب الودیعة، نجف اشرف: انتشارات مؤسسۀ کاشف الغطاء.
44
کلینی، ابوجعفر محمدبن یعقوب (1429 ق). الکافی، جلد 5 و10، قم: انتشارات دارالحدیث للطباعة و النشر.
45
گلپایگانی، سید محمد رضا موسوی (1419 ق). مجمع المسائل، جلد 3،چ دوم، قم: دارالقرآن.
46
مامقانی، عبدالله (۱۳۵۱ ق). مناهج المتّقین، نجف اشرف: المطبعةالمرتضویة.
47
محقق داماد، سید مصطفی (1406 ق). قواعد فقه، جلد 1، چ دوازدهم، تهران: انتشارات مرکز نشر علوم اسلامی.
48
نایینی، میرزا محمد حسین غروی (1373 ق). منیة الطالب فی حاشیة المکاسب، جلد 1 و 2، تهران: انتشارات المکتبة المحمدیة.
49
ـــــــــــــــــــــــــــ (1413 ق). المکاسب و البیع، جلد 1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
50
نجفی، محمد حسنبن باقر (1998). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، جلد 26، چ هفتم، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
51
نوری، محدث، میرزا حسین (1408 ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، جلد 14، بیروت: انتشارات مؤسسۀ آلالبیت (ع)
52
ORIGINAL_ARTICLE
بازپژوهشی مستندات فقهی ممنوعیت ازدواج مسلم با غیرمسلم
مسئلۀ ازدواج یکی از حساسترین ، اجتماعیترین و نهادیترین برنامههای مدنی هر فرهنگ و ملت است. بر همین اساس، شکلگیری قرارداد وعقد ازدواج امری تشریفاتی و عقدی دارای ضوابط خاص محسوب میشود. در قانونهای و مقررات فقهی اسلامی نیز، شرایط و ویژگیهای خاصی برای این قرارداد تشریفاتی در نظر گرفته شده که از جملۀ این مباحث، چگونگی و حکم ازدواج مسلمان با غیرمسلمان است. نظریۀ مشهور فقها، این بوده که زن مسلمان در هیچ شرایطی حق ازدواج با مرد غیرمسلمان را ندارد و همچنین مرد مسلمان هم نمیتواند بهصورت دائم با زن غیرمسلمان ازدواج کند. البته در صورت ازدواج غیردائم مرد مسلمان با زن غیرمسلمان و پیدا شدن فرزند، بچه ملحق به مرد مسلمان است. در خصوص مستندات فقهی این مسئله دیدگاههای مخالفی مطرح شده و ابهامات و سؤالاتی چند در بین است. مقالۀ حاضر به روش توصیفی - تحلیلی محتوایی و با ابزار کتابخانهای و دادههای مطالعاتی و فیشهای تحقیقاتی، مستندات فقهی مسئلۀ مزبور را بازپژوهش کرده و به سؤالات چندی در این زمینه پاسخ داده است.
https://jorr.ut.ac.ir/article_66669_95e964786fd5892aa149aab29d1db5ed.pdf
2018-03-21
261
279
10.22059/jorr.2018.240683.1007792
ازدواج
حرمت ازدواج
غیرمسلم
کتابی
مستندات فقهی
پرویز
مرادقلی
parvizmoradgholi@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری تخصصی فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی زاهدان
LEAD_AUTHOR
علی
آل بویه
dr.alebouyeh@yahoo.com
2
استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج
AUTHOR
ابراهیمی، محمد (1377). ازدواج با بیگانگان، تهران: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
1
ابنبراج، عبدالعزیز، (1408 ق). المهذب، سلسله الینابیع الفقهیه، جلد 18، بیروت: الدارالسلامیه، مؤسسه فقه الشیعه.
2
ابنحمزه، سید محمود مرعشی (1408 ق). الوسیله، قم: منشورات مکتبه آیتالله مرعشی.
3
اصفهانی، ابوالحسن (بیتا). وسیله النجاه، بیجا، بیتا.
4
ابنقیم الجوزیه، شمسالدین ابوعبدالله محمد (1381 ق/1961). احکام اهل الذمه، ج 1 و 2، دمشق: مطبعه جامعه دمشق، الطبعه الاولی.
5
بدران، ابوالعینین (بیتا). الفقه المقارن لاحوال الشخصیه، جلد 1، بیروت: دارالنهضه العربیه.
6
حر عاملی، محمد حسن (بیتا). وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج 11، 14، 17، 18، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
7
حلی، حسنبن یوسف (1420 ق). تحریر الاحکام الشریعه، تحقیق ابراهیم بهاری، قم: مؤسسه الامام الصادق.
8
____ـــــــ (1410 ق). ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، قم: نشر اسلامی.
9
____ (بیتا). مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، تهران: مکتبیه نینوی.
10
____(بیتا). قواعد الاحکام، جلد 2، قم: منشورات الرضی.
11
خویی، ابوالقاسم (1403 ق). معجم رجال الحدیث، جلد 7، بیروت: دارالزهراء.
12
خویی، ابوالقاسم (1393). منهاج الصالحین، جلد 2، چ دوم، تهران: مکتب لطفی.
13
زمخشری، محمودبن عمربن محمد (1389). تفسیر کشاف، تهران: انتشارات ققنوس.
14
سلار، بن عبدالعزیز (1414 ق). المراسم العلویه، بیروت: دارالحق.
15
سید مرتضی (شریف مرتضی)، علیبن الحسین موسوی (1391 ق). انتصار، نجف اشرف: المطعبه الحیدریه.
16
شافعی، محمدبن ادریس، (بیتا). الأم، جلد 5، به کوشش زهری النجار، بیروت: دارالمعرفه.
17
صفائی، سیدحسن؛ امامی، اسدالله (1391). حقوق خانواده، چ سی و سوم، تهران: نشر میزان.
18
صدوق، علی ابن محمد بابویه (بیتا). علل الشرایع، جلد 2، بیروت: دارالمرتضی.
19
طباطبایی، محمد حسین (1363). المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمۀ موسوی همدانی، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه قم دفتر انتشارات اسلامی.
20
طوسی، محمد (شیخ طوسی) (1400 ق). النهایه، بیروت: دارالکتاب العربی.
21
فخرالمحققین، محمدبن حسن (1389). ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، جلد 3، تهران: مؤسسۀ اسماعیلیان.
22
کاظمزاده، علی (1382). تفاوت حقوق زن و مرد در نظام حقوق ایران، تهران: میزان.
23
کاتوزیان، ناصر (1379). حقوق مدنی (خانواده)، تهران: نشر دادگستر.
24
کاسانی، ابوبکر (1406 ق). بدائع الصنایع فی ترتیب الشرایع: دارالکتب العلمیه.
25
محقق حلی، جعفربن حسن (1409 ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چ دوم، تهران: انتشارات انقلاب.
26
مجلسی، محمد باقر (1403 ق). بحارالانوار، چ دوم، بیروت: مؤسسه الوفاء.
27
موسوی خمینی،روحالله (1410 ق). تحریر الوسیله، ترجمۀ موسوی همدانی، تهران، مؤسسۀ انتشارات دارالعلم.
28
نجفی، محمد حسن (1981). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
29
____ (بیتا). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد 30، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
30
_____ (1417 ق). جواهر الکلام، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
31
مفید، محمدبن محمد (1410 ق). المقنعه، قم: مؤسسۀ نشر الاسلامی.
32
نظام، عبداللطیف حسن، عبدالرحمن (1400 ق). الفتاوی الهندیه، جلد 1، بیروت: دارلاحیاء التراث العربی.
33
ORIGINAL_ARTICLE
کاوشی فقهی در دیۀ ایراد جرح بر نرمۀ گوش با رویکردی انتقادی به قانون مجازات اسلامی
از نظر بسیاری از فقهای امامیه ایراد جراحت بر نرمۀ گوش، چنانچه به سوراخ شدن یا شکاف و پارگی آن منجر شود، دیۀ مقدر دارد، که البته میان ایشان در مقدار آن اختلاف نظر وجود دارد. عدهای به یکششم دیۀ کامل و برخی به یکهجدهم دیۀ کامل قائل هستند. در نوشتار حاضر، با روشی تحلیلی – توصیفی از طریق تتبع در ادلۀ موجود به این نتیجه رهنمون شدیم که مستند تقدیر دیه در جنایت مورد بحث، برخی روایات و نیز اجماع است که بررسی آنها نشان میدهد هیچکدام قابلیت اثبات مقدر بودن دیۀ چنین جراحتی را ندارند، و از اینرو باید همسو با برخی از معاصران به ارش نظر داد. قانونگذار مجازات اسلامی در سال 1392، طی مادۀ (601) به شکلی ناقص صرفاً پاره کردن نرمۀ گوش را مورد توجه قرار داده و طی اقدام تأملبرانگیزی برای آن یکنهم دیۀ کامل تعیین کرد، حکمی که هیچ پشتوانۀ فقهی ندارد.
https://jorr.ut.ac.ir/article_66670_7ff2a4224b136cf7bb07dea8e8dc8548.pdf
2018-03-21
281
305
10.22059/jorr.2018.225720.1007577
ارش
دیۀ جراحت بر گوش
فقه جزایی
قانون مجازات اسلامی
نرمۀ گوش
روح الله
اکرمی
r.akrami@qom.ac.ir
1
استادیار؛ دانشگاه قم، قم، ایران
LEAD_AUTHOR
إبنأثیر جزری، مبارکبن محمد (بیتا). النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، جلد 2، قم: نشر اسماعیلیان.
1
ابنادریس حلی، أبوجعفر محمد (1410 ق). السرائر الحاوی لتحریرالفتاوی، جلد 3، قم: مؤسسۀ النشرالاسلامی.
2
ابنحمزه طوسی، أبوجعفر محمدبن علی (1408 ق). الوسیله إلی نیل الفضیله، قم: منشورات مکتبه آیهالله المرعشیالنجفی.
3
إبنداوود حلی، تقیالدین حسن (1383). رجال، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
4
إبنزهره حسینی حلبی، ابوالمکارم سید عزالدین حمزهبن علی (1417 ق). غنیه النزوع إلی علمی الاصول و الفروع، قم: مؤسسۀ امام صادق علیهالسلام.
5
ابنسعید حلی، أبوزکریا نجیبالدین یحیی (1405 ق). الجامع للشرایع، قم: مؤسسۀ سیدالشهداء (ع) العلمیه.
6
إبنطی فقعانی، زینالدین علیبن علی (1418 ق). الدر المنضود فی معرفه صیغ النیات و الایقاعات و العقود، قم: مکتبه الإمام العصر عج العلمیه.
7
إبن غضائری، أبوالحسین أحمد (بیتا). رجال، قم: بینا.
8
إبنمنظور افریقی، أبوالفضل جمالالدین محمد (1414 ق). لسان العرب، جلد 2 و 12، بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع.
9
اردبیلی [مقدس]، أحمدبن محمد (1403 ق). مجمع الفائده و البرهان فی شرح إرشادالأذهان، جلد 14، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
10
بحرانی، یوسفبن احمد (1405 ق). الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، جلد 3، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
11
بغدادی [شیخ مفید]، محمدبن محمد (1413 ق). المقنعه، قم: کنگرۀ جهانی هزارۀ شیخ مفید ره.
12
بهبهانی، محمد باقر (1428 ق). حاشیه مجمع الفائده و البرهان، قم: مؤسسۀ العلامه المجدد الوحید البهبهانی.
13
بهجت، محمد تقی (1426 ق). جامع المسائل، جلد 5، قم: نشر مؤلف.
14
پژوهشکدۀ شورای نگهبان (1395). قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 همراه با کتاب پنجم در پرتو نظرات شورای نگهبان، تهیه و تنظیم فهیم مصطفیزاده، تهران: پژوهشکدۀ شورای نگهبان.
15
تبریزی، میرزا جواد (1428 ق). تنقیح مبانی الأحکام: کتاب الدیات، قم: دارالصدیقه الشهیده سلامالله علیها.
16
ترحینی عاملی، سید محمد حسین (1427 ق). الزبده الفقهیه فی شرح الروضه البهیه، جلد 9، قم: دارالفقه للطباعه و النشر.
17
جوهری، اسماعیلبن حماد (1410 ق). الصحاح، جلد 1 و 4، بیروت: دارالعلم للملایین.
18
حسینی روحانی، سید صادق (1412 ق). فقه الصادق علیهالسلام، جلد 26، قم: دارالکتاب.
19
حسینی شیرازی، سید محمد (1409 ق). الفقه: کتاب الدیات، جلد 90، بیروت: دارالعلوم.
20
حسینی عاملی، سید جواد (بیتا). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، جلد 1 و 10، بیروت: دارالاحیاءالتراث العربی.
21
حلی [علامه]،حسنبن یوسف (1411 ق). تبصره المتعلمین فی أحکام الدین، تهران: مؤسسۀ چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
22
حلی [علامه]، حسنبن یوسف (1381). رجال، نجف: منشورات المطبعه الحیدریه علیهالسلام.
23
حلی [علامه]، حسنبن یوسف (1413 ق). قواعد الاحکام، جلد 3، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
24
حلی [محقق]، نجمالدین جعفربن حسن (1418 ق). مختصر النافع، جلد 2، قم: مؤسسۀ المطبوعات الدینیه.
25
حمیری، نشوانبن سعید (1420 ق). شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، جلد 8، بیروت: دارالفکر المعاصر.
26
خوانساری، سید احمد (1405 ق). جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، جلد 6، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
27
راغب اصفهانی، حسینبن محمد (1412 ق). مفردات ألفاظ القرآن، بیروت -سوریه: دارالعلم - الدارالشامیه.
28
سبحانی، شیخ جعفر (1391). تقریرات خارج فقه دیات، جلسۀ 27/6/1391.
29
سبزواری، سید عبدالاعلی (1413 ق). مهذب الاحکام فی بیان الحلال والحرام، جلد 29، بیجا: دفتر آیتالله سبزواری.
30
سلار دیلمی، حمزهبن عبدالعزیز (1404 ق). المراسم العلویه و الأحکام النبویه، قم: منشورات الحرمین.
31
شریف کاشانی، ملأ حبیبالله (1428 ق). منتقد المنافع فی شرح المختصر النافع: کتاب الطهاره، جلد 2، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
32
صافی گلپایگانی، لطفالله (1423 ق). فقه الحج، جلد 3، قم: مؤسسۀ حضرت معصومه سلامالله علیها.
33
صیمری بحرانی، مفلحبن حسن (1420 ق). غایه المرام فی شرح شرائع الاسلام، جلد 4، بیروت: دارالهادی.
34
طباطبایی، سید علی (1418 ق). ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، جلد 2 و 16، قم: مؤسسۀ آلالبیت (ع).
35
طباطبایی بروجردی، آقا حسین (1426 ق). تبیان الصلاه، جلد 4، قم: گنج عرفان.
36
طباطبایی بروجردی [بحرالعلوم]، سید محمد مهدی (1405 ق). الفوائد الرجالیه، جلد 1، تهران: مکتبه الصادق علیهالسلام.
37
طباطباییحکیم، سید محسن (1415 ق)، منهاجالصالحین، جلد 3، بیروت: دارالصفوه.
38
طوسی [شیخ]، محمدبن حسن [الف] (1407 ق). تهذیب الأحکام، جلد 10، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
39
ـــــــــــــــــــــــــــــ [ب] (1407 ق). الخلاف، جلد 5، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
40
ــــــــــــــــــــــــــــــ (1427 ق). رجال، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
41
ـــــــــــــــــــــــــــــ (1400 ق). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت: دارالکتاب العربی.
42
عاملی [شهید اول]، ابوعبدالله محمدبن مکی (1410 ق). اللمعه الدمشقیه فی فقه الإمامیه، بیروت: دارالتراث الدار الإسلامیه.
43
عاملی [شهید ثانی]، زینالدینبن علی (1413 ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، جلد 15، قم: مؤسسۀ المعارف الإسلامیه.
44
عاملی (شیخ حر)، محمدبن حسن (1409 ق). تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، جلد 29، قم: مؤسسۀ آلالبیت (ع).
45
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1412 ق). هدایه الأمه إلی أحکام الأئمه، جلد 8، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیه.
46
فاضل اصفهانی، محمدبن حسن (1416 ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، جلد 11، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
47
فاضل لنکرانی، محمد [الف] (1418 ق). تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله: الحج، جلد 4، قم: مرکز فقه الائمه الاطهار علیهمالسلام.
48
ـــــــــــــــــــــ [ب] (1418 ق). تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله: الدیات، قم: مرکز فقه الائمه الاطهار علیهمالسلام.
49
فیاض، محمد اسحاق (بیتا). منهاجالصالحین، جلد 3، بیجا: بینا.
50
فیض کاشانی، ملا محمد محسن (1406 ق). الوافی، جلد 13، اصفهان: کتابخانۀ امام امیرالمؤمنین علی (ع).
51
قطان حلی، شمسالدین محمد (1424 ق). معالمالدین فی فقه آل یاسین، جلد 2، قم: مؤسسۀ الإمام الصادق علیهالسلام.
52
کاشف الغطاء نجفی، أحمدبن علی (1423 ق). سفینه النجاه و مشکاه الهدی و مصباح السعادات، جلد 3، نجف: مؤسسۀ کاشف الغطاء.
53
کاشف الغطاء نجفی، جعفربن خضر (بیتا). شرح طهاره قواعد الأحکام، نجف: مؤسسۀ کاشف الغطاء.
54
کلینی، ابوجعفر محمدبن یعقوب (1429 ق). کافی، جلد 14، قم: دارالحدیث للطباعه و النشر.
55
کیدری، قطبالدین (1416 ق). إصباح الشیعه بمصباح الشریعه، قم: مؤسسه الإمام الصادق (ع).
56
مجلسی [علامه]، محمد باقر (1406 ق). ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، جلد 16، قم: منشورات مکتبه آیهالله المرعشیالنجفی ره.
57
مدنی کاشانی، سید رضا (1408 ق). کتاب الدیات، جلد 13، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
58
موسوی خمینی [امام]، سید روحالله (بیتا). تحریرالوسیله، جلد 2، قم: مؤسسۀ مطبوعات دارالعلم.
59
موسوی خویی، سید أبوالقاسم (1410 ق). المعتمد فی شرح المناسک، جلد 3 و 4، قم: منشورات مدرسۀ دارالعلم.
60
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1422 ق). مبانی تکمله المنهاج، جلد 42، قم: مؤسسۀ إحیاء آثار الإمام الخویی ره.
61
موسوی گلپایگانی، سید محمد رضا (1409 ق). مجمع المسائل، جلد 3، قم: دارالقرآن الکریم.
62
نجاشی، أبوالحسن أحمدبن علی (1407 ق). رجال النجاشی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
63
نجفی، محمد حسن (1404 ق). جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد 41 و 43، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی.
64
نمازی اصفهانی [شیخ الشریعه]، فتحالله (1410 ق). إفاضه القدیر فی أحکام العصیر، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
65
وحید خراسانی، حسین (1428 ق). منهاجالصالحین، جلد 3، قم: مدرسۀ امام باقر (ع).
66