%0 Journal Article %T تأملی در انگارۀ عدم ربا در معدودات %J مجله علمی "پژوهشهای فقهی" %I دانشگاه تهران %Z 2008-8388 %A شعیب, میثم %A قبولی درافشان, محمد تقی %A حائری, محمد حسن %D 2021 %\ 09/23/2021 %V 17 %N 3 %P 907-937 %! تأملی در انگارۀ عدم ربا در معدودات %K ربای معاملی %K ربای قرضی %K مکیل %K موزون %K معدودات %R 10.22059/jorr.2020.288687.1008594 %X از پیچیده‌ترین مباحث اقتصاد اسلامی رباست که پژوهشگران فقه و اقتصاد اسلامی مطالعات گسترده‌ای دربارۀ آن انجام داده‌اند. جستار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی با بررسی دیدگاه و ادلۀ فقیهان به شرایط تحقق ربای معاملی پرداخته است. مشهور فقیهان امامیه در تحقق آن، دو شرط را معتبر دانسته‌اند؛ نخست دو کالایی که معامله می‌شوند، همجنس و دیگر آنکه مکیل و موزون باشند، در نتیجه قائل به جریان ربا در معدودات نیستند. برخی نیز بر این رأی ادعای اجماع کرده‌ و تنها مخالف این دیدگاه ابن‌جنید، شیخ مفید و سلّار شمرده شده‌اند. عمده دلیل عدم جریان ربا در معدودات، روایات هستند، ازاین‌رو پژوهش پیش‌رو به واکاوی روایات پرداخته و معتقد است دیدگاه مشهور دو اشکال اساسی دارد و باید روایات را ناظر بر دیدگاه اهل تسنن دانست یا احتمال قوی‌تر اینکه با توجه به عبارات فقیهان متقدم، مصادیق ذکرشده در روایات، حکمت تحریم ربا و دیگر قرائن، روایات در مقام مقابلۀ مکیل و موزون با امور مشاهدی باشند، در نتیجه دیدگاه مخالف مشهور از خلال نقد و تحلیل ادلۀ اقوال تقویت شده است. %U https://jorr.ut.ac.ir/article_76247_39a9417a5f2ac6ee619cc0e2704eacd3.pdf